In de extra beveiligde rechtbank bij Schiphol begon 9 maart het proces tegen drie Russen en een Oekraïner die mogelijk betrokken waren bij het vervoer van de Buk-raket die vlucht MH17 neerhaalde. Ze worden verdacht van moord en doodslag, omdat zij opzettelijk een vliegtuig in gevaar zouden hebben gebracht.
Wie zijn zijn deze mannen? Nieuwsuur-verslaggever Gert-Jan Dennekamp reisde de afgelopen jaren meerdere keren naar Oekraïne om zoveel mogelijk over ze te achterhalen:
Igor Girkin: de Schutter
Girkin woont op dit moment in Moskou. De Rus is een voormalig veiligheidsofficier die heeft gevochten in Tsjetsjenië en ook betrokken was bij de annexatie van de Krim. In april 2014 duikt hij op in Slavjansk in het oosten van Oekraïne. Hij gaat schuil achter de codenaam Strelkov, de Schutter.
Tussen april en juli 2014 leidt hij de rebellen in Slavjansk. Hij staat daar bekend om zijn wrede en moorddadige optreden. Uit door journalisten gevonden documenten blijkt dat hij drie mensen heeft laten executeren door een vuurpeloton. Later erkent hij deze executies.
Op 5 juli 2014 trekken Girkin en zijn mannen zich terug naar Donetsk, bolwerk van de pro-Russische rebellen in Oekraïne. Daar krijgt hij de rol van minister van Defensie van de door separatisten bezette gebieden. Die rol heeft hij ook op het moment dat vlucht MH17 wordt neergehaald. Uit afgeluisterde gesprekken blijkt dat hij een rol speelde bij het transport van de Buk. In augustus 2014 wordt hij gedwongen de regio te verlaten.
In een telefoongesprek met Nieuwsuur ontkent Girkin zijn betrokkenheid. Hij zal zich niet laten vertegenwoordigen in het proces, zo zegt hij op 28 januari. Hij erkent de rechtbank niet.
Sergej Doebinski: de Sombere
De Rus Sergej Doebinski is opgegroeid in het oosten van Oekraïne, toen nog onderdeel van de Sovjet-Unie. Hij ging naar school in Donetsk. De voormalige inlichtingenofficier heeft gediend in Afghanistan en Tsjetsjenië. Nu woont hij vlak bij de stad Rostov in het zuiden van Rusland.
Op het moment dat het conflict in het oosten van Oekraïne uitbreekt, woont hij in de regio Donetsk. Als hij hoort dat zijn oude strijdmakker uit de Tsjetsjenië-oorlog, Girkin, in Slavjansk vecht, voegt hij zich bij hem.
Doebinski luistert naar de codenaam Chmoeri, de Sombere. Uit onderzoek van Nieuwsuur blijkt dat hij tijdens de ramp met vlucht MH17 leiding geeft aan een verkennings- en spionage-eenheid. In 2014 verlaat Doebinski de regio en vertrekt hij naar Rostov.
Tegen Nieuwsuur zegt een hoge rebellencommandant dat Doebinski zich bezighield met afpersing. Hij zou onder dwang de regio zijn uitgezet.
Oleg Poelatov: de Adder
Poelatov is een Rus geboren in Moskou en woont volgens de Oekraïense autoriteiten in de stad Oeljanovsk. Ook hij heeft deelgenomen aan de strijd in Afghanistan en Tsjetsjenië. In 1990 studeerde hij aan de militaire academie in Kiev.
Volgens afgeluisterde gesprekken is hij op het moment van het neerhalen van vlucht MH17 vlak bij het wapen. Hij is op dat moment de plaatsvervanger van Doebinski. Op een website claimt hij dat hij 20 minuten na het neerschieten al op de rampplek was.
In 2015 zou hij de Donetsk-regio hebben verlaten, maar later duikt hij op in de door de rebellen gecontroleerde regio Loegansk. Daar zou hij zijn gearresteerd. Zijn vroegere baas zou hebben bemiddeld om hem vrij te krijgen.
Leonid Chartsjenko: de Mol
Leonid Chartsjenko komt uit de Oekraïense stad Konstantinovka. Hij woont nu met zijn familie in Donetsk.
Chartsjenko heeft geen militaire achtergrond. Op 16-jarige leeftijd wordt hij veroordeeld voor verkrachting. Na vijf jaar komt hij weer vrij. Vlak voordat het conflict in het oosten van Oekraïne uitbreekt, handelt hij in vis op de lokale markt. Als pro-Russische rebellen de stad overnemen, wordt hij na enkele weken de commandant.
Hij werkt dan in de afdeling die geleid wordt door Poelatov. Na diens vertrek wordt hij de leider van de eenheid. Chartsjenko is in juli 2014 het hoofd van een spionage-eenheid in het zuidoosten van de regio Donetsk.
Volgens de tenlastelegging die de Oekraïense autoriteiten openbaar hebben gemaakt, was Chartsjenko in de buurt van de Buk en zou hij aan zijn hoogste baas, Doebinski, hebben gemeld dat ze een Oekraïens gevechtsvliegtuig hebben neergehaald.
Deze vier mannen zijn niet degenen die op de lanceerknop hebben gedrukt of opdracht hebben gegeven voor de aanval. Waarschijnlijk ligt die verantwoordelijkheid dichterbij of in het Kremlin.
