Zijn stem kennen we van afgeluisterde telefoongesprekken. Daarin bespreekt hij het vervoer van een Buk-raketinstallatie. Inmiddels is ook bekend wie de man is. Het is Sergej Doebinski, een voormalige Russische inlichtingenofficier met als bijnaam Chmoeri, de sombere.
Doebinski stond in 2014 en 2015 aan het hoofd van de inlichtingendienst van de door pro-Russische rebellen uitgeroepen 'volksrepubliek' Donetsk.
Vanwege zijn betrokkenheid bij het transport van de Buk-raket, die op 17 juli 2014 vlucht MH17 neerhaalde, is Doebinski de belangrijkste getuige die we kennen als het gaat om onderzoek naar de toedracht van de ramp.
Maar waar hij zich bevindt, was tot nu toe onduidelijk. Ook is onbekend of hij bereid is mee te werken aan het internationale onderzoek en de opsporing van de daders.
Afgelopen februari reizen we naar Veliki Novosilka, het dorp waar Doebinski de laatste jaren zou hebben geleefd. Zijn moeder was een bekende inwoner; ze was arts in het lokale ziekenhuis. Als zijn naam valt, halen mensen hun schouders op. De meesten zwijgen. Zijn moeder blijkt zo'n tien jaar geleden te zijn overleden. Volgens de buren staat haar huis de laatste jaren leeg.
De familie Doebinski bezit een buitenhuis aan de rivier, iets buiten het dorp. Van het grote bakstenen huis zijn enkele ramen dichtgetimmerd. Achter het huis blaft een hongerige hond. De buurman heeft de laatste drie jaar hier niemand meer gezien.
We horen daar dat Doebinski in het gehucht Oktober woont. Een paar kilometer verderop, bij zijn vriendin Tatjana en haar moeder. Volgens familie heeft de oud-inlichtingenofficier de laatste jaren geen geld en ontvangt hij geen pensioen.
In het dorpswinkeltje ontmoeten we mensen die Doebinski kennen. Doebinski zou de laatste jaren alles op de pof hebben gekocht. Als het pensioen van de moeder van Tatjana binnenkomt, worden de schulden in het winkeltje afbetaald.
Begin 2014 gaat het financieel ineens een stuk beter. Doebinski betaalt als hij iets koopt en de ramen in het huis worden vervangen. Niet lang daarna duikt hij ineens op in Slavjansk, als een van de belangrijke leiders. Kort daarna vertrekt de familie naar Rusland.
Krijgsgevangenen
Telefonisch spreken we met Sergei Tioenov, een Afghanistan-veteraan die zegt Doebinski te kennen. Een maand later zoeken we hem op. Tioenov zegt dat hij en Doebinski bij dezelfde eenheid in Afghanistan hebben gediend, maar niet op hetzelfde moment. Via sociale media hebben ze elkaar leren kennen. Sinds 2010 hebben ze elkaar enkele malen ontmoet.
Volgens Tioenov ontmoeten ze elkaar onder meer in het najaar van 2014. Tioenov, die in het Oekraïense conflict de regering steunt, wil onderhandelen over de vrijlating van Oekraïense krijgsgevangenen. In Donetsk wordt de telefoon opgenomen door een man die hij kent: Doebinski.
De twee worden het eens over de uitlevering van twintig Oekraïense gevangenen. Doebinski is bereid een aantal mensen te laten gaan, zonder dat hij daarvoor iets terug vraagt. Wanneer de ontmoeting en de uitwisseling plaatsvindt, spreken de twee kort over de oorlog.
Volgens Tioenov verwijt Doebinski de 'junta in Kiev' dat ze burgers doden. In reactie zegt Tioenov: "En jullie dan, jullie hebben MH17 neergehaald."
Doebinski antwoordt dan: "Dat waren wij niet. Dat was dat tuig uit Moskou." Volgens Tioenov legt Doebinski zo duidelijk de schuld voor de MH17-ramp bij Moskou.
Donetsk
We reizen af naar Donetsk voor sporen van Doebinski. Van een hoge rebellencommandant horen we dat de voormalig inlichtingenofficier in 2015 de regio is uitgezet. Volgens hem is Doebinski een avonturier die profiteert van de oorlog. "We hebben hem gedeporteerd, zolang hij hier was kon er geen orde zijn."
Doebinski zit mogelijk in de stad Rostov in het zuiden van Rusland. Ook zijn social-mediaprofiel en dat van zijn vriendin wijzen daarheen.
Opvallende auto
We bezoeken het huis even buiten Rostov dat hij op sociale media zijn thuisbasis noemt. Er wordt niet opengedaan. Iemand antwoordt via de intercom en zegt dat Doebinski in de buurt is, maar dat hij niet met ons wil spreken. Op de binnenplaats staat een opvallende auto. Een foto van dezelfde auto met Doebinski, staat op zijn social-mediaprofiel.
Volgens informatie uit het verkeersregister zijn z'n auto's geregistreerd in Stepnoi, een militaire basis op een half uurtje rijden van Rostov. Als hij daar woont, dan leeft hij daar achter een slagboom: het gebied is voor buitenstaanders niet toegankelijk.
Omdat de voormalig Russische kolonel op een militaire basis staat ingeschreven, sturen we een brief naar het Russische ministerie van Defensie met een interviewverzoek met de voormalige officier. Ook vragen we of het ministerie bereid is Nederland te helpen met het onderzoek naar deze man.
Ondanks herhaalde verzoeken heeft Rusland geen antwoord gegeven op deze brief. Ons spoor loopt uiteindelijk dood in Moskou.
