Een mug kun je beter doodslaan met een geperforeerde vliegenmepper dan met je hand. Dat blijkt uit onderzoek van de Wageningen Universiteit. De onderzoekers hebben met kunstmatige intelligentie (AI) uitgezocht wat het beste werkt om korte metten te maken met de zoemende beestjes.
Muggen surfen weg op de luchtstroom die bij een mep ontstaat. Zo ontsnappen ze aan een dodelijke klap. Een opgerold tijdschrift of een vlakke hand werkt daarom minder goed dan een vliegenmepper met gaatjes, want door die gaatjes ontstaat er minder luchtstroom.
Ontsnappingsmanoeuvre
De onderzoekers filmden bijna vijfhonderd ontsnappingspogingen van muggen en analyseerden de beelden met AI-software. Daaruit blijkt dat muggen een aanval kunnen waarnemen. Ze gebruiken vervolgens de luchtstroom om in een bocht weg te vliegen. Het onderzoek is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Current Biology.
Het is voor het eerst dat met AI is aangetoond dat muggen luchtstroom gebruiken om te ontsnappen aan een dodelijke mep. "Veel mensen weten waarschijnlijk intuïtief wel dat er luchtstroom bij komt kijken als ze een mug willen doodslaan, maar het is nog nooit aangetoond", zegt hoofdonderzoeker Antoine Cribellier.
De wetenschappers filmden de ontsnappingsmanoeuvres van de mug met drie speciale camera's die 12.500 beelden per seconde opnamen:
Muggen gebruiken de 'surftechniek' in 20 tot 40 procent van de gevallen. De wetenschappers denken dat miljoenen insectensoorten van vergelijkbare of kleinere afmetingen dezelfde methode toepassen.
Malariabestrijding
Het doel van het onderzoek is niet alleen om de zomernachten van Nederlanders te verlichten. De bevindingen zouden ook kunnen helpen in de bestrijding van malaria. Cribellier: "We kunnen deze kennis gebruiken voor het ontwerpen van vallen die gebruik maken van luchtstromen om muggen te vangen. Zo kunnen we de muggenpopulatie terugbrengen op plekken waar malaria voorkomt, vooral in Afrika."
Maar ook in Europa biedt het onderzoek kansen. Zo is de tijgermug, die oorspronkelijk uit Zuidoost-Azië komt, bezig aan een opmars in Europa. Die mug kan ziektes als knokkelkoorts overbrengen. "We begrijpen hierdoor beter hoe muggen zich gedragen en bewegen en dat helpt ons de populaties te beheersen."
In toekomstige studies wil het team in Wageningen ontdekken welke sensoren - zoals gevoelige haren of antennes - muggen gebruiken om de inkomende luchtstroom waar te nemen, en wat de minimale luchtstroomsnelheid is die ze kunnen registreren.
