De STAP-regeling, waarbij je subsidie kunt krijgen voor een opleiding, was nog geen jaar in gebruik of hij werd alweer stilgezet vanwege misbruik. Nu zijn er strengere regels, maar klinkt er nog steeds kritiek: er wordt te weinig rekening gehouden met wat er nodig is op de arbeidsmarkt.
Iedereen tussen de 18 en de AOW-leeftijd mag per jaar 1000 euro aanvragen voor een opleiding, in het kader van de STAP-regeling (Stimulering Arbeidsmarkt Positie). Voorwaarde: de opleiding staat in het STAP-register. Maar verschillende opleidingen tot beroepen waar een personeelstekort is, zijn uit dat register geschrapt.
Het potentieel aan mensen wordt zo teruggedrongen.
De STAP-regeling maakt onderdeel uit van een pakket maatregelen van 1,2 miljard euro van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Het doel is om mensen te stimuleren zich te blijven ontwikkelen, of ze nou zzp'er zijn, een baan hebben of juist werkzoekend zijn.
De STAP-regeling werd afgelopen jaren flink misbruikt. Zo boden opleiders cursussen aan over snel rijk worden en wandelcoaching. En aanbieders gooiden hun lesgelden flink omhoog, nadat het STAP-budget was ingevoerd.
Morgen kan iedereen zich weer inschrijven voor een nieuwe ronde, nadat het ministerie de voorwaarden voor opleidingen strenger heeft gemaakt. Zo is het niet meer mogelijk om snoepreisjes aan te bieden om cursisten te lokken. En er mogen nu per jaar maximaal 300 studenten per opleiding meedoen, en het toekennen van de subsidie wordt transparanter.
Boa's buiten de boot
Eric Verduijn is onderwijsdeskundige voor LOI, de instelling die na NHA in 2022 het meeste STAP-budget binnenhaalde. Hij is kritisch: "Op zichzelf begrijp ik heel goed dat de criteria aangescherpt worden. Maar er vallen nu ook opleidingen buiten de boot waarvan ik denk: die passen eigenlijk uitstekend binnen de kaders van de regeling."
Twee opleidingen die het LOI niet meer via STAP mag aanbieden, zijn die tot buitengewoon opsporingsambtenaar (boa) en tot pedagogisch medewerker kinderopvang.
De redenering is dat de werkgever die opleidingen zou moeten betalen. "Indien scholing redelijkerwijs voor rekening van de werkgever dient te komen, is die scholing om die reden niet subsidiabel onder STAP", zegt een woordvoerder van het ministerie. "Werkgevers behoren hun werknemers de mogelijkheid te bieden om opleidingen of cursussen te volgen die nodig zijn voor het uitoefenen van hun functie."
Maar in de praktijk gebeurt dit vaak niet, ziet de LOI. Bovendien is het STAP-budget ook voor mensen zonder baan, en dus zonder werkgever. Van de kinderopvangstudenten bij het LOI heeft 83 procent geen werkgever die voor ze betaalt. Bij de opleiding tot boa is dat zelfs 100 procent. Dit terwijl aan beide beroepen een grote nood is. "Als je nagaat wat nu de situatie is op de arbeidsmarkt, is het gek om niet te kijken naar de tekortberoepen", zegt Verduijn.
Ook Ton Wilthagen, hoogleraar op het gebied van de arbeidsmarkt, vindt dit geen verstandige keuze. "Als mensen nog geen werkgever hebben en zich wel geroepen voelen tot een cursus tot boa, wordt het potentieel aan mensen ook teruggedrongen."
Cursus 'Dieren EHBO' kan nog wél
Richard Gerrits, voorzitter van de boa-bond, vindt deze ontwikkeling "bizar". "We hebben gewoon tekorten. Zeker in deze tijd, waarin we zien dat er best wel wat maatschappelijke ongehoorzaamheid is, gaan we steeds meer beroep doen op de handhaving. Dan moeten we ook de mensen enthousiast kunnen maken voor het vak."
Ondertussen zijn de opleidingen voor 'Leidinggeven aan millennials' en 'Dieren EHBO' nog altijd wél via STAP te doen. Ook de LOI is daarover verbaasd. Verduijn: "Er is een grote categorie opleidingen waarvan je je kunt afvragen: wat biedt die nou precies? Dan zou ik liever inzetten op gedegen diploma's die onder toezicht staan van de onderwijsinspectie, die echte branchediploma's geven."
Verduijn sluit zich hierbij aan. "STAP is er niet voor niks, het staat voor de verbetering van de arbeidsmarktpositie van mensen. Als iemand zich in de richting van een tekortberoep omschoolt, dan is zijn arbeidsmarktpositie meer dan uitstekend en los je tegelijkertijd een probleem op."
De Tweede Kamer nam afgelopen najaar een motie aan van Laurens Dassen (Volt) om het STAP-budget meer te richten op maatschappelijk cruciale sectoren. Het ministerie laat weten dat minister Karien van Gennip aan de invulling van deze motie werkt, en de Tweede Kamer hierover "spoedig" informeert.
