Maandenlange diplomatieke spanningen en militaire mobilisatie gingen eraan vooraf, maar de Russische invasie van Oekraïne, volgende week precies een jaar geleden, schokte de wereld. Toch kwam het voor de Amerikanen niet als een verrassing, zegt de Amerikaanse NAVO-ambassadeur Julianne Smith in een gesprek met Nieuwsuur. Zij blikt terug op een jaar oorlog en vertelt wat Oekraïne in de toekomst van de VS kan verwachten.
Een maand voordat Rusland Oekraïne binnenviel vond een ontmoeting plaats tussen NAVO-vertegenwoordigers en de Russen. In dit vier uur durende gesprek probeerden de NAVO-leden de Russische delegatie ervan te overtuigen geen oorlog te starten. Dat dit tevergeefs was, voelden de Amerikanen feilloos aan, schetst Smith.
"We spraken met Oekraïne en andere bondgenoten over de verwachting dat de Russische troepen aan de grens waren om een oorlog te beginnen", zegt Smith. "Helaas bleken we daar gelijk in te hebben."
We hebben veel Oekraïense overwinningen gezien op het slagveld en het lijkt erop dat de Oekraïners zich voorbereiden op een lente-offensief.
De Russische president Vladimir Poetin verwachtte Oekraïne in korte tijd te verslaan met zijn 'speciale militaire operatie', maar stuitte op sterke verdediging van het Oekraïense leger. Bovendien was de reactie van het Westen eensgezind: Oekraïne kon vanaf het begin rekenen op militaire steun van de NAVO-landen.
Een jaar na de invasie lijken vredesonderhandelingen ver weg, maar de Oekraïense president Volodymyr Zelensky hoeft niet bang te zijn dat het Westen hem laat vallen, aldus Smith. "We hebben veel Oekraïense overwinningen gezien op het slagveld en het lijkt erop dat de Oekraïners zich voorbereiden op een lente-offensief. We weten niet precies wat Rusland zal doen, maar we focussen ons nu op het leveren van de uitrusting die Oekraïne nodig heeft."
Munitietekorten
Hoewel de Europese Unie tot nu toe iets meer financiële steun heeft gegeven aan Oekraïne dan de VS, respectievelijk 52 en 48 miljard euro, hebben de Amerikanen veruit de meeste wapens geleverd aan Oekraïne: EU-landen leverden tot nu toe voor 12 miljard euro aan militair materieel, de VS voor 30 miljard euro.
Deze week bleek bij een bijeenkomst van de landen die steun leveren aan Oekraïne, de zogenoemde 'Ramstein Groep', dat er zoveel munitie naar Oekraïne is gestuurd dat tekorten dreigen. Smith erkent dat er tekorten zijn, maar verzekert dat Oekraïne niet hoeft te vrezen dat wapenleveranties hierdoor achterblijven.
"De wapendirecteuren van de NAVO zijn om tafel gaan zitten met de private sector om contracten op te stellen zodat productielijnen weer open kunnen of dat zij sneller kunnen produceren. Ik denk niet dat we problemen zullen hebben om Oekraïne te blijven steunen."
Gevechtsvliegtuigen
Waar Washington wel de streep trekt, is bij gevechtsvliegtuigen, waar Oekraïne herhaaldelijk om heeft gevraagd. Ook Smith zegt dat de VS niet van plan is gevechtsvliegtuigen naar Oekraïne te sturen. "Zoals president Joe Biden al heeft gezegd, zal de VS geen hulp aankondigen in de vorm van gevechtsvliegtuigen. Maar we zullen erover blijven praten."
Volgens Smith is de discussie over gevechtsvliegtuigen niet alleen een kwestie van levermogelijkheden, maar komen er ook andere zaken bij kijken. "Het heeft ook te maken met onderhoud, training en of je dit vol kunt houden. Deze drie vragen moeten ook worden beantwoord wanneer landen militair materieel leveren." Als bondgenoten wel besluiten gevechtsvliegtuigen te leveren, dan is dat volgens Smith aan die landen zelf.
Hoe en wanneer de oorlog zal eindigen, durft Smith niet te zeggen. "Ik zou willen dat ik een glazen bol had. We geloven dat de Oekraïense strijdkrachten zullen overwinnen, maar het zal moeten eindigen in een onderhandelingsovereenkomst. Ik twijfel er niet aan dat de Oekraïners en de Russen de wilskracht en het vermogen zullen vinden om op enig moment aan tafel te gaan zitten, maar we zien die mogelijkheid nu nog niet."
