De Duitse draai: van helmen naar zware pantserwagens voor Oekraïne

• Julian Buijzen

  redacteur Buitenland

Voor het eerst stuurt het Westen gepantserde gevechtsvoertuigen naar Oekraïne. Een belangrijk deel daarvan komt van Duitsland. Kiev krijgt hiermee deels de vuurkracht waar het al langer om vraagt.

Duitsland was lange tijd terughoudend in het sturen van wapens naar Oekraïne, maar die tijden lijken te veranderen. Sinds kort is Duitsland na de Verenigde Staten het land dat de meeste wapens rechtstreeks aan Oekraïne levert. Dat blijkt uit cijfers van het Kiel Institute for World Economy, dat openbare cijfers over de steun bijhoudt.

Marders, Bradley's en AMX-10's

In een gezamenlijke verklaring maakten Duitsland en de Verenigde Staten bekend gepantserde infanterie-gevechtsvoertuigen te gaan leveren. Duitsland stuurt veertig Marder-pantservoertuigen naar Oekraïne en de VS vijftig Bradley's. Ook stuurt Duitsland net als de Verenigde Staten een Patriot-luchtafweersysteem.

Eerder deze week maakte Frankrijk bekend zware AMX-10 pantserwagens te sturen. Frankrijk sprak zelf van "lichte tanks" die geleverd worden, maar officieel zijn ze dat niet.

Het Westen wilde dit soort geavanceerde wapens tot nu toe niet leveren, uit angst Rusland te provoceren. Toch gebeurt het nu. Kiev vraagt al langer om Marder-pantservoertuigen en Duitse Leopards-tanks. Die laatste levert Duitsland vooralsnog niet. Bondskanselier Scholz zei eerder deze niet te kunnen leveren zonder steun van andere NAVO-landen.

Duitsland neemt steeds grotere rol aan

De terughoudendheid die Duitsland tot nu toe had bij het sturen van wapens naar Oekraïne had voor een groot deel te maken met de Tweede Wereldoorlog. De grote agressor van toen wilde niet meedoen aan gewapende conflicten. Dat lijkt nu langzaam te veranderen.

Kort voor de oorlog in Oekraïne ging Duitsland niet verder dan het sturen van 5000 helmen naar Oekraïne, maar niet lang na de Russische invasie was dat al anders. Bondskanselier Scholz sprak in het Duitse parlement van een Zeitenwende, een nieuw tijdperk. Defensie kreeg er eenmalig 100 miljard euro bij.

Sindsdien stuurt Duitsland steeds meer wapens richting Oekraïne. Eerst door oud materieel aan NAVO-bondgenoten zoals Polen en de Baltische Staten te geven, waardoor zij vervolgens hun oude Sovjetmaterieel naar Oekraïne konden sturen. Maar later stuurde Duitsland ook zelf zware houwitsers en Gepards-luchtdoelgeschut naar Kiev.

Uit cijfers tot eind november blijkt dat Duitsland een van de belangrijkste bondgenoten van Oekraïne is geworden. Met de ruim zeven miljard euro die Duitsland via de EU bijdraagt is het na de Verenigde Staten zelfs de grootste.

Duitsland heeft sinds november het Verenigd Koninkrijk ingehaald als het land dat na de Verenigde Staten de meeste wapens rechtstreeks aan Oekraïne levert. Het Verenigd Koninkrijk gaf naast 1,9 miljard euro aan wapens ook nog 2,2 miljard euro aan financiële steun aan Oekraïne, bedoeld om wapens mee te kopen. Duitsland gaf rechtstreeks wapens aan Oekraïne ter waarde van 2,3 miljard euro.

Ook betaalt Duitsland miljarden euro's via de EU-fondsen aan Oekraïne. Op die manier worden de salarissen van duizenden Oekraïense ambtenaren doorbetaald. In november haalde de Europese Unie ook de Verenigde Staten in als het gaat om totale steun. Wel geeft de VS nog steeds vele malen meer uit aan wapenleveranties dan welk land dan ook.

Maar wie kijkt naar de steun die landen geven ten opzichte van hun economie, ziet dat zowel Duitsland, het Verenigd Koninkrijk als de VS flink achterblijft bij de Baltische Staten en Polen. Zelfs Nederland doet het dan, inclusief bijdragen aan EU-fondsen, beter.