In één uur met de trein van Groningen naar Amsterdam. In het regeerakkoord is 3 miljard euro gereserveerd voor de aanleg van de Lelylijn, een snelle spoorverbinding van 180 kilometer tussen het noorden en de Randstad. Voor de vier noordelijke provincies kan de spoorlijn er niet snel genoeg komen.
Want bedrijven in Groningen, Friesland, Drenthe en Flevoland hebben steeds meer moeite om goed opgeleid personeel aan te trekken. "Wij zoeken in deze regio veel hoger opgeleide mensen en die wonen vaak in de Randstad", zegt Jan van Hoogen. Hij is directeur van het poot-aardappelconcern Agrico, met in en rond Emmeloord een aantal vestigingen waar zo'n 130 mensen werken. Die houden zich bezig met onderzoek naar nieuwe aardappelrassen.
Met het openbaar vervoer is het Emmeloordse bedrijf nu bijna niet te bereiken. "Jongeren willen niet urenlang in de auto zitten, die willen gewoon met een snelle trein naar Emmeloord komen", denkt Van Hoogen.
VVD-gedeputeerde in Friesland, Avine Fokkens-Kelder: "De aanleg van de Lelylijn is erg belangrijk. Doordat je afstanden korter maakt, kan je de beroepsbevolking hier op peil houden. Het wordt aantrekkelijk voor bedrijven om naar het noorden te komen en dat is goed voor de werkgelegenheid."
Het kabinet heeft drie miljard euro gereserveerd voor de Lelylijn maar hoe het tracé eruit gaat zien, moet nog worden uitgewerkt. Het ligt voor de hand om de spoorlijn aan te leggen langs de snelweg A6 van Amsterdam naar Emmeloord en langs de A7 door Friesland naar Groningen.
De aanleg van de Lelylijn heeft ook te maken met de ambitie van het kabinet om de woningcrisis op te lossen. Daarom is er een plan ontwikkeld: het kabinet betaalt mee aan de aanleg van de snelle spoorlijn en de vier noordelijke provincies bouwen 25.000 tot 75.000 extra huizen.
De Lelylijn gaat er komen.
"De ruimte hebben we. Sterker nog: die woningen hebben we nodig, want ook hier klemt de woningmarkt behoorlijk. En we willen graag dat de mensen die destijds het noorden hebben verlaten weer terugkomen", zegt gedeputeerde Fokkens-Kelder.
Voor 25 tot 75.000 extra huizen moeten er zo'n 200.000 mensen naar het noorden verhuizen. Een illusie, zegt planoloog Gert de Roo van de Rijksuniversiteit Groningen. "Die mensen gaan niet komen. Zeker niet als je denkt dat ze uit de Randstad komen omdat ze daar geen woning kunnen vinden, maar wel hun werk hebben. Die mensen gaan echt niet op en neer reizen van Drachten naar Diemen of Haarlem. Die kans is nul, de afstand is veel te groot."
Vogelsoorten
En er is nog een probleem: want welk tracé het ook wordt, de lijn doorkruist altijd een aantal natuurgebieden. Zoals het Natura 2000-gebied Van Oordt's Merksen, niet ver van Drachten. "Dat is een uitgestrekt nat hooiland-gebied met heel veel vogels", zegt ecoloog Fons Eysink.
"Het uitgestrekte gebied is in het verleden doorsneden door de snelweg A7, wat een versnippering van de samenhang heeft veroorzaakt. Als je er nu ook nog een spoorlijn doorheen legt, dan wordt de versnippering nog groter en tast dat het voedselgebied aan. Vogelsoorten die hier broeden zullen dan verdwijnen."
Gedeputeerde Fokkens: "De Lelylijn gaat er komen. Hij staat in het regeerakkoord, er ligt een fantastisch mooi startkapitaal en het zou een blamage zijn als het nu niet door zou gaan."
