Grote bedrijven als ING, ABN Amro en Arcadis mikken op een halvering van het aantal zakelijke reizen. Nieuwsuur vroeg net als eind 2020 naar de vliegplannen van twaalf grote bedrijven na de coronacrisis. Ze verwachten allemaal structureel minder te gaan vliegen en maken hier ook plannen voor.
Klap voor KLM
Als de zakelijke reiziger daadwerkelijk minder blijft vliegen, kan dat grote gevolgen hebben voor KLM en Schiphol, zegt Ties Joosten, klimaatjournalist voor de website Follow The Money en schrijver van De blauwe fabel. In dat boek beschrijft hij hoe luchtvaartmaatschappij KLM al meer dan een eeuw lang door overheidssteun overeind wordt gehouden.
Zakelijke reizigers zijn belangrijk voor KLM. Voor de pandemie had ongeveer één op de zes passagiers van KLM een zakelijk hoofddoel. Ze leverden zelfs zo'n 30 tot 40 procent van de omzet van de luchtvaartmaatschappij. "Ze betalen per ticket meer dan een gewone reiziger", legt Joosten uit. "Ze kiezen meer voor de eerste klas, ze kopen extra beenruimte en ze kopen het ticket op het laatste moment. Dan zijn tickets doorgaans duurder."
Voor luchthaven Schiphol geldt zelfs dat een op de drie reizigers een zakelijk doel heeft:
Sinds maart 2020 wordt er aanzienlijk minder gevlogen. Vervoerde Schiphol in 2019 nog 71,7 miljoen passagiers, in 2020 waren het er nog maar 20,9 miljoen. Vorig jaar krabbelde de luchthaven weer een beetje op, maar met 25,5 miljoen vielen de passagiersaantallen nog altijd in het niet bij de jaren vóór corona.
Eén van de bedrijven die ook na de pandemie minder wil vliegen is PwC, zegt Renate de Lange, bestuurder bij Nederlandse tak van dat accountants- en adviesbureau. "Voor de coronacrisis vlogen wij heel veel: ongeveer 8600 vluchten in 2019. In 2021 waren dat er nog maar 300."
PwC wil permanent 25 tot 50 procent minder vliegen dan voor corona. Daarom probeert het bedrijf voor medewerkers zo inzichtelijk mogelijk te maken wat de impact is van hun reisgedrag. De Lange: "Wij geloven dat hen dat helpt om bewuster en slimmer te reizen." Het accountantsbureau ontwikkelde een app die bijhoudt wat de CO2-uitstoot van medewerkers is.
Andere bedrijven volgen de lijn van PwC. Banken als ING en ABN Amro laten bijvoorbeeld weten 50 procent minder te gaan vliegen dan vóór corona. Ingenieursbureau Arcadis wil in 2025 ook de helft minder kilometers vliegen dan in 2019.
Waarom vliegen?
Bedrijven kunnen op verschillende manieren zorgen voor minder vliegbewegingen, zegt Stichting Anders Reizen. Er is al een duidelijke trendverandering, zegt een woordvoerder: "Waar in het vliegtuig stappen de standaard was, stellen grote werkgevers en werknemers steeds vaker de vraag: waarom vliegen?" Duurzaamheid, kostenbesparing en lessen uit de coronapandemie spelen daarbij een grote rol.
De stichting ziet steeds meer bedrijven die per type werkzaamheden bepalen hoe noodzakelijk vliegen is. En veel bedrijven werken nu met een minimale vliegafstand. Dat betekent dat ze bij alle afstanden onder bijvoorbeeld de 500 kilometer niet vliegen, maar kiezen voor de trein.
De Rabobank laat personeel dat naar Londen moet standaard met de hogesnelheidslijn reizen. Bij Arcadis reizen ze voor korte afstanden ook met het openbaar vervoer. Als digitaal niet kan en er toch gevlogen moet worden, dan proberen ze zoveel mogelijk bezoeken aan elkaar te plakken en niet steeds op en neer te vliegen.
Toch is het niet voor iedereen haalbaar om het vliegen vaarwel te zeggen. Sommige zakenreizigers snakken ernaar om weer te kunnen vliegen. Bijvoorbeeld Stefan van den Nieuwenhof, directeur van een machinefabriek uit het Brabantse Liempde. Hij maakte vijf tot tien keer per jaar een vliegreis voor zijn werk. "De afgelopen jaren ben ik onder meer in Rusland, Amerika, Dubai en Australië geweest."
Maar sinds corona heeft Van den Nieuwhof geen vliegtuig meer van binnen gezien. Hij moet het voorlopig doen met videogesprekken met zijn buitenlandse klanten. "Juist de contactmomenten zijn heel belangrijk voor ons."
De machinebouwer hoopt binnenkort eindelijk weer eens naar zijn belangrijkste klant in Amerika te kunnen. "Ik ben blij als we straks weer in het vliegtuig kunnen stappen. Als het doorgaat natuurlijk. Dat blijft spannend."
Hij moet nog maar zien of bedrijven na de coronacrisis echt minder gaan vliegen. "Van grotere bedrijven snap ik wel dat die minder gaan vergaderen en minder budgetten inzetten. Maar over het algemeen denk ik dat de zakelijke reiziger na de pandemie weer heel snel in het vliegtuig zal stappen."
'Noodzaak is groot'
KLM verwacht dat ook. De luchtvaartmaatschappij zag dat de markt weer aantrok zodra er meer mogelijk was en gaat ervan uit dat dit straks opnieuw het geval is. "We hebben alle vertrouwen in een duurzaam herstel van zakenreizen. We zagen afgelopen jaar dat de wil en de noodzaak om weer te reizen ook bij zakelijke reizigers groot is. Fysieke ontmoetingen zijn essentieel in het internationale zakendoen", zegt een woordvoerder.
Journalist Joosten is er niet zeker van dat KLM straks weer zal floreren. Hij denkt dat KLM ook in 2022 nog geld van de overheid nodig heeft. "Dat is essentieel voor KLM. Zonder staatssteun waren ze gewoon kopje onder gegaan. Ze zijn nog steeds technisch failliet. Dus er zal binnenkort waarschijnlijk weer geld bij moeten."
