Het kabinet denkt na over ingrijpende maatregelen bij Schiphol, zoals het mogelijk fors terugdringen van het aantal vluchten. De luchthaven voldoet namelijk niet aan stikstof- en overlastregels.
Maar Schiphol is niet van plan het aantal vluchten van en naar de luchthaven te verminderen, zegt bestuursvoorzitter Dick Benschop in Nieuwsuur. Hij denkt eerder aan een, voorzichtige, verhoging van het huidige maximumaantal van 500.000. "Niemand zegt, ook ik niet, laten we naar 600.000 bewegingen gaan. Als je verder wil moet je dat heel goed beargumenteren."
Woningbouw in de knel
Het huidige aantal vluchten leidt al tot steeds meer problemen. De ernstige geluidshinder voor omwonenden nam van 2010 tot 2018 toe met de helft. "In 2018 was de piek", benadrukt Benschop. Maar: de afname na 2018 kwam alleen doordat er door de coronacrisis flink minder werd gevlogen. De verwachting is dat de overlast snel weer op het oude niveau zit.
Die geluidshinder betekent niet alleen slaapproblemen voor omwonenden, maar ook bouwproblemen voor gemeenten bij Schiphol. In het zogenoemde beperkingengebied mogen ze niet bouwen vanwege de hinder, of moeten gemeenten kunnen uitleggen waarom ze per se dáár willen bouwen.
Zo wil de gemeente Amstelveen 2500 studentenwoningen bouwen op een braakliggend terrein aan de gemeentegrens met Amsterdam. Maar de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) zette daar een streep doorheen omdat in dit gebied slechts beperkt gebouwd mag worden.
In ieder geval ook de gemeenten Aalsmeer, Haarlemmermeer en Uithoorn ervaren volgens de ILT een "concrete beperking" door de geluidsoverlast. Dat terwijl het nieuwe kabinet de woningbouw landelijk juist wil versnellen naar rond de 100.000 woningen per jaar, zo staat in het regeerakkoord.
Benschop erkent: "Wij moeten zorgen dat onze voetafdruk, die kaart, minder wordt. Minder ernstig gehinderden, meer ruimte voor andere activiteiten." Groei is niet meer het doel van Schiphol, bezweert hij. "Onze doelstelling is het vluchtnetwerk en de kwaliteit in stand houden met minder uitstoot en minder geluidsbelasting."
Maar Matt Poelmans, die namens omwonenden aan tafel zit bij gesprekken met Schiphol, vindt die belofte "volstrekt ongeloofwaardig". "In 2008 is de afspraak gemaakt dat Schiphol mocht groeien naar 500.000 vluchten per jaar als ze de geluidsoverlast terug zouden brengen. Tien jaar later was het aantal vluchten wel gestegen, maar de geluidsoverlast juist toegenomen."
Halvering vluchten?
Ondertussen zijn er ook zorgen over de stikstofuitstoot van Schiphol. De luchthaven heeft snel een natuurvergunning nodig, bepaalde een rechter. Maar zonder ingrijpende maatregelen kan Schiphol slechts een vergunning krijgen voor ongeveer 400.000 vluchten per jaar, zeggen juristen.
"In zo'n natuurvergunning staat hoeveel stikstof je mag uitstoten, dus eigenlijk hoeveel schade je mag toedienen aan de natuur", zegt milieuactivist Johan Vollenbroek. Dankzij zijn werk veegde de rechter in 2019 het Nederlandse stikstofbeleid van tafel, waardoor het hele land zich ineens strak aan de stikstofnormen moest houden.
"Heb je bijvoorbeeld als agrariër zo'n vergunning niet, dan moet je ervoor zorgen dat je er binnen een of twee jaar eentje krijgt, anders kun je de tent sluiten", zegt hij. "Maar Schiphol heeft al 25 jaar niet zo'n vergunning, en nog steeds wordt er niet gehandhaafd. Wij vinden dat niet juist."
Boer Jelle Vink heeft zo'n vergunning wél en vreest dat hij moeten krimpen terwijl Schiphol wordt ontzien:
Volgens Vollenbroek is zelfs een halvering van het aantal vliegbewegingen makkelijk te realiseren als Nederland en Schiphol niet vasthouden aan de 'hubfunctie' van de luchthaven, met veel vluchten en overstappers naar allerlei landen. "Die overstappers zorgen ervoor dat er heel veel dingen plat komen te liggen in Nederland", zegt Vollenbroek.
"Als je de afweging tussen die twee maakt, kies je er toch voor de overstappers te schrappen, zodat je weer meer woningen kunt bouwen?" Poelmans beaamt: "Zonder krimp kun je niet bouwen."
Maar topman Benschop denkt dat Schiphol zonder extra maatregelen een natuurvergunning gaat krijgen. Hij benadrukt dat Schiphol, vergeleken met de hele agrarische sector, een kleine stikstofuitstoter is. "En wij zijn heel hard bezig om ook zelf onze uitstoot omlaag te brengen."
Dat geldt ook voor de CO2-uitstoot, zegt hij. Schiphol wil vergroenen, onder meer door elektrisch vliegen te ontwikkelen. "We zijn het kroonjuweel in het vestigingsklimaat. We willen ook een koploperrol in Nederland op het gebied van verduurzaming."
