Het kabinet komt morgenavond met een "spoorboekje" voor versoepelingen van de coronamaatregelen voor de komende maanden. Contactberoepen zoals kappers kunnen mogelijk volgende week hun zaak weer openen. Zij zouden dan zelf mogen weten of ze een mondkapje gaan dragen.
Zelf denkt de branchevereniging van kappers ANKO vier tot vijf miljoen kapjes per maand nodig te zullen hebben. Dit terwijl Nederland nu al moeite heeft om te voldoen aan de huidige vraag naar mondkapjes in de zorg.
Maar het zorgen voor genoeg kapjes hoeft geen probleem te zijn, zegt Sywert van Lienden. "Van het type maskertjes dat je in de trein zou kunnen dragen, kun je er volgende week met de tien meest betrouwbare grote fabrieken in China zo'n 280 miljoen in Shanghai krijgen. Dan is het nog wel even een kunst om ze in Nederland te krijgen, het zijn zo'n 40 tot 50 grote vliegtuigen vol."
KLM en Coolblue
Opiniemaker en publicist Van Lienden, die in 2012 een jongerenbeweging startte en dit jaar meeschrijft aan het CDA-verkiezingsprogramma, heeft zich sinds kort gestort op mondkapjes. "Ik werk een dag in de week als toezichthouder in de zorg en zag half maart dat medewerkers onbeschermd rondliepen. Ik had bevriende ondernemers in China die zeiden' hier liggen pakhuizen vol'. Ik dacht, dat is een kwestie van van A naar B brengen."
Daarop startte hij met andere initiatiefnemers de Hulptroepen Alliantie. "We zagen heel snel dat er heel veel vraag was bij zorginstellingen. Ik ben gaan nadenken bij elke stap: vliegtuigen, magazijnen, kwaliteitscontrole, testlabs en distributie in Nederland, wie is hier nou het beste in? Die hebben we bij elkaar gebracht."
Met bedrijven als KLM en Coolblue heeft de alliantie naar eigen zeggen een Nederlandse mondkapjesketen van de Chinese fabrieksdeur tot aan Nederlands kleinere zorginstellingen gecreëerd. Het initiatief levert al mondkapjes aan onder meer thuiszorgorganisatie Buurtzorg, maar volgens Van Lienden kan, als de overheid meewerkt, opgeschaald worden naar het importeren van tientallen miljoenen stuks per week.
Schijnveiligheid
Maar ondanks dat in veel landen het dragen van mondkapjes geadviseerd of (op bepaalde plekken) verplicht is, is in Nederland de officiële lijn dat mondkapjes weinig of niets toevoegen aan het bestrijden van het coronavirus. Als ze niet goed gebruikt worden, helpen mondkapjes niet, nauwelijks of zelfs averechts. Ze zouden bovendien een vorm van schijnveiligheid creëren.
Toch, zegt Van Lienden, kan het massaal dragen van mondkapjes bijdragen aan een lagere verspreiding van het coronavirus. "En met genoeg mondkapjes op voorraad kun je ook de economie weer wat lucht geven. Je hebt dan de opties om te zeggen dat mensen weer met de trein of naar de kapper kunnen of weer wat veiliger bij hun kleinkind op bezoek."
'Amerikanen kopen met cash ladingen op'
Als we massaal aan de mondkapjes zouden gaan, zou Nederland er veel meer moeten inkopen. Maar zonder gecontroleerde distributieketen verliest Nederland volgens Van Lienden op de wereldwijde mondkapjesmarkt. "De mensen die de afgelopen weken de zorg hebben bevoorraad, werken keihard. Maar ze zwemmen tussen de haaien, het is een cowboymarkt."
Minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge erkent de moeilijkheden op de markt: "De druk op deze aankopen is hoog en doorgang is vaak tot het laatste moment onzeker, omdat er meerdere kapers op de kust zijn." Vaak worden woekerprijzen gevraagd of blijkt de kwaliteit niet te voldoen.
Van Lienden zag daar zelf voorbeelden van. "Van mondkapjes waar wc-papier in zit, tot Amerikanen die op vliegvelden met cash voor de dubbele prijs ladingen overkopen. Ik heb meegemaakt dat je 's ochtend belde 'waar is m'n order gebleven van gisteren' en dan hoor je dat de fabriek 's nachts is verkocht. Dan is alles in rook op."
Het enige wat volgens hem werkt is als Nederland vanaf de fabrieksdeur de hele keten, alle vervoer, kwaliteitstests en distributie, in Nederlandse handen houdt. "Je zou moeten zeggen, bedrijfsleven en overheid ga samen naar China toe en ga daar hele grote contracten sluiten, misschien wel 20, 30, 40 miljoen stuks per fabriek. Dat is de enige strategie die werkt."
