In Haïti is in het verleden op grote schaal gesjoemeld met adopties. De kinderen werden soms onder valse voorwendselen bij hun ouders weggehaald, geboorteaktes werden vervalst. En ondanks nieuwe wetten en regels, zijn er aanwijzingen dat er nog steeds veel mis gaat bij adopties vanuit Haïti.
Een onafhankelijke commissie in Nederland doet sinds vorige maand onderzoek naar illegale adopties van kinderen uit vijf landen, omdat er sterke aanwijzingen zijn dat daar van alles is mis gegaan in het verleden. Maar naar adopties in Haïti wordt vooralsnog niet gekeken.
De meeste kinderen in Haïti gaan naar een weeshuis omdat hun ouders het financieel niet kunnen bolwerken. Volgens internationale richtlijnen moet er eerst worden gekeken of een kind in het land zelf kan worden opgevangen voordat adoptie een optie is. Maar Haïti kent nauwelijks een systeem van pleegzorg terwijl weeshuizen alom tegenwoordig zijn.
Rood label
De Haïtiaanse kinderbescherming heeft onlangs geoordeeld dat slechts 29 van de 754 weeshuizen op het Caraïbische eiland goed genoeg functioneren om kinderen te mogen opvangen. Dit blijkt uit een lijst van de kinderbescherming die Nieuwsuur heeft ingezien.
In de overige weeshuizen is de situatie vaak zeer schrijnend, kinderen worden mishandeld, misbruikt of verwaarloosd. De helft van alle instellingen heeft een rood label gekregen van de overheid: zij moeten hun zaakjes snel op orde brengen of dreigen gesloten te worden.
In de 754 weeshuizen wonen naar schatting ongeveer 30.000 kinderen. In principe mogen er geen kinderen worden geadopteerd uit tehuizen die niet zijn goedgekeurd, maar in de praktijk gebeurt het toch. Jaarlijks worden er honderden kinderen vanuit Haïti geadopteerd, voornamelijk naar Amerika en Frankrijk en in mindere mate naar Nederland.
De Britse organisatie Lumos, opgericht door Harry Potter-schrijfster J.K Rowling, ondersteunt de Haïtiaanse overheid bij het onderzoeken van de weeshuizen en zet zich in om kinderen weer terug te krijgen bij hun ouders.
"De omstandigheden in de 'rode' weeshuizen zijn schokkend", zegt Lumos-manager Eugene Guillaume. "Maar het feit dat een institutie goedgekeurd is, wil niet zeggen dat ze ook goed zijn voor de kinderen. Een weeshuis moet de allerlaatste optie zijn voor een kind om te wonen. Er is genoeg onderzoek gedaan om te bewijzen dat de impact op de ontwikkeling van een kind desastreus is als het zo opgroeit."
Sponsorgeld
De kinderen in de weeshuizen zijn zelden echt wees. Tachtig procent heeft ouders die voor hen zouden kunnen zorgen als hun economische situatie dat toe zou laten. De kinderbescherming van Haïti probeert dan ook - met de beperkte middelen die ze heeft - de kinderen uit de weeshuizen terug te plaatsen bij hun familie. Uit de weeshuizen die inmiddels zijn gesloten, is 75 procent van de kinderen opnieuw thuis gaan wonen mét ondersteuning van de overheid.
Directeur Arielle Villedrouin van de Haïtiaanse kinderbescherming zegt dat er veel meer geld naar gezinnen en kinderen moet gaan en niet naar de weeshuizen. Die halen volgens een recente studie van Lumos honderd miljoen dollar aan buitenlands sponsorgeld per jaar op.
Villedrouin: "We moeten ouders hulp kunnen bieden zodat kinderen thuis kunnen wonen. Van de kinderen heeft tachtig procent ouders, die moeten niet ter adoptie worden geplaatst."
