Er lijkt een voedselrevolutie gaande. Vleesvervangers zijn steeds meer big business. Vorige week ging voor het eerst een bedrijf in die industrie naar de beurs. Het bedrijf werd in een klap 1,5 miljard dollar waard. Inmiddels is de beurswaarde al ruim 4,5 miljard dollar.
In Nederland stijgt de verkoop van vleesvervangers al jaren gestaag, maar de uitgaven vallen in het niet vergeleken met wat we afrekenen aan vleesproducten. Een gemiddeld huishouden gaf volgens ABN Amro vorig jaar zo'n dertien euro uit aan vleesvervangers, terwijl dat voor bewerkt vlees zo'n 224 euro was.
"Op dit moment is het echt een nichemarkt", zegt econoom Mathijs Bouman. "Nog geen twee procent van het verkochte vlees is een vleesvervanger."
'Beursgang is enorme doorbraak'
In de industrie zelf is het vertrouwen groot dat de markt een vlucht zal nemen. "Ik denk dat de beursgang een enorme doorbraak is", zegt Niko Koffeman, mede-oprichter van De Vegetarische Slager.
"Dat heeft er niet alleen mee te maken dat het nu ineens om groot geld gaat, maar dat heeft er ook mee te maken dat de kwaliteit zoveel verbeterd is dat het nu kan wedijveren met vlees. Mensen kun je er nu mee foppen. Dat is een moment waarop lang gewacht is."
Ook chef-kok Robert Kranenborg is overtuigd van de kwaliteit van nepvlees. Hij importeert voor zijn Thrill Grill-restaurants burgers van namaakvlees uit Amerika. Belangrijke ingrediënten zijn erwten, wortels en linzen. "Ik was sceptisch tot ik dit proefde, dat was werkelijk fantastisch. De structuur, de smaak."
Zijn klanten proeven vaak nauwelijks het verschil met echt vlees, zegt Kranenborg. Hij denkt dan ook dat vleesvervangers een serieuze concurrent kunnen worden van echt vlees. "Ik kan me niet voorstellen dat mensen dit niet lekker vinden."
Het einde van vlees? Dat zal nooit, nooit, nooit gebeuren!
Ondanks dat de verkoopcijfers van namaakvlees nog laag liggen, zijn de prognoses positief. ABN Amro voorspelt dat de markt voor vleesvervangers zowel dit jaar als volgend jaar groeit met 10 procent. De afgelopen jaren was die groei nog 4 procent. De toegenomen populariteit is volgens de bank vooral het gevolg van de komst van nieuwe, grote spelers.
Willem van Weede, topman bij Enkco Food Group (van onder andere vega-merk Vivera), doet een vergelijkbare voorspelling. "Ik denk zelf dat het aandeel van vleesvervangers in de hele vleesmarkt binnen vijftien tot twintig jaar makkelijk vijftig procent kan zijn."
Enkco produceert nu nog vlees, maar dat gaat het bedrijf afstoten ten faveure van vega-producten. Beyond Meat kan dan een serieuze concurrent worden, maar Van Weede ziet de beursgang van dat bedrijf 'als iets heel positiefs'. "Het is een signaal dat we echt met een hele serieuze categorie van doen hebben, met veel potentie."
'Tesla van de vleesindustrie'
Econoom Bouman heeft wel een aantekening bij het vermeende succes van Beyond Meat. "Beyond heeft de afgelopen jaren altijd verlies gemaakt. Vorig jaar 30 miljoen dollar."
"Het bedrijf is nu miljarden waard, en daarmee lijkt het een beetje de Tesla van de vleesindustrie: veel hoop, grote ideeën en de belofte van een totale omwenteling. De belegger belegt vooral in die hoop. Maar net als Tesla kampt het bedrijf met productieproblemen. En dan is er nog het probleem dat vlees niet zo'n winner takes all-markt is. Beyond Meat zal mogelijk veel concurrenten moeten dulden."
"Aan de andere kant", zegt Bouman, "investeren veel traditionele vleesbedrijven nu wel in Beyond Meat en vergelijkbare bedrijven. In Nederland heeft vleesbedrijf Vion plannen om een eigen vega-lijn op te zetten. Ze voelen dus echt wel nattigheid."
Einde van vlees?
Niko Koffeman denkt zelfs dat het 'einde van vlees in zicht' is. "Dit is het einde van een tijdperk. De laatste stuiptrekkingen, zou je kunnen zeggen. Als je namaakvlees kunt kopen waar geen dieren voor geslacht zijn, waar geen hormonen voor gebruikt zijn, wat goedkoper kan worden dan vlees, waarom zou je dan nog vlees gebruiken?"
Kranenborg denkt daar anders over. "Dat zal nooit, nooit, nooit gebeuren! We zullen ten alle tijden zo nu en dan een stukje vlees willen eten."
Ondanks alle ontwikkelingen denkt hij niet dat de smaak van namaakvlees de smaak van vlees volledig kan evenaren. "Vlees heeft veel meer diepgang, veel meer een bouillon-achtige, een jus-achtige smaak."
"Op het moment dat je echt van vlees houdt, dan koop je goed vlees dat dierenwelzijn in het oog houdt. Dan is er niets aan de hand. Alleen moet je het niet iedere dag gaan eten, dat is trouwens ook niet lekker."
