Kloppen de koopkrachtplaatjes nog nu blijkt dat het kabinet oude cijfers uit 2017 heeft gebruikt om de energierekening te berekenen? Publiek en politiek roeren zich want energie is een van de factoren die de koopkracht bepalen.
Econoom Mathijs Bouman vindt het een domme en politieke fout maar zet ook een paar vraagtekens bij de beschuldigende vinger richting het kabinet. "De grootste tegenvaller zijn de energieprijzen, die kun je gewoon bekijken. Want het is niet de overheid die de energie duurder maakt: olie is bijvoorbeeld duurder geworden."
Bouman zegt dat er een inhaalslag is geweest op het gebied van de energieprijzen op de vrije markt. "Die zijn lang gedaald en nu is de olieprijs gestegen. Dat komt door de onrust in Venezuela, in Iran. In principe is er geen enkele reden om te zeggen: omdat de olieprijs is gestegen moeten we de belasting verlagen. Dat zou politiek slecht beleid zijn, daar beloon je eigenlijk de oliesjeiks mee."
Hogere belasting
Politiek duider Arjan Noorlander zegt dat het kabinet juist voor een flinke verhoging van de belasting op energie heeft gekozen omdat het kabinet voor de Miljoenennota voor 2019 met een verhoging van de energieprijzen rekende die mee leek te vallen. "Reden om op Prinsjesdag een flink hogere belasting aan te kondigen."
"Als ze toen hadden gerekend met recentere cijfers (van september 2018) hadden ze kunnen weten dat de verwachtingen waren bijgesteld en de energieprijzen veel meer zouden gaan stijgen." De belastingverhoging van het kabinet doet daardoor nu veel meer pijn dan verwacht. "En daarvoor is niet alleen de markt, maar óók het beleid verantwoordelijk."
Minister Eric Wiebes van Economische Zaken gaf vandaag toe dat het kabinet een verkeerde berekening heeft gemaakt van de nieuwe energierekening. "Veel huishoudens zijn onaangenaam verrast door energietarieven. We hadden ons minder stellig moeten uitlaten in de wetenschap dat de gebruikte cijfers niet meer kakelvers waren", zei Wiebes tijdens het vragenuurtje in de Tweede Kamer.
Een gemiddeld huishouden is bijna 2100 euro kwijt aan energiekosten. Wiebes zegt dat de hogere kosten een negatief effect kunnen hebben op de koopkracht. Hij wil daar in augustus, in aanloop naar Prinsjesdag, nog eens goed naar kijken. Het Centraal Planbureau (CPB) gaat ondertussen berekenen of de voorspellingen voor de koopkracht wel correct zijn. Die berekeningen zijn volgende maand klaar.
Onvergeeflijk
De Tweede Kamer is woedend en maakt zich zorgen over de ondermijning van het vertrouwen van burgers in de overheid. De oppositiepartijen willen dat het kabinet nu al de toezegging doet dat de hogere energierekening wordt gecompenseerd als de koopkracht voor veel huishoudens daardoor lager blijkt uit te pakken dan voorgespiegeld.
Maar een compensatie beloven gaat minister Wiebes te snel. Hij wacht eerst op de nieuwe ramingen van de koopkrachtcijfers over 2019 van het CPB.
Coalitiepartner VVD noemt de fout vandaag onvergeeflijk. "Er zijn sommen gemaakt op basis van oude gegevens, dat mag niet gebeuren." Het CDA vindt het een heel grote tegenvaller en de ChristenUnie en D66 zien het vertrouwen van de burger in het klimaatbeleid van de overheid ernstig aangetast. De SP en PVV spreken van liegen en bedriegen.
Consumenten noemen het "de zoveelste blunder" van het kabinet:
Handen vol
Het kabinet rekende met een gemiddeld verbruik van 2500 kWh stroom en 1100 kubieke meter gas per huishouden. Ook rekende het met een lagere marktprijs voor energie. Het CBS - dat dit weekend met nieuwe berekeningen kwam - gaat nu uit van een jaarlijks verbruik van ruim 3000 kWh elektriciteit en een kleine 1500 kubieke meter aardgas per huishouden.
Dat het Planbureau voor de Leefomgeving geen recentere cijfers heeft, komt omdat het instituut zijn handen vol heeft aan de berekeningen van de maatregelen in het Klimaatakkoord.
