Opvang in de regio staat centraal bij de komende EU-top in Brussel. Door veel landen wordt het inmiddels gezien als de beste kans om de migratie naar Europa in te dammen. Ook een meerderheid in de Tweede Kamer staat achter de aanpak, waarbij migranten hun asielprocedure voortaan in kampen buiten Europa moeten afwachten.
Plannen voor opvang buiten Europa circuleren in Brussel al vele jaren in allerlei vormen. In Nederland kleeft de naam van VVD-Kamerlid Malik Azmani eraan. Hij kwam drie jaar geleden met het plan, maar werd toen weggehoond. Er was weinig steun voor het plan en ook binnen de VVD-fractie was er discussie over.
"Mijn plan werd neergezet als een hard, rechts stuk. Het zou xenofoob of racistisch zijn. Men begreep het niet", zegt Azmani. Hij liet zich naar eigen zeggen juist inspireren door het lot en de persoonlijke verhalen van mensen die op zee omkwamen. "Ik ben een gevoelsmens en werd erdoor geraakt."
Het VVD-Kamerlid hoopt op een doorbraak op de EU-top in Brussel. "Dat is heel hard nodig. In 2015 was het 5 voor 12, inmiddels is het al over 12. Het is vreselijk om te zien wat er gebeurt op de Middellandse Zee. Er moeten daarom afspraken worden gemaakt met veilige landen in Afrika."
"Het maakt mij niet uit hoe ze het plan noemen, al is het het plan-Pechtold of het plan-Merkel. Het gaat mij om het resultaat", zegt Azmani. "Maar het voorstel dat ik in maart 2015 heb gedaan lijkt wel erg op het plan dat nu door Tusk is aangedragen voor de EU-top in Brussel."
Volgens hem is de opvang buiten Europa humaner dan het huidige 'systeem'. "Nu komen er mensen om op zee en hebben wij geen controle over de hoeveelheid migranten die naar Europa komt. Als mensen het recht houden om hier asiel aan te vragen, houden we dat in stand. En mensensmokkelaars zijn de lachende derde."
Onaanvaardbaar
GroenLinks-Kamerlid Bram van Ojik was drie jaar geleden tegen het VVD-plan en is dat als een van de weinigen nog steeds. "Er is een groep die op de vlucht is voor politiek geweld of onderdrukking, die moet bescherming kunnen krijgen in Europa. Die groep kan je niet terugsturen naar Noord-Afrika en zeggen: dan moet je daar maar asiel en bescherming zoeken."
Bovendien vangen die landen al heel veel vluchtelingen op, zegt Van Ojik. "Dat vergeet Azmani en iedereen die achter zijn plan aanloopt. Landen als Libanon en Jordanië zijn zelf heel erg kwetsbaar. En dan gaan wij zeggen: de mensen die bij ons aankloppen gaan wij weer naar jullie terugsturen. Dat vinden wij onaanvaardbaar."
Azmani vindt dat GroenLinks er dan wel een duidelijk alternatief tegenover moet zetten. "En dat doen ze niet. Volgens mij is dit nu de enige mogelijkheid om weer controle te krijgen over de migratie en ik hoop dat de Europese leiders deze week op de top ook tot die conclusie komen."
