Er zit een Nederlandse jihadist vast in Irak op verdenking van terrorisme. Dat zegt het ministerie van Buitenlandse Zaken tegen Nieuwsuur. Voor zover het ministerie weet, zitten daar niet meer Nederlanders vast. Meer details wil het ministerie niet kwijt, maar het zegt een vinger aan de pols te houden.
Gisteren werd in Bagdad een Belgische IS-strijder ter dood veroordeeld vanwege zijn lidmaatschap van een terroristische organisatie. Tarik Jadaoun (30) werd vorig jaar opgepakt tijdens de strijd om Mosul. Hij werd veroordeeld tot de strop, na een hoorzitting van slechts tien minuten.
In Iraakse gevangenissen wachten nog veel meer buitenlandse mannen en vrouwen op hun proces. Het zou gaan om 1300 buitenlandse vrouwen en een onbekend aantal buitenlandse mannen. Tientallen zijn al ter dood veroordeeld. Volgens Human Rights Watch gaat het in totaal om zo'n 20.000 zaken.
Turkije
De situatie van de twee in Turkije veroordeelde Syriëgangers uit Nederland lijkt in vergelijking veel beter. Eerder werd bekend dat zij op het punt staan naar Nederland te komen. Het Openbaar Ministerie (OM) reageert: "We hebben het Turkse vonnis opgevraagd, maar nog niet gekregen. We kennen de inhoud van het vonnis nog niet. We zijn er heel druk mee bezig."
De twee mannen zaten een paar jaar vast in Turkije en zijn in afwachting van hun hoger beroep door de Turken vrijgelaten. Het beroep mogen ze in Nederland afwachten. Ze zijn veroordeeld voor het lidmaatschap van een terroristische organisatie.
Als de mannen naar Nederland komen, zullen ze vastgezet en verhoord worden, zegt het OM. "Afhankelijk van de verdenking die wij hebben, kunnen we ze langer vasthouden. Als we ze opnieuw willen vervolgen, moeten er nieuwe feiten zijn. We kunnen ze hier niet nog een keer vervolgen om dezelfde feiten als waarvoor ze in Turkije veroordeeld zijn."
Als je Syriëgangers (begeleid) terug laat keren, heb je ze juist in het zicht.
Renske van der Veer, directeur van het International Centre for Counter-Terrorism (ICCT), beaamt dat. Maar er zijn wel andere mogelijkheden. "Ze kunnen hier niet nog een keer voor hetzelfde misdrijf vervolgd worden, maar er kan wel heel secuur gekeken worden of er andere misdrijven zijn waarvoor wel voldoende bewijs is om hen te vervolgen binnen de terrorismewetgeving, zoals het voorbereiden van een aanslag of ronselen."
Want ook al wordt iemand vrijgelaten, bijvoorbeeld als er onvoldoende bewijs is, dan gebeurt er volgens Van der Veer nog van alles op de achtergrond. "De diensten doen hun werk. Er worden dreigingsinschattingen gemaakt en op basis daarvan wordt bepaald op welke manier en hoe intensief iemand in de gaten gehouden moet worden."
Op dit moment kiest Nederland ervoor om IS-verdachten te laten in de landen waar ze zijn, zoals Syrië, Irak en Turkije. "Ik begrijp het uitgangspunt van die keuze", aldus Van der Veer. "Je wilt geen dreiging je land binnenlaten."
Maar in sommige gevallen is het volgens haar juist verstandig de vermeende IS'ers naar Nederland te halen om ze hier te vervolgen. "Vanuit het oogpunt van het tegengaan van dreiging, bijvoorbeeld als het gaat over personen die in het buitenland van de radar dreigen te verdwijnen; als je ze (begeleid) terug laat keren heb je ze juist in het zicht en kan je maatregelen nemen."
