Bij de omstreden deal van VVD-voorzitter Henry Keizer speelden nog twee VVD'ers een rol: oud-minister Loek Hermans en senator Anne Wil Duthler. Beiden waren commissaris bij De Facultatieve, het uitvaartbedrijf dat Keizer in 2012 voor een schijntje zou hebben gekocht. Hermans was daarnaast ook als lid van de ledenraad betrokken.
Hermans en Duthler moesten als lid van de raad van commissarissen het algemeen belang van het bedrijf in de gaten houden. Het zijn toezichthouders, legt hoogleraar corporate governance Jaap Koelewijn uit. "Commissarissen vervullen een belangrijke rol. Zij controleren de partijen die de besluiten nemen en moeten erop toezien dat er zorgvuldig wordt gehandeld."
Keizer zou veel te weinig hebben betaald voor het bedrijf, waar hij zowel adviseur was van de verkopende partij als koper. Bij de verkoop van het bedrijf in 2012 werd de waarde geschat op 31 miljoen euro. Maar het werd voor 12,5 miljoen euro verkocht aan Keizer en zijn partners.
Dat Hermans naast commissaris van de kopende partij ook in de ledenraad van de verkopende partij zat, is opvallend, vindt Gerard van Vliet, directeur Nederlandse Vereniging Commissarissen en Directeuren. "Voor commissarissen zijn dat grote rode vlaggen waar je ver van weg moet blijven of waarvan je moet realiseren dat het problemen oplevert."
Volgens Van Vliet had Hermans een van de petten moeten opgeven. "Om ervoor te zorgen dat hij niet beticht kon worden van vermenging van belangen."
Ook bij Koelewijn roepen de twee functies vragen op. "Hij had primair het belang van de ledenraad moeten dienen waarbij hij een zo hoog mogelijke prijs eruit moest halen. Maar als commissaris van de koper moest hij juist tot het gaatje gaan. Dat is een situatie waarin ik niet zou willen verkeren."
De raad van commissarissen heeft zich te houden aan het wetboek.
Keizer verklaarde afgelopen vrijdag dat de commissarissen geen enkele rol speelden bij de verkoop omdat het bedrijf niet beursgenoteerd is. Maar volgens Van Vliet is dat niet waar. "De raad van commissarissen heeft zich te houden aan het wetboek. Mensen moeten zich behoorlijk gedragen. Het is een serieus belang en een serieuze rol."
Volgens Huub Willems, oud-voorzitter van de Ondernemingskamer, weegt de rol van de commissaris nog zwaarder als er sprake is van tegenstrijdige belangen. "De opvatting dat dat hier niet zou spelen, vind ik onbegrijpelijk."
Discutabel
De integriteitscommissie van de VVD gaat zich nu buigen over de aankoop van de crematievereniging. "Onverstandig", vindt Willems. "Als je wilt dat het na het onderzoek over is, laat dan iemand van buiten ernaar kijken die er onafhankelijk tegenover staat. Door iemand uit eigen kring te laten beoordelen blijft het discutabel."
Keizer blijft erbij dat hij integer heeft gehandeld en vindt dat hij kan aanblijven als voorzitter van de partij.
