Er komen steeds meer jihadisten uit IS-gebied terug naar Nederland. Dat stelt de geheime dienst AIVD vandaag in een rapport. Het afgelopen jaar zijn er al meerdere Nederlandse jihadstrijders teruggekeerd. Het Openbaar Ministerie wil ze allemaal voor de rechter brengen.
"Recente rapporten van de AIVD en een groep wetenschappers laten zien dat iedereen die de laatste jaren in IS-gebied is geweest, zich direct of indirect schuldig heeft gemaakt aan deelname aan een terroristische organisatie. Ze hadden precies kunnen weten waar IS voor staat, inclusief de onthoofdingen en bomaanslagen", zegt landelijk terrorisme-officier van Justitie Ferry van Veghel:
Van de 280 uit Nederland vertrokken jihadisten zijn er inmiddels zo’n vijftig teruggekeerd, 190 mensen uit Nederland verblijven vermoedelijk nog in Syrië of Irak.
Al in 2013 waarschuwden AIVD-hoofd Rob Bertholee en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) Dick Schoof voor het gevaar van terugkerende jihadisten. Ze zouden dan zijn gehard in de strijd, traumatische ervaringen hebben opgedaan, en goed getraind mogelijk aanslagen willen plegen in Nederland.
Vandaag waarschuwt de geheime dienst opnieuw voor Irak- en Syriëgangers. Van toekomstige terugkeerders uit IS-gebied gaat volgens de AIVD een grotere dreiging uit dan voorheen.
"Dat terugkeerders gevaarlijk zijn, bewijzen de aanslagen in Parijs en Brussel in 2015 en 2016. Die zijn gepleegd door een mix van getrainde terugkeerders en lokale netwerken. Bijna alle afgereisde Nederlanders verblijven inmiddels al langer dan een jaar in het strijdgebied, waardoor hun capaciteiten groter zijn dan eerdere terugkeerders", schrijft de AIVD.
Elke jihadstrijder die zich na de oprichting van het kalifaat in het IS-gebied heeft gevestigd willen we voor de rechter brengen.
Het Openbaar Ministerie bereidt inmiddels strafzaken voor tegen ongeveer tien teruggekeerde jihadisten. Onder hen Laura H., die afgelopen zomer vanuit IS-gebied vluchtte naar het Iraakse Erbil, en daarna in Nederland werd vastgehouden.
"Elke jihadstrijder die zich na de oprichting van het kalifaat in het IS-gebied heeft gevestigd willen we voor de rechter brengen. We gaan ervan uit dat die zich allemaal schuldig hebben gemaakt aan het plegen of medeplegen van terroristische misdrijven", zegt Van Veghel.
Hoogleraar Terrorisme en Contraterrorisme Edwin Bakker van de Universiteit Leiden staat achter het beleid van het Openbaar Ministerie.
"Het gaat hier om Nederlandse jongens en meisjes, die je kunt beschouwen als oorlogsmisdadigers. Ze hebben willens en wetens deel uitgemaakt van de terroristische groepering IS. En zijn medeverantwoordelijk voor zelfmoordaanslagen en andere vreselijke dingen. En dan is zowel de strijder als degene die zorgt voor de kinderen en het huishouden medeplichtig aan het instandhouden van dat regime", zegt hij.
Advocaat Michiel Pestman, die meerdere teruggekeerde jihadisten bijstaat, ziet dat anders. "Het strafrecht wordt hier verkeerd gebruikt. Het is bedoeld om mensen te straffen die een concreet strafbaar feit hebben begaan, maar niet om een eventuele aanslag te voorkomen."
"Het feit dat je ergens in een bepaalde periode in een bepaald gebied bent geweest, maakt je nog niet medeplichtig aan terrorisme."
Bewijzen vinden over wat iemand precies heeft gedaan, is moeilijk. Want informatie krijgen uit een gebied waar justitie geen rechtsbevoegdheid heeft, is lastig.
De acht officieren van justitie die zich bezighouden met jihadisme, zetten verschillende methoden in om aan informatie te komen. Details daarover geven ze niet. Bij dat onderzoek helpen uiteraard verschillende politie- en inlichtingendiensten.
