Aangepast

Dreigt er een nieuwe Koude Oorlog?

"We gaan een tijdperk in dat gevaarlijk is, mogelijk zelfs gevaarlijker dan de Koude Oorlog", zei John Sawers, ex- hoofd van de Britse inlichtingendienst MI6 deze week.

De relaties tussen Rusland en het Westen zijn op een dieptepunt beland en zijn, zeggen sommigen, terug op het niveau van de Koude Oorlog. Er wordt geruzied over Syrië, Oekraïne en ook op militair gebied loopt de spanning op.

Wat is er gebeurd dat de kou tussen beide grootmachten weer terug is?

Ontmoeting

Afgelopen week blies Poetin een bezoek af aan Frankrijk nadat president Francois Hollande wilde dat het gesprek alleen over Syrië zou gaan.

De Franse president liet al eerder weten dat hij twijfelde of hij Poetin wilde ontmoeten. Aanleiding daarvoor was het Russische veto in de VN-Veiligheidsraad.

De Russische ambassadeur Tsjoerkin (links) en de Amerikaanse ambassadeur Power (rechts) bij een bijeenkomst van de VN-veiligheidsraad

In de Veiligheidsraad sprak Rusland als enige een veto uit over een Franse resolutie die een einde moest maken aan de luchtaanvallen in Aleppo. Frankrijk noemde de bombardementen oorlogsmisdaden en vindt dat Rusland daarvoor gestraft moet worden.

Het was de vijfde keer dat Rusland in de Veiligheidsraad een resolutie blokkeerde met een veto. Eerder liep de Russische ambassadeur al voortijdig weg bij een spoedberaad over Syrië. Volgens experts is de VN vleugellam als het gaat om Syrië.

Dronebeelden leggen verwoest Aleppo vast

Poetin trekt zich niets aan van de Franse dreigementen in de Veiligheidsraad. Het Russische leger gaat onverminderd door met de bombardementen op Aleppo.

In Syrië werken Rusland en het Westen officieel nog wel samen, maar eigenlijk alleen om elkaar niet te raken tijdens de luchtaanvallen. Beide wijzen met de beschuldigende vinger naar elkaar over de opgelaaide gevechten in Syrië.

Een staakt-het-vuren waarover in september een akkoord werd bereikt, hield geen stand en gesprekken werden stopgezet. Tot gisteravond toen ministers van Buitenlandse Zaken Kerry en Lavrov elkaar weer spraken in Lausanne.

Poetin haalde na het mislukte bestand een streep door een zestien jaar oud nucleair akkoord met de VS. Volgens het Kremlin komt de VS de afspraken niet na.

Beide landen spraken in 2000 af om plutonium dat geschikt is voor kernwapens op te ruimen. De overeenkomst symboliseerde de toenadering tussen de aartsvijanden uit de Koude Oorlog.

Als voorwaarde voor verdere nucleaire samenwerking eist Poetin dat de sancties die door de oorlog in Oekraïne zijn ingesteld, worden ingetrokken. Daarnaast moeten alle Amerikaanse troepen uit Europa worden teruggehaald.

Dreigt er een nieuwe Koude Oorlog?

In Syrië breiden de Russen ondertussen de marinebasis bij de kustplaats Tartous uit. Vanuit dat gebied stijgen de gevechtsvliegtuigen op die Aleppo bombarderen.

Ook is er een hypermodern S-300 raketsysteem geplaatst. De luchtdoelraketten zijn volgens Moskou bedoeld om Russische marineschepen te beschermen. De Amerikanen reageerden woedend.

Volgens het Britse persbureau Reuters haalt Rusland sinds het mislukken van het bestand vorige maand meer troepen en vliegtuigen naar Syrië. Zo zou de bevoorrading via de zee en en de lucht zijn verdubbeld.

Poetin is in het gat gesprongen dat Obama achterliet zeggen deskundigen. Omdat Obama geen gevolg heeft gegeven aan de vermaarde rode lijn bepaalt Poetin nu wat er gebeurt in Syrië.

Maar ook op andere plekken in de wereld vergroot Rusland haar militaire aanwezigheid.

In de enclave Kaliningrad aan de Oostzee werden deze week Iskander-raketten geplaatst. Die raketten kunnen worden voorzien van kernkoppen en hebben een bereik van 700 kilometer, wat tot onrust leidde in de Baltische staten.

Daarnaast overweegt Poetin om militaire bases in Cuba en Vietnam te heropenen. De basis op Cuba ligt op nog geen 250 kilometer van Florida.

Oekraïne

Maar ook de NAVO zit niet stil. Eind september werd het opslagterrein van Defensie in het Limburgse Eygelshoven overgedragen aan het Amerikaanse leger. Die gaat er zo'n 1600 militaire voertuigen opslaan. Reden? De "verslechterde veiligheidssituatie in Europa".

Sinds de Russische annexatie van de Krim en de Russische inmenging in het conflict in de Oekraïne maakt de NAVO zich zorgen over de opstelling van de Russen.

Poetin samen met legerofficieren in Kaliningrad

En een Koude Oorlog wordt in 2016 ook digitaal gevoerd. De Amerikaanse regering beschuldigt Rusland dat het de verkiezingen probeert te beïnvloeden door het hacken van e-mails van de Democratische partij.

De FBI is ervan overtuigd dat de Russische regering achter de cyberaanvallen zit. Obama dreigde afgelopen dagen met een tegenaanval.

Duidelijke grens

Dat er op zoveel verschillende fronten wrijving is tussen het Westen en Rusland maakt deze periode anders dan de Koude Oorlog, zegt oud-diplomaat Herman Schaper.

De Koude Oorlog, die ook wel bekendstaat als de periode van de lange vrede, zorgde voor duidelijkheid. Er waren schermutselingen, maar er werd niet ingegrepen. Die duidelijke grens is er volgens Schaper nu niet.

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl