liveblog
NOS NieuwsAangepast

'Hoge Russische generaal opgepakt die mogelijk wist van opstand'

In dit liveblog lees je de belangrijkste ontwikkelingen rond de oorlog in Oekraïne.


'Hoge Russische generaal opgepakt die mogelijk wist van opstand'

In Rusland is generaal Sergej Soerovikin opgepakt, meldt de onafhankelijk krant The Moscow Times. Hij is plaatsvervangend commandant van de militaire operaties in Oekraïne en was mogelijk vooraf op de hoogte van de Wagner-muiterij van afgelopen weekend.

The Moscow Times baseert zich op twee anonieme bronnen met nauwe banden met het Russische ministerie van Defensie. Eerder meldde een militaire blogger in Rusland al dat de hoge generaal op zondag was gearresteerd. Uit het krantenartikel wordt niet duidelijk wanneer Soerovikin zou zijn opgepakt, of waar hij wordt vastgehouden. Soerovikin is niet meer gezien sinds hij zaterdagmorgen een videoboodschap heeft opgenomen, schrijft The Financial Times.

De generaal wist volgens Amerikaanse inlichtingendiensten van de naderende muiterij, meldde The New York Times eerder. Wel blijft volgens de anonieme bronnen onduidelijk of Soerovikin direct betrokken was bij de Wagner-opstand. Zijn rol wordt momenteel onderzocht. Soerovikin was van oktober tot en met januari de bevelhebber over de Russische invasie in Oekraïne. Daarna werd hij vervangen door het ministerie van Defensie, tegen wie Wagner-leider Prigozjin zich had gekeerd bij zijn muiterij.

Generaal Sergej Soeroviki op een foto met president Poetin van 31 december

Maak Oekraïne NAVO-lid na oorlog, roept Zelensky op voor top

Oekraïne wil op de NAVO-top volgende maand in Litouwen een duidelijk signaal over een aanstaand lidmaatschap. President Zelensky heeft daartoe opgeroepen in een toespraak. "We snappen dat we geen NAVO-lid kunnen worden tijdens de oorlog", zei hij. "Maar we moeten er wel zeker van zijn dat het erna gebeurt." Ook hoopt hij op veiligheidsgaranties van de leiders van het militaire bondgenootschap, zolang het land nog geen NAVO-lid is.

Een eventueel lidmaatschap van Oekraïne ligt zeer gevoelig. NAVO-chef Jens Stoltenberg heeft mondeling toegezegd dat alle lidstaten voor toetreding van Oekraïne zijn zodra de oorlog voorbij is. Maar de Hongaarse regering, die nauwe banden heeft met Rusland, zou zijn veto kunnen gebruiken om dit te voorkomen. Ook zijn er zorgen binnen de alliantie over een grotere kans op een oorlog met Moskou, aangezien een aanval op één lidstaat wordt beschouwd als een aanval op alle NAVO-landen.

President Zelensky vandaag in Kyiv

Defensie zoekt alternatieven na Zwitserse afwijzing tankexport

Het ministerie van Defensie zoekt naar alternatieven nu de Zwitserse Bondsraad weigert een exportvergunning af te geven voor 96 Leopardtanks, die onder meer Nederland aan Oekraïne wilde leveren. Volgens de Zwitsers is een vergunning in strijd met het neutraliteitsbeleid.

Defensie had het besluit van de Zwitsers graag anders gezien, maar respecteert de afwijzing. Het ministerie wijst erop dat Nederland eerder dit jaar heeft toegezegd met Duitsland en Denemarken zeker 100 tanks te leveren aan Oekraïne. Het Zwitserse 'nee' heeft volgens Defensie daar geen invloed op.

Nederlanders die raketaanval bij Kramatorsk meemaakten, maken het goed

De Nederlandse frietbakkers Franky van Hintum en Coen van Oosten maken het goed na de raketaanval op Kramatorsk. "We hebben wat krassen en glassplinters, maar verder eigenlijk niets", zeggen ze in een video op Twitter.

Er is geen schade aan de frietkar van het tweetal, waarmee ze gratis voedsel uitdelen in Oekraïne. De koelwagen is wel beschadigd geraakt door de Russische luchtaanval. De Nederlanders zaten te eten bij een restaurant in het centrum toen ze werden opgeschrikt door een harde explosie, zeiden ze gisteravond tegen onder meer de NOS. De raket sloeg op steenworp afstand van ze in.

Nu zijn Van Hintum en Van Oosten onderweg naar de stad Charkiv.

Man opgepakt die Russen geholpen zou hebben bij raketaanval op Kramatorsk

In Oekraïne is een man opgepakt op verdenking van het helpen van het Russische leger bij de raketaanval op Kramatorsk. Hij zou video's gemaakt hebben van het getroffen pizzarestaurant en de Russen hebben verteld over de populariteit van de eettent.

Het dodental als gevolg van de raketaanval is volgens de Oekraïense autoriteiten opgelopen tot elf. Onder de doden zijn twee zussen van 14 jaar oud. Behalve het pizzarestaurant zijn ook tientallen woningen en gebouwen in de stad beschadigd geraakt bij de reeks explosies van gisteravond.

Rusland beweert dat de aanval onder meer gericht was op een Oekraïense legerpost. Het Kremlin herhaalt steeds dat het geen burgerdoelen aanvalt - maar met regelmaat worden woonwijken en burgerinfrastructuur gebombardeerd. Vrijwel dagelijks meldt Oekraïne burgerslachtoffers door Russische luchtaanvallen.

Wagner-huurlingen zijn nog in Oekraïne, zegt Zelensky

Ondanks de muiterij van afgelopen weekend zijn er nog steeds Wagner-strijders in Oekraïne, zegt president Zelensky. De huurlingen bevinden zich volgens hem onder meer in de bezette regio Loehansk.

Zelensky zegt dat het Oekraïense leger de situatie in het noorden van het land onder controle heeft. Ten noorden van Oekraïne ligt Belarus, waar de opstandige Wagner-leider Prigozjin zou verblijven. De strijders van zijn huurlingengroep bezetten zaterdag de Russische stad Rostov aan de Don. Op weg naar Moskou werd hun opmars plots afgeblazen.

Een deel van de strijdgroep zou naar Belarus zijn gegaan. Een Russische militaire blogger meldde maandag dat een Wagner-konvooi de grens over is gestoken naar Belarus. Maar Zelensky denkt dat slechts een klein deel van huurlingenleger naar het buurland is getrokken.

Sinds de muiterij is er onduidelijkheid over waar de vele duizenden Wagner-strijders die waren ingezet in Oekraïne verblijven en wat hun plannen zijn. President Poetin heeft de huurlingen opgeroepen in dienst te komen bij het Russische leger. Maar ze mogen wat hem betreft ook naar Belarus vertrekken, waar ze volgens president Loekasjenko een eenheid van het Belarussische leger kunnen vormen.

Peskov: 'Dat topgeneraal wist van de muiterij is speculatie'

Het Kremlin noemt het bericht dat de Russische topgeneraal Soerovikin op de hoogte was van de muiterij van de Wagner-huurlingen van afgelopen weekend, speculatie.

The New York Times citeerde Amerikaanse functionarissen die zeiden dat Soerovikin, plaatsvervangend commandant van de Russische militaire operaties in Oekraïne, vooraf op de hoogte was van de protestplannen van Wagner-baas Prigozjin, maar Kremlin-woordvoerder Peskov ontkent dat: "Er zal nu veel gespeculeerd, geroddeld en dergelijke zijn rond deze gebeurtenissen. Ik denk dat dit zo'n voorbeeld is", zei hij.

Soerovikin is niet meer in het openbaar gezien sinds hij zaterdag een oproep deed om de muiterij af te blazen.

Peskov zei ook dat er binnen de Russische regering wordt besproken of er na de gewapende Wagner-opstand wetten moeten worden veranderd. Welke veranderingen worden overwogen, zei hij niet.

Zwitsers wijzen exportvergunning voor tanks Nederland af

De Zwitserse Bondsraad heeft een exportvergunning voor Leopard 1-tanks die onder andere Nederland voor Oekraïne wilde hebben, afgewezen. De 96 tanks zijn eigendom van het Zwitserse defensiebedrijf Ruag. Dat wilde ze verkopen aan het buitenland, maar volgens de Zwitserse federale regering is dat in strijd met de Zwitserse neutraliteit.

Een Duitse Leopard 1 -gevechtstank klaar voor levering aan Oekraïne

Gezant van de paus in Moskou ontvangen

In Moskou is de pauselijke gezant kardinaal Matteo Zuppi ontvangen, heeft het Kremlin bevestigd. Hij is in Rusland voor vredesbesprekingen vanwege de oorlog in Oekraïne. Kremlin-woordvoerder Peskov zei dat Rusland de inspanningen van het Vaticaan om de crisis in Oekraïne te helpen oplossen, waardeert. Zuppi zal niet met president Poetin praten, maar met adviseur buitenlandse zaken Oesjakov.

Dodental in Kramatorsk stijgt naar 10

In de Oost-Oekraïense stad Kramatorsk is een tiende slachtoffer uit de puinhopen gehaald die zijn achtergebleven na de raketaanval van gisteravond. Het gaat opnieuw om een kind, zeggen de autoriteiten. Inmiddels zijn er acht mensen gered.

Onder de doden zijn in ieder geval vier kinderen, onder wie twee 14-jarige zusjes en een 17-jarig meisje. Mogelijk werkte zij in het restaurant dat werd getroffen en dat een populaire ontmoetingsplek was.

Het Kremlin herhaalde vanochtend nog eens dat zijn leger in Oekraïne alleen militaire doelwitten aanvalt en geen burgerdoelen. Inmiddels zijn er vele bewijzen verzameld dat dat niet het geval is.

Een kaartje van de plek waar de raketten in het centrum van Kramatorsk terechtkwamen

Zelensky bedankt Litouwen voor raketlanceersystemen

Litouwen koopt twee NASAMS-luchtverdedigingslanceersystemen voor Oekraïne voor 9,8 miljoen euro en zal die binnen drie maanden leveren. Litouwen reageert daarmee op een dringend verzoek van Oekraïne om de luchtverdediging te helpen versterken, vanwege de aanhoudende Russische aanvallen op militaire en civiele doelen. Noorwegen zal als onderdeel van de deal onderhoudsapparatuur voor de draagraketten leveren.

Het is een aanvulling op en uitbreiding van de al gebruikte NASAMS, gedoneerd door Noorwegen en de VS, zei de Litouwse minister van Defensie Anusauskas.

President Zelensky twitterde dat hij dankbaar is voor de hulp:

Oekraïense staatswapenproducent krijgt jonge directeur

De Oekraïense staatswapenproducent Ukroboronprom heeft per vandaag een nieuwe directeur, omdat de regering de binnenlandse wapenproductie wil stimuleren. De 31-jarige Herman Smetanin krijgt drie hoofdtaken: het verhogen van de productie van munitie en militair materieel, het hervormen van het bedrijf en het opbouwen van een effectieve anticorruptie-infrastructuur.

De regering wil dat de defensie-industrie zich moderniseert, zodat lokale producenten nauwer kunnen samenwerken met westerse partners en zo de bevoorrading naar het front kunnen vergroten.

Ondanks de oorlog, de voortdurende beschietingen van militaire productiefaciliteiten en de noodzaak om enkele fabrieken naar veiliger gebieden te verplaatsen, is Oekraïne erin geslaagd nieuwe artilleriegranaten te produceren. Ook zijn er projecten opgestart met Midden-Europese producenten om Oekraïense tanks en andere voertuigen te repareren, en wordt er gewerkt aan de ontwikkeling van drones en raketten.

President van Belarus krijgt mini-kernbom: 'Slechts symboliek'

De Belarussische president Loekasjenko heeft voorafgaand aan een overleg met zijn minister van Defensie een mini-kernbom gekregen. De minister overhandigde hem een kleine kopie van de allereerste kernbom die in de Sovjet-Unie werd gemaakt.

Rusland begon een maand geleden met het verplaatsen van sommige tactische kernwapens naar Belarus. De samenwerking werd eerder dit jaar al aangekondigd en de overdracht zou inmiddels zijn afgerond.

Loekasjenko haastte zich om te zeggen dat de mini-kernbom alleen maar een symbolisch gebaar was en dat zijn vijanden niet moeten denken dat zij daar erg mee bezig zijn of dat ze heel blij zijn met nucleaire wapens.

Loekasjenko krijgt mini-atoombom van minister

Nog een dode in Kramatorsk; zeven mensen gered

Het aantal slachtoffers van de raketaanvallen op de stad Kramatorsk blijft oplopen. Er zijn nu negen doden, zegt de burgemeester van de stad in Oost-Oekraïne. Vanochtend is in het puin het lichaam van een jongen gevonden. In totaal zijn er drie kinderen onder de doden, zeggen de autoriteiten.

Er zouden nu zestig gewonden zijn geteld. Hulpdiensten melden dat er zeven mensen uit het puin zijn gered.

Litouwse president naar Kyiv om te praten over NAVO-lidmaatschap

De Litouwse president Nauseda gaat vandaag naar Kyiv om met president Zelensky te praten over het NAVO-lidmaatschap van Oekraïne. Het land is nu nog geen lid van het westerse militaire bondgenootschap, maar wil graag lid worden. Zelensky zou graag een 'politieke uitnodiging' ontvangen om NAVO-lid te worden.

Hoe de stappen naar dat lidmaatschap eruit gaan zien, is juist nog punt van discussie tussen de NAVO-landen. Litouwen is bij de NAVO en de EU een van de trouwste aanhangers van Oekraïne en heeft opgeroepen om het land in beide organisaties te accepteren.

Zowel Litouwen als Oekraïne grenst aan Belarus, de belangrijkste bondgenoot van Rusland in de regio. Litouwen heeft net als Polen de NAVO opgeroepen om versterkingen aan te brengen aan de grens met Belarus, zeker nu president Loekasjenko daar onderdak biedt aan huurlingenleger Wagner.

'Russische generaal in Oekraïne wist van plannen Prigozjin'

De plaatsvervangend commandant van de Russische militaire operaties in Oekraïne, generaal Sergej Soerovikin, wist ervan dat Wagner-chef Prigozjin een opstand plande tegen de Defensietop in Moskou, meldt The New York Times. De krant citeert Amerikaanse functionarissen die daarvan op de hoogte waren via de Amerikaanse inlichtingendienst. Het is volgens ingewijden onduidelijk of de topmilitair ook echt betrokken was bij het plannen van de muiterij van het huurlingenleger.

Soerovikin kreeg in oktober de algemene leiding over de Russische operaties in Oekraïne, maar in januari benoemde minister Sjojgoe van Defensie de chef van de generale staf Gerasimov tot hoogste leidinggevende, met Soerovikin als zijn plaatsvervanger. Voordat Prigozjin de muiterij lanceerde, had hij zowel Sjojgoe als Gerasimov de schuld gegeven van de Russische mislukkingen in Oekraïne en het gebrek aan steun voor de Wagner-huurlingen.

De Amerikanen zouden ook signalen hebben gehad dat andere Russische generaals Prigozjin mogelijk steunden, in een poging om de leiding van het ministerie van Defensie te vervangen. Vooralsnog lijkt president Poetin alleen Wagner-baas Prigozjin de schuld te geven van de opstand. Een verbond tussen Soerovikin en Prigozjin zou mogelijk kunnen verklaren waarom die laatste nog niet is gestraft, schrijft The New York Times.

Voordat Prigozjin afgelopen zaterdag zijn strijders leidde op de zogenoemde "mars voor gerechtigheid" naar Moskou drong Soerovikin er bij de Wagner-groep op aan het verzet tegen de militaire leiding op te geven en terug te keren naar hun bases. Na 200 kilometer vanuit Rostov aan de Don brak Prigozjin de mars af.

Bronnen van The New York Times benadrukken dat de westerse landen nog geen volledig beeld hebben van wat er precies is gebeurd. Het Westen heeft volgens de krant wel een duidelijk belang bij het ondermijnen van Soerovikin, die geldt als meedogenlozer en effectiever dan andere Russische generaals.

Vlaamse journalist in Kramatorsk: 'Het was een heel aangename ontmoetingsplek'

Journalist Arnaud De Decker van de Belgische krant Het Laatste Nieuws was in Kramatorsk toen de raketten in het centrum van de stad insloegen, onder andere in een restaurant. Hij vertelde vanochtend in het NOS Radio 1 Journaal dat hij vlak voor de inslagen nog in het restaurant had gegeten.
Beluister hieronder zijn verhaal:

Dodental na raketaanvallen op Kramatorsk stijgt

Het dodental van een raketaanval op het centrum van de Oost-Oekraïense stad Kramatorsk is opgelopen, van vier naar zeker acht doden, melden de autoriteiten. Zeker 56 mensen zijn gewond geraakt. Volgens de Oekraïense gouverneur van de regio Donetsk werd een pizzarestaurant geraakt waar op dat moment veel mensen zaten te eten.

Het gebouw waar het restaurant was, is gedeeltelijk verwoest. Hulpdiensten zoeken nog naar slachtoffers in het puin. President Zelensky zei in zijn dagelijkse videoboodschap over de aanval: "Dergelijke terreur bewijst ons en de hele wereld keer op keer dat Rusland voor al zijn daden maar één ding verdient: een nederlaag en een tribunaal."

Kramatorsk is de grootste stad in de regio Donetsk die nog in handen is van de Oekraïners. Er wonen zo'n 150.000 mensen. De stad is al vaker het doelwit geweest van aanvallen door de Russische strijdkrachten, die heel Donetsk willen innemen. In april vorig jaar kwamen bij een aanval op het treinstation van de stad 63 mensen om.

Taiwan ziet Russische oorlogsschepen voor oostkust

Taiwan zegt dat het twee Russische oorlogsschepen voor de oostkust heeft gezien. Het land heeft eigen schepen en militaire vliegtuigen gestuurd om de situatie in de gaten te houden, zegt het ministerie van Defensie.

Volgens het ministerie voeren twee fregatten voor de oostkust van Taiwan in noordelijke richting om vervolgens "buiten onze reactiezone" te komen en in zuidoostelijke richting te gaan in de buurt van de havenstad Suao, waar een grote Taiwanese marinebasis ligt.

Het Russische persbureau Interfax meldt dat schepen van de Russische Pacifische Vloot de zuidelijke delen van de Filipijnenzee waren binnengevaren om taken uit te voeren als onderdeel van een langeafstandsreis over zee.

Taiwan heeft zich bij de Verenigde Staten en zijn bondgenoten aangesloten bij het uitvaardigen van uitgebreide sancties tegen Rusland na de invasie van Oekraïne. De afgelopen jaren maakte het land regelmatig melding van het schenden van zijn territorium door China, dat met marineschepen en vliegtuigen rond het eiland probeert te intimideren.

Deze bus evacueert gewonde militairen vanaf het Oekraïense front

Deze vrijwilligers hebben de taak om gewonde soldaten van het front te evacueren in een speciaal uitgeruste bus, die plaats biedt aan zes bedlegerige militairen.

Deze bus evacueert gewonde militairen vanaf het Oekraïense front

Zeker vier doden bij raketaanvallen op Kramatorsk

Bij de raketaanvallen op de Oost-Oekraïense stad Kramatorsk gisteravond zijn zeker vier mensen om het leven gekomen, zeggen lokale functionarissen en de politie. Onder de doden is een kind. Reddingswerkers zoeken in het puin naar overlevenden.

In een restaurant raakten 42 mensen gewond bij de eerste raketaanval. De tweede raakte een dorp aan de rand van Kramatorsk en verwondde vijf mensen.

Ook twee Nederlanders waren getuige van de aanvallen. Zij waren aan het eten in het restaurant waar een raket neerkwam. Ze hielden schrammen over aan de aanval. De twee zijn in Kramatorsk omdat ze in hun frietkar gratis friet bakken voor Oekraïners.

Restaurant en woningen in Kramatorsk geraakt door Russische luchtaanval

Welkom

Welkom in het liveblog over de oorlog in Oekraïne van woensdag 28 juni. Het blog van gisteren kun je hier teruglezen.