Zuid-Afrikaanse president Ramaphosa: Rusland en Oekraïne moeten deëscaleren

Ihor repareert buitgemaakte Russische tank

Reuters heeft foto's van een Oekraïense militair die in de oostelijke stad Donetsk een Russisch infanteriegevechtsvoertuig repareert.

Met een sigaret in zijn mond werkt de 66-jarige Ihor aan een BMP-2, die is buitgemaakt door Oekraïense troepen. Het gevechtsvoertuig stamt uit de jaren tachtig en wordt sindsdien door Russische troepen gebruikt, ook bij de invasie van Oekraïne.

Ook op 'Russisch Davos' gaat het over de 'speciale militaire operatie'

De Russische president Poetin kon vandaag ook op het Internationaal Economisch Forum (SPIEF) in Sint Petersburg niet aan vragen over de oorlog ontsnappen.

Het forum is een beoogd tegenhanger voor het World Economic Forum in Davos, maar Poetin werd tijdens een vraag-antwoordsessie gevraagd naar de doelen van de zogenoemde "speciale militaire operatie" en het Oekraïense tegenoffensief.

Daarin gaf hij opnieuw het Westen de schuld van het voeren van een oorlog tegen Rusland én gaf hij een langdradig historisch college over de vermeende geschiedenis van fascisme in Oekraïne tijdens de Tweede Wereldoorlog. "En daarom hebben wij het recht Oekraïne te denazificeren", besloot Poetin.

Over het tegenoffensief zei hij: "Oekraïne zal binnenkort niets meer overhebben, ze vechten alleen nog met uit het buitenland geleverd materieel. Daar kun je niet lang oorlog mee voeren. In Rusland ontwikkelt de defensie-industrie zich actief, fabrieken en bedrijven werken dag en nacht met driedubbele diensten."

Daaruit valt volgens correspondent Rusland Iris de Graaf Poetins strategie af te leiden: deze oorlog zo lang mogelijk rekken door het hele land in te richten op de 'speciale militaire operatie', en hopen dat de westerse steun aan Oekraïne stopt.

Meer lezen over het Forum, dat meer een symbolisch evenement wordt voor de eigen bevolking, kan hieronder:

Ramaphosa: Rusland en Oekraïne moeten deëscaleren

Afrikaanse landen willen bijdragen aan een vredesplan voor Oekraïne. De Zuid-Afrikaanse president Ramaphosa heeft dat gezegd na een ontmoeting tussen een Afrikaanse delegatie en de Oekraïense president Zelensky.

Ramaphosa vindt dat "beide kanten" moeten deëscaleren en dat vrede moet worden bereikt via diplomatiek overleg.

Ramaphosa onderhoudt warme banden met Rusland, reden waarom Oekraïne sceptisch is over het Afrikaanse bezoek. Zelensky zei vandaag opnieuw dat vredesbesprekingen pas mogelijk zijn als Rusland zijn troepen uit Oekraïne heeft teruggetrokken.

Zelensky vroeg zich ook af waarom de Afrikaanse delegatie na het bezoek aan Kyiv doorreist naar Moskou voor gesprekken met Poetin. Zeker nadat een Russische raketaanval hun bezoek aan Kyiv overschaduwde. "Dit is hun beslissing, maar ik weet niet hoe logisch het is", zei Zelensky tegen verslaggevers.

De Russische oorlog tegen Oekraïne heeft geleid tot voedselonzekerheid, met name in Afrika. De Afrikaanse leiders willen dat de export van graan en kunstmest naar hun continent niet door het oorlogsgeweld wordt gehinderd. De levering van graan vanuit de havens van de Zwarte Zee kwam door de oorlog enige tijd tot stilstand.

Lees hier meer over het Afrikaanse initiatief.

NAVO maakt zich zorgen over Russische aanval op onderzeese kabels

De NAVO gaat zich in een nieuw centrum bezighouden met de bescherming van onderzeese pijpleidingen en kabels. De ministers van Defensie van de NAVO gaven vandaag groen licht voor het nieuwe centrum, gelegen in Northwood, in het noordwesten van Londen.

"Russische schepen hebben actief onze kritieke onderzeese infrastructuur in kaart gebracht. Er zijn verhoogde zorgen dat Rusland onderzeese kabels en andere kritieke infrastructuur zou kunnen aanvallen in een poging het westerse leven te ontwrichten', zei luitenant-generaal Wiermann vandaag op het NAVO-hoofdkwartier in Brussel.

De NAVO kwam in actie na de vermoedelijke sabotage van twee gaspijpleidingen in de Oostzee in september. Officieel is er geen schuldige aangewezen, maar de NAVO heeft sindsdien de aanwezigheid in de Oostzee en de Noordzee versterkt, met tientallen schepen, ondersteund door maritieme patrouillevliegtuigen en drones.

Het is onmogelijk om toezicht te houden op de duizenden kilometers onderzeese infrastructuur, zei NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg vandaag. "Wel kunnen we beter worden in het verzamelen van inlichtingen, het delen van informatie."

Er zijn bij inlichtingendiensten sterke vermoedens dat Oekraïne achter de sabotage van de gaspijpleidingen Nord Stream 1 en 2 zit. Wel melden inlichtingenbronnen dat er nog altijd geen volledige zekerheid is en er rekening wordt gehouden met verschillende opties. De MIVD, die de VS waarschuwde over Oekraïense sabotageplannen, doet nog altijd onderzoek naar de toedracht.

Experts: Rusland zit 'zeer waarschijnlijk' achter verwoesting dam

Een team van internationale juridische experts die de procureur-generaal van Oekraïne bijstaan, heeft gezegd dat het "zeer waarschijnlijk" is dat de ineenstorting van de Kachovka-stuwdam in de Dnjepr-rivier is veroorzaakt door Rusland.

Experts van mensenrechtenadvocatenkantoor Global Rights Compliance zeggen dat er een "grote kans" is dat de dam op 6 juni is opgeblazen. Ze bezochten afgelopen weekend de getroffen gebieden in de regio Cherson, samen met Oekraïense aanklagers en vertegenwoordigers van het Internationaal Strafhof.

"Het bewijs en de analyse van de beschikbare informatie - waaronder seismische sensoren en gesprekken met vooraanstaande sloopexperts - geven aan dat er een grote kans is dat de vernietiging is veroorzaakt door vooraf geplaatste explosieven die op kritieke punten in de damstructuur zijn geplaatst", staat er in een persbericht.

De theorie dat de instorting van de dam zou kunnen zijn veroorzaakt door wanbeheer wordt verworpen. Volgens het team is het "hoogst onwaarschijnlijk dat slecht onderhoud alleen een dergelijke catastrofale vernietiging zou verklaren".

De experts merken ook op dat om zo'n aanval uit te voeren, toegang tot de dam noodzakelijk is. Die toegang kan alleen verkregen worden bij het beheer van of toezicht op de dam. De Kachovka-dam lag in door Rusland bezet gebied.

Foto's: mensen schuilen in metrostation in Kyiv

Tijdens de raketaanval op Kyiv vandaag zochten inwoners van de stad hun toevlucht in een metrostation. Daar wachtten ze tot het luchtalarm niet meer afging.

Volgens burgemeester Klytsjko hebben de Russische raketten geen schade veroorzaakt.

Dodental aan Russische kant Kachovka-dam 'opgelopen tot 25'

Door de doorbraak van de Kachovka-dam zijn in het gebied dat door Rusland wordt gecontroleerd zeker 25 doden gevallen. Er worden nog 17 mensen vermist, zegt de waarnemend gouverneur van de regio. Eerder was er aan Russische kant sprake van 18 doden.

Oekraïne meldde eerder 10 doden en 40 vermisten.

Britse en Duitse steun voor Oekraïne

Het Verenigd Koninkrijk stelt 70 miljoen euro beschikbaar voor hulp aan Oekraïne. Het geld wordt gestort in een fonds dat de NAVO-landen hebben voor het financieren van de Oekraïense defensie. "De bijdrage is onderdeel van onze voortdurende inspanningen om Oekraïne het materieel en de trainingen te geven die het land nodig heeft", zegt minister Wallace van Defensie.

Duitsland komt ook over de brug, maar dan met materieel. Het land stelt nog eens 64 Patriot-raketten beschikbaar. Dat helpt de Oekraïners om Russische aanvallen op militaire doelen, maar ook op cruciale infrastructuur als het stroom- en gasnet, af te slaan, aldus minister Pistorius.

Eerder stelde Duitsland samen met Nederland een Patriot-systeem en de bijbehorende raketten beschikbaar.

BBC over Russische oorlogsdoden: van beroepsmilitairen naar gerekruteerde gevangenen

De Britse omroep BBC heeft van meer dan 25.000 in Oekraïne gesneuvelde Russische militairen de identiteit vastgesteld. Het project is bedoeld om betrouwbare informatie te krijgen over het aantal Russische slachtoffers. De autoriteiten in Rusland zijn van oudsher heel terughoudend met het melden van de eigen slachtoffers in gewapende conflicten. Zo is van de oorlogen in Afghanistan en Tsjetsjenië nog steeds niet duidelijk hoeveel Russen er zijn omgekomen. Daarom begon de BBC kort na de inval met onderzoek naar gesneuvelde Russen.

De Russen hebben eerder gezegd dat er in de strijd 6000 doden zijn gevallen. Britse inlichtingendiensten zeggen dat het er tussen 40- en 60.000 zijn. Oekraïne noemt een getal van 200.000, maar dat zijn niet alleen doden, maar ook gewonden.

Door de inventarisatie staat het nu vast dat het absolute minimumaantal Russische slachtoffers 25.000 is, zegt de BBC. Waar er in de eerste maanden vooral jonge beroepsmilitairen sneuvelden waren dat de laatste tijd opvallend veel wat oudere gedetineerden. Bekijk hier de special van de BBC.

Geen Russische raketten neergekomen in Kyiv

De Russische raketten die vanochtend volgens Oekraïne zijn afgevuurd op Kyiv en omgeving hebben geen schade veroorzaakt. Dat heeft burgemeester Klytsjko gezegd. Hij maakte eerder vanochtend melding van explosies in een wijk niet ver van het centrum. Klytsjko zegt nu dat de knallen zijn veroorzaakt door het Oekraïense luchtverdedigingssysteem. Er is geen schade toegebracht aan gebouwen of installaties, voegt hij eraan toe.

In beeld: Afrikaanse leiders bezoeken massagraf in Boetsja

'All clear' in Kyiv

In Kyiv en omgeving heeft het signaal dat alles veilig is geklonken. Vanochtend ging het luchtalarm nadat er Russische raketten gedetecteerd waren. Burgemeester Klytsjko van Kyiv heeft gezegd dat er explosies zijn geweest, maar nadere informatie daarover ontbreekt nog.

Het alarm viel samen met het bezoek van zes Afrikaanse leiders. Dat het luchtalarm klinkt tijdens bezoeken van hoge gasten is niet uitzonderlijk. Eerder klonk het ook toen Biden in februari in Kyiv was en minister Hoekstra zat eind vorig jaar ook een tijd in een schuilkelder tijdens een luchtalarm.

Luchtalarm en explosies in Kyiv tijdens bezoek Afrikaanse leiders

In Kyiv en omgeving was vanochtend het luchtalarm te horen. Dat gebeurde kort nadat een delegatie van Afrikaanse leiders in de Oekraïense hoofdstad was aangekomen om over een vredesinitiatief te praten.

Volgens de Oekraïense autoriteiten schoten de Russen vanaf de Zwarte Zee Kalibr-raketten af, die richting Kyiv vlogen. Er zijn berichten over explosies in de wijk Podil, aan de noordkant van de stad. Of daarbij slachtoffers zijn gevallen is niet duidelijk.

Russische bonus voor vernietigen Leopard-tank

Russische militairen die erin slagen een Leopard-tank of een Bradley-pantservoertuig te vernietigen kunnen een bonus tegemoetzien. Dat heeft het Russische ministerie van Defensie laten weten. Het buiten gevecht stellen van een Bradley levert 550 euro op en een Leopard 1100 euro.

De bonussen maken deel uit van een breder beloningsschema dat al een tijd wordt gehanteerd. Meer dan 10.000 Russische militairen hebben sinds de oorlog die 16 maanden geleden begon extra geld gekregen. Voor het neerhalen van een Oekraïens vliegtuig of helikopter wordt het meest betaald, zo'n 3300 euro.

Vorige week claimde Rusland een aantal Leopards en Bradleys te hebben verwoest in de omgeving van Zaporizja, ten zuiden van Dnipro. Het ministerie verspreidde toen deze foto om de claim te onderbouwen:

Oekraïne wil tientallen piloten laten opleiden voor F-16's

Oekraïne wil "enkele tientallen piloten" laten opleiden voor het vliegen van missies in F-16-gevechtsvliegtuigen. Dat heeft een woordvoerder van de Oekraïense luchtmacht laten weten. "Er wordt alles op alles gezet om daar zo snel mogelijk mee te beginnen."

Hij voegde eraan toe dat voor het programma piloten worden geselecteerd die gevechtservaring hebben. "Ze zijn al getraind, het gaat om herscholing."

Nederland heeft samen met Denemarken het voortouw genomen bij het trainingsprogramma. Minister Ollongren liet eerder deze week weten dat de trainingen deze zomer moeten beginnen. Binnen zes maanden zou het programma volledig operationeel moeten zijn.

Zuid-Afrikaanse president Ramaphosa aangekomen in Oekraïne

De Zuid-Afrikaanse president Cyril Ramaphosa is aangekomen in Oekraïne. Hij kwam per trein aan in Nemisjajeve, even buiten de hoofdstad Kyiv. Ramaphosa is met de Senegalese president Macky Sall de leider van een delegatie van zes Afrikaanse landen. Zij spreken later vandaag met president Zelensky over een vredesinitiatief.

Na de ontmoeting met Zelensky reist de delegatie door naar Rusland, voor een gesprek met president Poetin morgen in Sint-Petersburg. Lees hier meer over het Afrikaanse initiatief.

'Russische drones neergehaald'

Oekraïne zegt de afgelopen nacht een aantal Russische drones te hebben neergehaald. In de buurt van Mykolajiv, bij de Zwarte Zee, gaat het om twee Shaheds van Iraanse makelij, zegt de Oekraïense generale staf. Ze werden neergehaald door de luchtverdediging. Er zou ook een aantal drones van andere types zijn neergehaald.

Afrikaanse vredesmissie naar Oekraïne en Rusland

Vandaag beginnen Afrikaanse leiders aan wat zij zelf een vredesmissie noemen naar Oekraïne en Rusland. De Zuid-Afrikaanse president Ramaphosa voert de delegatie van zes landen aan. De voorstellen om een eind aan de oorlog te maken zouden onder meer gaan over een terugtrekking van Russische troepen en het opheffen van sancties tegen Rusland. Ramaphosa heeft warme banden met Rusland, reden waarom Oekraïne sceptisch is over het initiatief.

Lees hier het hele verhaal:

Jury VS klaagt verdachte Pentagon-lek aan

De Amerikaanse luchtmachtmedewerker die wordt verdacht van het lekken van geheime militaire documenten riskeert tientallen jaren cel. Dat blijkt uit de aanklachten tegen de 21-jarige man, die zijn bekendgemaakt door het Amerikaanse ministerie van Justitie. Een federale jury heeft hem in staat van beschuldiging gesteld.

Jack Teixeira wordt zes keer aangeklaagd vanwege het opzettelijk bewaren en doorgeven van geheime informatie die betrekking heeft op de nationale defensie. Voor elke aanklacht kan hij een gevangenisstraf van maximaal tien jaar krijgen, net als een boete van maximaal 250.000 dollar.

Teixeira, bij de luchtmacht werkzaam als techspecialist, werd twee maanden geleden gearresteerd. Hij zou duizenden documenten van het Pentagon hebben gelekt in een chatgroep, onder meer over de oorlog in Oekraïne.

Zelensky blij met steun Europees Parlement

De Oekraïense president Zelensky is blij met het perspectief dat het Europees Parlement zijn land heeft gegeven op toetreding tot de Europese Unie en de NAVO. In een resolutie die donderdag in Straatsburg werd aangenomen riep het parlement op om de weg die naar een Oekraïens EU-lidmaatschap moet leiden vast te leggen. Oekraïne heeft wel de status van kandidaat-lid, maar een duidelijk pad naar volwaardig lidmaatschap is er nu nog niet.

Verder werd door de Europarlementariërs uitgesproken dat Oekraïne zodra de oorlog met Rusland afgelopen is de mogelijkheid moet krijgen om lid te worden van de NAVO. Lid worden zolang de oorlog nog aan de gang is, is niet aan de orde, maar direct daarna zou er haast gemaakt moeten worden, staat in de resolutie.

Zelensky sprak van "een krachtige resolutie" die de inspanningen van Oekraïne om lid te worden van zowel EU als NAVO ondersteunt. Gisteren deed de president een beroep op het neutrale Zwitserland om de export van militair materieel toe te staan.

Verdere toenadering Rusland tot Turkije en Algerije

President Poetin gaat binnenkort naar Turkije. Hij heeft een uitnodiging daartoe aanvaard van zijn Turkse ambtgenoot Erdogan. Het is nog onduidelijk wanneer het bezoek zal plaatsvinden.

De verhouding tussen Poetin en Erdogan is de afgelopen jaren flink verbeterd. Turkije is lid van de NAVO, maar doet niet mee aan de westerse sancties tegen Rusland.

Poetin ontving de afgelopen dagen in het Kremlin de Algerijnse president Tebboune. Ze hebben afspraken gemaakt over nauwere onderlinge samenwerking. Algerije heeft zich in de oorlog in Oekraïne tot nu toe neutraal opgesteld.

Welkom

Welkom in het liveblog van vrijdag 16 juni over de ontwikkelingen rond de oorlog in Oekraïne. Het liveblog van gisteren lees je hier.