Bezet gebied dambreuk wacht nog steeds op hulp: 'Russen helpen alleen Russen'
"Het water stond tot de eerste verdieping. Daarom zaten ze vier dagen op het dak. Nu het water gezakt is, blijkt alles weggespoeld", vertelt de Belgisch-Oekraïense Nataliya Wintraecken geëmotioneerd. Haar oom en tante wonen in het zwaargetroffen dorpje Hola Prystan, dat wordt bezet door de Russen. "Ze kunnen geen kant op, en het eten raakt op."
De NOS sprak de afgelopen dagen met hulpverleners en familieleden van Oekraïners op de oostoever van de Dnjepr. Ruim een week na de doorbraak van de Kachovka-dam wachten inwoners van het bezette deel van het rampgebied nog steeds op hulp. De rivier vormt er de frontlinie, waardoor zij op zichzelf zijn aangewezen. Rusland staat geen internationale hulp toe.
Verschillende dorpen aan de oostoever staan nog altijd onder water. Oekraïense autoriteiten verwachten dat de Dnjepr over twee weken weer ongeveer de oude vorm aanneemt. Naar het aantal slachtoffers kan alleen nog worden gegist. Oekraïne meldt zeker 10 doden en 40 vermisten, Rusland zeker 18 doden.
De overstromingen treffen vooral de dorpen aan de oostoever, die wordt bezet door Rusland:
Nataliya heeft voortdurend contact met haar Oekraïense familie. De oom en tante in Hola Prystan communiceren via één contactpersoon met de rest van de familie, zodat de batterij van de telefoon zo lang mogelijk meekan.
Naast stroomtekort is vooral een gebrek aan voedsel er een groot probleem. "Ze leefden van hun moestuin en kippen, maar alles is weggespoeld. Wat ze hebben, delen ze met de buurt, maar het einde is in zicht."
In de eerste dagen na de dambreuk werden voedselpakketten vanuit naastgelegen plaatsen verstuurd, vertelde bestuurder Tetjana Hasaneko van het eveneens zwaargetroffen Olesjki deze week. "Vanwege brandstoftekort gebeurde dat met roeibootjes en drijvende luchtbedden."
Inmiddels is ook dat niet meer mogelijk. "Doordat het water zakt, is de omgeving van het dorp veranderd in een moeras", zegt Nataliya. "Het is als een onbewoond eiland", schetst Dmytro uit Cherson, wiens ouders in het rampgebied wonen. "Ze kunnen geen kant op. Er zit niets anders op dan wachten."
Een Oekraïense minister deelde beelden van een hulpactie per drone. Voedselpakketten werden vanuit de westoever naar een door Rusland bezet dorp gevlogen:
Rusland zegt ruim 7500 mensen te hebben geëvacueerd. Zoals we gewend zijn van de Russische staatsmedia, verlopen de hulpacties naar eigen zeggen probleemloos. De contacten van de NOS schetsen een compleet ander beeld. "Rusland evacueert alleen mensen met een Russisch paspoort", vertelt Dmytro.
Op eigen houtje vertrekken is bovendien heel gevaarlijk, vervolgt hij. "Door de omstandigheden is het 45 minuten varen naar de overkant, en de bezetters zullen op je schieten." Volgens Oekraïne hebben 133 mensen op die manier kunnen ontkomen, per boot of zwemmend. Zij komen in shock aan, vertelt hulpverlener Ines Salahno. "Ze hebben voortdurende beschietingen doorstaan. Ze kunnen nauwelijks praten."
Op recente satellietbeelden zijn de overstromingen in Hola Prystan goed te zien:
De familieleden van Nataliya zagen de beschietingen vanaf hun dak. "Ze zagen hulpboten naderen, maar toen werd er vanaf de Russische kant geschoten", vertelt Nataliya. "Niet op de boten, maar op het water, als afschrikking. Waarom zou je dat doen? Het is onmenselijk."
Illegale hulp
Toch blijven vrijwilligers pogingen ondernemen om hulp te verlenen. In het bezette zuiden is een netwerk van hulpverleners actief dat voedsel, medicatie en brandstof naar het rampgebied probeert te krijgen. Katja (volledige naam bij de redactie bekend) werkt vanuit Rusland daaraan mee. "Via lokale bewoners brengen we boten naar het gebied. We hebben al zo'n 20 boten in Olesjki gekregen." De hulp is hard nodig, maar moet als ondergronds verzet worden georganiseerd.
In lokale Telegramgroepen worden bewoners geïnformeerd over opties om te vertrekken. Sinds de dambreuk staan de groepen, vergelijkbaar met Nederlandse 'buurtapps' op WhatsApp, vol met smeekbedes tot evacuatie. "Ik hoorde dat er een evacuatie plaatsvindt bij de bushalte, weet iemand meer?", schrijft iemand. Een ander vraagt of haar twee honden kunnen worden opgehaald.
De groepen geven duidelijk weer dat veel mensen dierbaren kwijt zijn geraakt. "We zijn op zoek naar Aleksej, 83 jaar oud. Hij zou op 7 juni geëvacueerd zijn, maar we kunnen hem nergens vinden." Het bericht krijgt geen reacties. Een ander heeft wel geluk.
De vraag wie Volodymyr uit de Prachodnajastraat heeft gezien, wordt binnen een uur beantwoord. "Ik zag hem vandaag, hij is in orde." Alleen: zijn telefoon is leeg.
