Oekraïne: massagraf gevonden in Lyman • VS: geen aanwijzing dat Rusland snel kernwapens inzet

Blog gesloten

Dit blog is nu gesloten. De komende dag zijn we er weer met een nieuw blog over de ontwikkelingen rond de oorlog in Oekraïne. Goedenacht.

Oekraïne: massagraf gevonden in Lyman

De Oekraïense autoriteiten hebben in de stad Lyman in Donetsk, die onlangs werd heroverd op de Russen, een massagraf gevonden. Dat zegt de regionale gouverneur.

Volgens de eerste bevindingen zijn er onder de doden zowel Oekraïense soldaten als burgers. Het aantal lichamen in het massagraf moet nog worden vastgesteld, maar de politie zegt tegen persbureau Ukrinform dat het gaat om zo'n 180 lichamen. Volgens de politie zijn er onder de doden ook kinderen en hele gezinnen.

Het strategisch gelegen stadje werd vorige week door Oekraïense troepen bevrijd.

Poetin krijgt van vrienden tractor en meloenen voor verjaardag

President Poetin heeft vandaag zijn zeventigste verjaardag gevierd. Op zijn verjaardagsfeest in Sint-Petersburg waren ook bevriende leiders van voormalige Sovjetrepublieken uitgenodigd.

President Loeksjenko gaf Poetin een tractor cadeau, het paradepaardje van de Belarussische industrie in de tijd van de Sovjet-Unie. De gever zei tegen verslaggevers dat hij er thuis in zijn tuin precies zo een heeft staan. Of Poetin er blij mee is, is niet bekend. Hij zei er in ieder geval niets over.

Ook president Rachmon van Tadzjikistan ging voor een cadeau te rade bij de agrarische sector, althans dat denkt BBC-correspondent Will Vernon. Hij verstuurt een foto van twee stapels meloenen. "De president van Tadzjikistan gaf de president blijkbaar twee piramides meloenen", twittert Vernon.

Witte Huis: geen aanwijzingen dat Rusland op korte termijn kernwapens inzet

Het Witte Huis zegt dat het geen aanwijzingen heeft dat Rusland op korte termijn kernwapens wil inzetten op het slagveld in Oekraïne. President Biden waarschuwde gisteren dat de nucleaire dreiging terug is op het niveau van de Koude Oorlog en de Cubacrisis in 1962. Hij gelooft niet dat Poetin bluft als hij dreigt met de inzet van tactische kernwapens of biologische of chemische wapens.

Biden bevestigde volgens Witte Huiswoordvoerder Karine Jean-Pierre nog eens "hoe ernstig deze dreigementen over kernwapens zijn". Maar ze voegde eraan toe: "We zien geen reden om onze strategische nucleaire opstelling aan te passen en we hebben ook geen aanwijzingen dat Rusland voorbereidingen treft voor de inzet van kernwapens".

EU stelt nog eens 100 miljoen euro beschikbaar voor Oekraïne

De EU-landen zijn het eens over de oprichting van een speciaal fonds voor Oekraïne. De 100 miljoen euro die daarvoor beschikbaar is, kan gebruikt worden om militaire materialen aan te schaffen die het land het hardst nodig heeft, zei de Franse president Macron na afloop van de EU-top in Praag. Het bedrag komt bovenop de 2,5 miljard euro die de EU eerder voor de oorlogsvoering van Oekraïne beschikbaar stelde.

Ook blijven de EU-landen Oekraïense militairen trainen en opleiden, zei Macron. Denemarken en Frankrijk hebben bijna overeenstemming bereikt over het sturen van nog eens zes Caesar-houwitsers naar Oekraïne. Deze houwitsers worden in Frankrijk gemaakt.

Winnaars Nobelprijzen voor de Vrede vereerd en verrast

De winnaars van de Nobelprijs voor de Vrede en hun vertegenwoordigers hebben opgetogen gereageerd op het nieuws dat vanmorgen uit Oslo kwam. Het Nobelprijscomité heeft de prestigieuze prijs toegekend aan de Belarussische activist Ales Bialiatski, de Russische mensenrechtenorganisatie Memorial en de Oekraïense burgerrechtenorganisatie Center for Civil Liberties.

Bialiatski zit sinds juli vorig jaar in de gevangenis. Zijn vrouw zei tegen persbureau AP "overmand" te zijn door emoties. De Belarussische oppositieleider Svetlana Tichanovskaja zei "vereerd en opgetogen" te zijn omdat de prijs de aandacht vestigt op de humanitaire situatie in Belarus. Haar man zit in dat land in de gevangenis, zelf woont ze in het buitenland.

"We zijn verrast, maar heel, heel gelukkig", zei een bestuurslid van Memorial. "Het laat zien dat ons werk belangrijk is voor de wereld en het Russische volk." Het Center for Civil Liberties zag de prijs niet aankomen en is trots. "Opkomen voor mensenrechten is het belangrijkste wapen tegen oorlog."

Dodental van aanval op appartementen Zaporizja opgelopen tot twaalf

Het dodental als gevolg van twee Russische raketaanvallen gisteren op de stad Zaporizja is opgelopen van vijf naar twaalf. Er zijn nu 21 mensen levend uit het puin van de appartementen gehaald. De gouverneur van de gelijknamige regio beschuldigt de Russen van opzet. "Dit was geen toevalstreffer, maar een salvo van raketten gericht op appartementencomplexen", zei hij.

Vandaag nam Rusland de stad voor het eerst met Iraanse Shahed-136-drones onder vuur. Doelwit waren twee "infrastructurele voorzieningen". aldus de gouverneur. Bij de aanvallen zou een gewonde zijn gevallen. Volgens het Oekraïense leger zijn gisteren de meeste drones neergehaald.

Brandweerlieden te midden van de ingestorte appartementen:

Gasunie: schade Nord Stream 1 en 2 ongekend

Gasunie noemt de vermoedelijk opzettelijke beschadiging aan Nord Stream 1 en 2 "ongekend en heel ernstig". Naast de problemen die dit voor de gastoevoer oplevert, veroorzaken de lekken ook grote milieuschade.

De Nederlandse staatsdeelneming heeft zelf een belang van 9 procent in Nord Stream 1, dat voor het grootste deel in handen is van het Russische staatsgasbedrijf Gazprom. Gasunie zegt zich als aandeelhouder nog te beraden op de situatie. Nu is het nog onduidelijk wat de totale schade is, doordat inspecties nog niet mogelijk zijn. Gasunie heeft geen belang in Nord Stream 2.

Zweedse autoriteiten zagen zich eerder deze week gesterkt in hun vermoedens dat de lekkages opzettelijk zijn veroorzaakt. Explosies vorige week in de Zweedse en Deense zone van de Oostzee leidden tot grote schade aan de gaspijpleidingen.

Goodiebag voor gemobiliseerde Russen: maandverband en chocola

In een filmpje van gemobiliseerde mannen in Rusland is te zien dat ze hun goodiebag openen die ze van de lokale autoriteiten in Jakoetië openen. In de video die wordt gedeeld door journalist Francis Scarr van de BBC zijn de mannen lachend te horen als ze de inhoud van de tasjes bekijken: een chocoladereep, maandverband en een ehbo-doos. Het maandverband moet dienst doen als geïmproviseerd schotwondverband.

Dat het Russische leger in een slechte staat verkeert, wordt al langer gezegd. Een Russische ex-parachutist die meevocht in Oekraïne kwam nadat hij Rusland was ontvlucht ook met zware kritiek.

Nederlander opgepakt voor leveren microchips aan Rusland

Een 55-jarige man uit Oost-Nederland zit vast omdat hij verdacht wordt van het leveren van microchips aan Rusland. De chips kunnen worden gebruikt in de wapenindustrie, stelt de opsporingsdienst van de Belastingdienst FIOD. Vanwege internationale sancties mogen ze niet verkocht worden aan Russische bedrijven.

Volgens de FIOD deed de man alsof hij de chips aan andere landen verkocht. Er is beslag gelegd op bankrekeningen, administratie en handelsvoorraden van de verdachte.

'Uitspraken Zelensky over "preventieve aanvallen" gaan over sancties'

Wat bedoelde president Zelensky met "preventieve aanvallen" van de NAVO op Rusland? Dat heeft zijn woordvoerder Nykyforov vandaag proberen duidelijk te maken.

Zelensky zei gisteren in een videogesprek met het Lowy Institute, een Australische denktank, dat de kans dat Rusland kernwapens gebruikt, door de NAVO moet worden uitgesloten. "Ik doe nogmaals een beroep op de internationale gemeenschap, zoals ik dat ook vóór 24 februari deed", zei Zelensky. "We hebben preventieve aanvallen nodig, zodat ze weten wat er met hen zal gebeuren als ze kernwapens gebruiken", zei hij.

In Rusland werd ontzet gereageerd op de uitspraken van Zelensky. De Russische minister voor Buitenlandse Zaken Lavrov zei in een verklaring dat hiermee de dreiging vanuit Kiev bewezen is, schrijft staatspersbureau Tass. De noodzaak voor de "speciale militaire operatie" in Oekraïne is hiermee bevestigd, zei Lavrov.

Maar volgens Nykyforov is er sprake van een misverstand. Hij schrijft op Facebook dat Zelensky het had over preventieve sancties en niet over nucleaire aanvallen. "De president had het over de periode van vóór 24 februari. Toen hadden preventieve maatregelen genomen moeten worden om te voorkomen dat Rusland een oorlog zou beginnen."

Kremlinwoordvoerder Peskov noemt de uitspraken "een oproep tot een nieuwe wereldoorlog met onvoorspelbare gevolgen". Hij roept de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie op om te reageren op de opmerkingen.

Honderden lichamen gevonden in Charkov na vertrek Russen

In de noordoostelijke regio van Charkov, waar Oekraïense troepen een groot gebied heroverd hebben, zijn de afgelopen maand 534 burgers dood gevonden, onder wie 19 kinderen. Dat heeft Serhii Bolvinov, een hoge Oekraïense politiefunctionaris in Charkov, gisteren gezegd in een online briefing.

447 lichamen lagen in een massagraf in de bevrijde stad Izjoem, dat vorige maand al werd ontdekt. Volgens Bolvinov hebben onderzoekers ook bewijs gevonden dat 22 locaties zijn gebruikt als "martelkamers".

Gevraagd hoe de slachtoffers in de aangetroffen graven om het leven zijn gekomen, zei politiefunctionaris Bolvinov dat een deel is doodgeschoten en dat anderen omgekomen zijn door artillerievuur en luchtaanvallen.

Opnieuw inspecteurs atoomagentschap naar Zaporizja

Vier experts van het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA) reizen vandaag naar de door Rusland bezette kerncentrale in de Oekraïense regio Zaporizja. Zij vervangen de twee collega's die daar al zijn, meldt het Russische persbureau Interfax.

Het IAEA meldde gisteren dat het personeel in de kerncentrale het zwaar heeft. Er wordt onder haast ondraaglijke omstandigheden gewerkt, klonk het. Vanwege de precaire situatie wordt het aantal aanwezige IAEA-toezichthouders verdubbeld van twee naar vier.

Het is de tweede keer dat een delegatie van de VN-atoomwaakhond naar de kerncentrale in Enerhodar reist sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne. Het eerste team arriveerde begin september, onder leiding van directeur-generaal Rafael Grossi.

De kerncentrale werd aan het begin van de oorlog veroverd door Russische militairen. Oekraïens personeel werkt onder dwang in de centrale.

Nobelprijs voor Vrede naar voorvechters mensenrechten

De Nobelprijs voor de Vrede wordt dit jaar gedeeld door de Belarussische activist Ales Bialiatski en organisaties uit Oekraïne en Rusland. Het zijn de Russische mensenrechtenorganisatie Memorial en de Oekraïense organisatie Center for Civil Liberties. De bekendmaking was in Oslo door het Noorse Nobelprijscomité.

Bialiatski werd bekend door zijn werk voor het mensenrechtencentrum Viasna, dat hij in 1996 oprichtte. Het centrum steunt politieke gevangenen in Belarus. Het wordt beschouwd als belangrijkste organisatie voor de mensenrechten in de voormalige Sovjetstaat, die nauwe banden onderhoudt met Rusland. Bialiatski zit al ruim een jaar vast.

Twee Russen per boot gevlucht naar Alaska

Twee Russen hebben per boot vanuit Rusland de oversteek gemaakt naar de Verenigde Staten. De twee werden uiteindelijk gearresteerd op St. Lawrence, een eiland in de Beringzee dat bij Alaska hoort.

Volgens de Amerikaanse autoriteiten hebben de twee asiel aangevraagd. Zo hopen ze de Russische militaire mobilisatie te ontlopen.

De twee voeren met een klein bootje over de Beringzee. Vanuit het Russische Egvekinot legden ze enkele honderden kilometers af langs de kust van het Siberische Tsjoektsjenschiereiland en kwamen ze uit op St. Lawrence. Dat ligt hemelsbreed op enkele tientallen kilometers afstand van de dichtstbijzijnde Russische kust.

Noord-Koreaanse felicitaties voor Poetin, dood Russische journaliste herdacht

De Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un heeft de Russische president Poetin gefeliciteerd met zijn verjaardag. Poetin wordt vandaag 70. In zijn boodschap heeft Kim lof voor het optreden van de Russische leider tegen Amerikaanse "uitdagingen en bedreigingen" en prijst hij zijn leiderschap. Dat meldt het Noord-Koreaanse staatspersbureau KCNA.

"Vandaag verdedigt Rusland op betrouwbare wijze de waardigheid van de staat en zijn fundamentele belangen tegen de uitdagingen en bedreigingen van de VS en zijn vazallen. Een dergelijke realiteit is ondenkbaar zonder uw voorname leiderschap en sterke wil", zegt Kim. Hij zegt ook dat de banden tussen Pyongyang en Moskou "versterkt zijn als nooit tevoren".

Tegelijkertijd wordt op sociale media aandacht besteed aan de dood van de Russische journaliste Anna Politkovskaja, die vandaag zestien jaar geleden in Moskou werd vermoord. Politkovskaja was een prominent criticus van de Russische president en gespecialiseerd in het blootleggen van staatscorruptie en mensenrechtenschendingen. Ze kreeg internationale bekendheid voor haar reportages over Russische misstanden in Tsjetsjenië in de krant Novaya Gazeta.

Ze werd in 2006 neergeschoten in de lift van haar flatgebouw in Moskou. Op Twitter zegt de Europese mediadirecteur van Human Rights Watch, Andrew Stroehlein, dat Politkovskaja "geen andere keuze" zag dan misdaden in het land aan de kaak te stellen.

Macron: meer Europese wapens naar Oekraïne

De Franse president Macron heeft bevestigd dat Europa meer militair materieel gaat sturen naar Oekraïne voor de oorlog tegen Rusland. De nieuwe wapens, waaronder houwitsers van het Franse Caesar-type, komen in een periode waarin Rusland militaire tegenslagen in Oekraïne blijft ondergaan.

Op een Europese top in Praag zei Macron over meer wapenleveranties: "We werken inderdaad aan verschillende verzoeken, met verschillende leden van de EU, waaronder nieuwe Caesars." Vorige week werden de Oekraïense regio's Donetsk, Loegansk, Cherson en Zaporizja door Rusland illegaal geannexeerd nadat schijnreferenda onder de bevolking waren afgerond. Russische troepen zijn echter teruggedreven door een Oekraïens tegenoffensief waarbij grote delen van Cherson heroverd zijn.

Biden: nucleaire dreiging terug op niveau van dieptepunt Koude Oorlog

De Amerikaanse president Biden heeft gezegd dat de nucleaire dreiging terug is op het niveau van de Koude Oorlog en de Cubacrisis in 1962. Dat deed hij gisteren op een fondsenwervingsevenement in New York.

Tijdens het evenement voor de Democratische Senatoriale Campagnecommissie zei Biden dat de Russische president Poetin "een man is die ik redelijk goed ken" en dat de Russische leider "geen grapje maakt als hij praat over het gebruik van tactische kernwapens of biologische of chemische wapens".

Het was niet meteen duidelijk of Bidens uitspraken duiden op een nieuwe beoordeling van de Russische nucleaire intenties. Deze week zeiden Amerikaanse functionarissen dat er geen bewegingen van Russische nucleaire strijdkrachten zijn waargenomen die een verandering in de staat van paraatheid van Amerika zouden vereisen.

Welkom

Welkom in het liveblog over de oorlog in Oekraïne. Het liveblog van gisteren lees je hier terug.