liveblog
NOS NieuwsAangepast

Pfizer goedgekeurd als boostervaccin • 1648 positieve tests, gemiddeld lichte stijging

  • Welkom in het coronablog van maandag 4 oktober
  • 1648 positieve tests, gemiddeld lichte stijging
  • De coronamaatregelen treffen kwetsbare groepen harder dan anderen
  • WTO-prognose voor groei wereldhandel verhoogd
liveblog gesloten

Pfizer goedgekeurd als boostervaccin

Het Europees Geneesmiddelenbureau EMA heeft het coronavaccin van Pfizer/BioNTech goedgekeurd als boostervaccin. Het EMA kijkt alleen naar de veiligheid en de werkzaamheid van zo'n extra prik, en zegt niets over de wenselijkheid ervan. Tussen de tweede prik en de boosterprik moeten minimaal zes maanden zitten.

Het vaccin van Moderna is voorlopig als derde prik door het EMA alleen goedgekeurd voor mensen met een ernstige afweerstoornis. Om het vaccin als boostervaccin voor een bredere groep goed te keuren, zijn extra data nodig.

De Gezondheidsraad adviseerde vorige maand een extra coronaprik voor een groep mensen met een ernstige afweerstoornis. De Gezondheidsraad raadde toen ook aan om voorbereidingen te treffen om andere groepen een boostervaccinatie te geven, voor het geval de effectiviteit van het vaccin tegen ernstige ziekte afneemt.

Mensen met een ernstige afweerstoornis krijgen vanaf aankomende woensdag een uitnodiging voor een extra prik. De prikken worden vanaf donderdag door de GGD's gezet. Het RIVM schat dat het om een groep van ongeveer 200.000 tot 400.000 mensen gaat.

Strenge coronamaatregelen voor olympische testwedstrijden

Het organisatiecomité van de Olympische Winterspelen in Peking heeft strenge coronamaatregelen aangekondigd voor de testevents die vanaf vrijdag in China worden gehouden. Zo moeten alle buitenlandse sporters die aan de wedstrijden deelnemen, gevaccineerd zijn tegen het coronavirus.

De testevenementen in de aanloop naar de Spelen bestaan uit een reeks toernooien en trainingsstages op acht olympische locaties. In totaal gaan er ongeveer tweeduizend buitenlandse sporters deelnemen aan de wedstrijden, die vrijdag beginnen met een schaatstoernooi. De Nederlandse schaatstop laat die wedstrijd aan zich voorbij gaan.

Voor de Spelen, die op 4 februari beginnen, geldt vooralsnog geen vaccinatieplicht. Wel maakte het Olympisch Comité vorige week bekend dat sporters die niet volledig zijn gevaccineerd 21 dagen in quarantaine moeten.

1648 positieve tests, gemiddeld lichte stijging

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 1648 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 37 meer dan gisteren.

Gemiddeld stijgt het aantal positieve coronatests licht: in de afgelopen zeven dagen werden gemiddeld 1691 positieve tests per dag geregistreerd. Dat is 2 procent meer dan de zeven dagen daarvoor.

In de ziekenhuizen nam de bezetting toe. Er liggen nu 454 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 450), van wie 128 op de IC (gisteren: 131), meldt het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS).

Bij het RIVM werden twee overleden covid-patiënten gemeld. De afgelopen zeven dagen registreerde het RIVM gemiddeld vier doden per dag, hetzelfde aantal als een week eerder.

In het weekend worden minder sterfgevallen doorgegeven aan het RIVM. Daardoor zijn deze cijfers op zondag en maandag vrijwel altijd lager dan in de rest van de week.

Lichte toename aantal ziekenhuispatiënten

Het aantal coronapatiënten in de Nederlandse ziekenhuizen is voor de tweede dag op rij licht gestegen. Het zijn er nu 454, tegen 450 een dag eerder, zo blijkt uit de cijfers van het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS).

Op de intensivecareafdelingen was er een lichte daling van het aantal patiënten: 128, tegen 131 op zondag. Er werden tien nieuwe patiënten op de IC's opgenomen. Op de gewone verpleegafdelingen van de ziekenhuizen waren dat er 28.

Bali langzaam weer open voor toeristen, maar nog veel beperkingen

Het Indonesische eiland Bali gaat weer open voor toeristen, een klein beetje in ieder geval. Vanaf 14 oktober kunnen er weer internationale vluchten landen op het vliegveld van Denpasar.

Voorlopig zijn alleen toeristen uit een beperkt aantal landen welkom. De lijst met landen is nog niet gepubliceerd, maar de verantwoordelijk minister heeft gezegd dat in ieder geval China, Japan, Zuid-Korea, Nieuw-Zeeland en de Verenigde Arabische Emiraten erop staan. Er worden geen Europese landen genoemd.

Toeristen die naar Bali gaan, moeten verplicht acht dagen in een hotel in quarantaine. Ze moeten daar een boeking voor hebben als ze naar het eiland reizen.

Wereldhandel herstelt zich sneller van pandemie dan gedacht

De wereldhandel herstelt zich sneller van de pandemie dan tot nu toe gedacht. De Wereldhandelsorganisatie van de Verenigde Naties, WTO, voorspelt voor dit jaar een groei van 10,8 procent. In de eerdere voorspelling, in maart van dit jaar, was dat nog 8,0 procent. De forse groei volgt op een jaar waarin de wereldhandel met 5,3 procent kromp door alle beperkende coronamaatregelen.

In 2022 zet het herstel door, verwacht de WTO, maar wel in een veel lager tempo. Er wordt voor komend jaar een groei verwacht van 4,7 procent. Ook dat is hoger dan een eerdere voorspelling, die was 4,0 procent. De WTO waarschuwt wel dat niet alle regio's in gelijke mate profiteren. Met name het Midden-Oosten, Zuid-Amerika en Afrika blijven achter als het gaat om de export.

Er is wel een aantal risicofactoren, zoals de stijgende transportkosten en het tekort aan computerchips. Het grootste risico is de coronapandemie: de WTO wijst erop dat in veel landen nog maar een beperkt deel van de bevolking is ingeënt.

Gevolgen coronamaatregelen groter voor kwetsbare groepen

Mensen met een lage sociaal-economische status of een migratieachtergrond zijn dubbel getroffen door de coronapandemie. Ze liepen de afgelopen anderhalf jaar een groter risico op besmetting en daarmee op overlijden, en de beperkende maatregelen hadden ook een grotere impact op hun leven. Dat concludeert Pharos, een landelijk expertisecentrum dat gezondheidsverschillen wil terugdringen.

Pharos heeft gekeken naar zo'n vijftig recente nationale en internationale publicaties over de gevolgen van de coronapandemie. De belangrijkste conclusie is dat mensen met een lagere opleiding en minder inkomen of een migratieachtergrond over de hele linie slechter af zijn. Ze doen vaker werk dat al dan niet tijdelijk verdween, zoals in de horeca, winkels of de schoonmaak. Ze wonen vaak kleiner, wat in combinatie met thuiswerken en schoolsluiting kan leiden tot extra stress. De lockdown leidde ertoe dat mensen meer gingen roken en drinken en minder bewegen. Hun gezondheid verslechterde daardoor. Ook kwam huiselijk geweld vaker voor.

Pharos adviseert om bij de herstelplannen rekening te houden met de zwaarst getroffen groepen. Voor hen moeten aparte maatregelen worden genomen en hun problemen moeten in samenhang worden bekeken. Het helpt als daarbij in de wijk teams worden samengesteld waarbij verschillende professionals en deskundigen samenwerken.

India betaalt nabestaanden coronaslachtoffers schadevergoeding

India gaat nabestaanden van mensen die aan corona zijn overleden een schadevergoeding betalen. Ze worden gezien als slachtoffers van een ramp en krijgen 50.000 rupees, omgerekend zo'n 580 euro. De regering had al eerder het initiatief genomen voor zulke betalingen en het hooggerechtshof heeft ze nu goedgekeurd.

Volgens officiële cijfers zijn in India sinds het begin van de pandemie 447.000 mensen aan covid-19 overleden, maar die cijfers zijn niet erg betrouwbaar. Experts denken dat het werkelijke aantal tien keer zo hoog is, ruim vier miljoen. Dat baseren ze op de oversterfte in het land, waarbij wordt gekeken hoeveel hoger de sterfte in een bepaalde periode is, vergeleken met wat op basis van de statistiek mag worden verwacht.

Het hooggerechtshof bepaalde verder dat mensen die de schadevergoeding aanvragen en er recht op hebben binnen een maand uitbetaald moeten worden.

Leden Zwitserse Garde vrijwillig weg na weigeren vaccinatie

Drie leden van de Zwitserse Garde hebben het korps verlaten, nadat ze hadden geweigerd om zich tegen corona te laten vaccineren. Ze vertrekken vrijwillig, zegt een woordvoerder. Alle leden van het elitekorps van de paus is gevraagd zich te laten inenten om zichzelf en degenen met wie ze tijdens het werk in contact komen te beschermen.

Naast de drie die zijn vertrokken, zijn er drie gardisten die nog gevaccineerd moeten worden. Zij zijn in afwachting van hun inenting geschorst.

De leden van de Zwitserse Garde, allemaal mannen, staan in hun kenmerkende kleurige uniformen op wacht bij de ingangen van Vaticaanstad en bij pauselijke ceremonieën.

Paus Franciscus heeft herhaaldelijk het belang van vaccinaties benadrukt. Hij heeft zichzelf ook laten inenten.

De Zwitserse Garde bij het bezoek van koning Willem-Alexander en koningin Máxima in 2017

Tekorten in thuiszorg steeds groter door corona

De capaciteitsproblemen in de thuiszorg worden steeds groter. De sector kampt al jaren met schaarste en door corona wordt dat alleen maar erger, zegt Jeroen van den Oever van brancheorganisatie Actiz in het NOS Radio 1 Journaal na berichtgeving van het AD. Er is volgens hem "een geweldig tekort" in de wijkverpleging waardoor mensen langer op zorg moeten wachten, meer pijnklachten hebben en soms ook niet thuis kunnen sterven.

De tekorten worden volgens Van den Oever veroorzaakt door een combinatie van factoren. Mede door de hoge belasting vanwege covid-19 is het ziekteverzuim groot, er zijn veel vacatures die lastig vervuld kunnen worden en de druk neemt nog eens extra toe door 'inhaalzorg'. Dat is zorg die werd uitgesteld omdat er vanwege corona in de ziekenhuizen geen ruimte voor was en die nu alsnog wordt verleend.

Ook de oplossing is een combinatie van factoren, zegt Van den Oever. Zo moet de afstemming met de ziekenhuizen beter. "Laat de chirurg voordat hij een hele zaterdag gaat opereren even contact opnemen of de mensen erna wel ergens terechtkunnen." Ook hulpmiddelen kunnen verlichting bieden, zoals een apparaat dat helpt met het aantrekken van steunkousen of een bril die het druppelen na een staaroperatie makkelijker maakt.

Verder zal familie volgens Van den Oever vaker worden gevraagd om bij te springen. En er moet ook geld bij zodat er bijvoorbeeld hogere salarissen betaald kunnen worden, waardoor de sector aantrekkelijker wordt.

Marion Koopmans krijgt Irispenning voor wetenschapscommunicatie

Viroloog Marion Koopmans krijgt de Irispenning 2021 voor excellente wetenschapscommunicatie. Demissionair minister Van Engelshoven reikt hem vandaag uit op de Avond van Wetenschap & Maatschappij. Volgens de jury kan Koopmans ingewikkelde kwesties in de coronapandemie zo verwoorden dat het grote publiek er wat aan heeft. "Zonder heikele punten te schuwen heeft zij eenduidig, geduldig en met veel kennis dit lastige onderwerp weten te duiden."

Ook haar rol op sociale media wordt geprezen. "Zij weet het gesprek ook bij ongezouten meningen telkens weer te normaliseren en terug te brengen tot de nuchtere, wetenschappelijke feiten." Koopmans kreeg vorig jaar, samen met Diederik Gommers, al de Machiavelliprijs voor publieke communicatie.

Koopmans zei in het NOS Radio 1 Journaal de penning nog niet te kennen, maar vindt de toekenning "heel eervol". Ze zei het belangrijk te vinden om bijvoorbeeld met mensen die twijfelen aan het nut van een covid-vaccinatie in gesprek te gaan. Wat ze gaat doen met de 10.000 euro die aan de penning verbonden is, weet ze nog niet. "Eerst maar eens een leuke borrel met de mensen die mijn werk mogelijk maken."

De Irispenning werd in 2019 voor het eerst uitgereikt. De eerdere winnaars zijn Robbert Dijkgraaf en Lowlands Science, het wetenschapsprogramma van het gelijknamige festival.

Meer griepvaccinaties, mogelijk deels door corona

Vorig jaar hebben meer Nederlanders zich tegen griep laten vaccineren dan een jaar eerder. Het percentage steeg van 18,3 naar 20,8 procent. Gezondheidsinstituut Nivel heeft meerdere verklaringen voor de toename. Een ervan is dat de doelgroep groter was: er werden meer mensen uitgenodigd. Zo kregen gebruikers van afweeronderdrukkende medicatie voor het eerst een uitnodiging voor een griepprik. Ook speelt volgens het Nivel mogelijk mee dat meer mensen vanwege de covid-19-pandemie het belang van vaccinatie tegen griep gaan zien.

Van alle mensen die vorig jaar een uitnodiging kregen voor de griepprik, ging 54 procent een vaccinatie halen. In 2019 lag dat percentage op 53.

Melbourne stelt 'lockdownrecord' scherper: nu al 245 dagen

De Australische stad Melbourne is nu wereldwijd de stad die vanwege corona het langst in lockdown heeft gezeten. Verdeeld over zes periodes hebben de inwoners nu in totaal 245 dagen gedwongen binnen moeten blijven, zo berekende de Australische omroep ABC. Tot nu toe was de Argentijnse hoofdstad Buenos Aires de stad die het langst in lockdown was.

De huidige lockdown in Melbourne geldt nog zeker drie weken. Mensen mogen alleen naar buiten om boodschappen te doen, een vaccinatie te halen of om een uur te sporten. Overal moet een mondkapje worden gedragen.

Omtzigt wist niet dat Van Lienden aan mondkapjes zou verdienen

Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt wist niet dat Sywert van Lienden zou verdienen aan zijn mondkapjesdeal met de overheid. Dat zegt de oud-CDA'er in de Volkskrant, waar hij voor het eerst op de zaak reageert. "Ik heb expliciet gevraagd of er sprake was van een non-profitorganisatie en dit heeft Sywert aan mij bevestigd. Ik voel mij op het verkeerde been gezet, dat lijkt me duidelijk."

De Volkskrant vroeg op basis van de Wet openbaarheid van bestuur stukken op. Daaruit blijkt dat Omtzigt niet alleen bij premier Rutte aandacht vroeg voor het initiatief van Van Lienden, maar ook bij toenmalig coronaminister Van Rijn. Die was voor de inkoop van coronahulpmiddelen verantwoordelijk. Ook sprak Omtzigt erover met een topambtenaar.

Omtzigt en Van Lienden zaten beiden in de commissie die het CDA-verkiezingsprogramma schreef. Van Liendens bedrijf verdiende uiteindelijk zo'n 28 miljoen euro aan de mondkapjesdeal. Er loopt een extern onderzoek naar de zaak.

Reisbureaus naar rechter om oranje gebieden

Een groot aantal reisorganisaties begint een rechtszaak tegen de overheid. Ze vinden dat het ministerie van Buitenlandse Zaken onjuiste reisadviezen geeft, omdat ook voor gevaccineerde reizigers oranje kleurcodes worden aangehouden voor landen buiten de Europese Unie. Volgens de 72 organisaties die de zaak hebben aangespannen, zijn de risico's voor deze mensen laag.

Het gaat om veel kleine en middelgrote reisorganisaties, die vaak gespecialiseerde vakanties aanbieden naar één of enkele landen. Wanneer de zaak dient, is nog niet duidelijk. De Staat kan later deze week een dagvaarding verwachten, zo is de aankondiging.

De reisorganisaties hebben een alternatieve kaart met reisadviezen gemaakt waarin rekening wordt gehouden met de vaccinaties. Daarop zijn veel meer gebieden geel in plaats van oranje. Geel betekent: "Let op, er zijn risico's". Naar oranje gebieden is het advies om alleen noodzakelijke reizen te maken. Volgens de reisorganisaties is hun kaart betrouwbaarder dan die van de overheid.