Botsingen bij Debat van het Zuiden over sneltesten, veestapel en uitsluiting PVV

Lijsttrekkers Volt en JA21 straks aan tafel bij Nieuwsuur

PvdA: geen fossiele bedrijven aan tafel bij overleg klimaataanpak

De PvdA wil de 'fossiele lobby' de toegang tot het Binnenhof weigeren bij de gesprekken over de aanpak van klimaatverandering. Kandidaat-Kamerlid Thijssen heeft bij de raffinaderij van Shell in Pernis op een olieopslagtank groot de boodschap "Fossiel niet welkom aan klimaattafel" geprojecteerd.

"We gaan niet meer praten met Shell en hun vrienden als klimaatverandering steevast genegeerd wordt door deze fossiele bedrijven. Fossiele bedrijven zijn geen serieuze partner in het tegengaan van klimaatverandering", zegt de oud-directeur van Greenpeace.

Thijssen vergelijkt het komende overleg over de aanpak van klimaatverandering met de gesprekken van het kabinet over het preventieakkoord, waarmee een gezonde levensstijl wordt bevorderd. "Toen was de tabakslobby ook niet welkom aan tafel. Dit is niet anders."

De partij vindt dat bedrijven als Shell te veel bezig zijn met het eigen belang en dat van de aandeelhouders. Wel wil de PvdA werkgevers en werknemers in deze industrie helpen, bijvoorbeeld met groene subsidies, baangarantie en omscholing.

Klaver valt Rutte aan over sneltesten

Klaver (GroenLinks) noemde het bij het debat in Den Bosch onbegrijpelijk dat er 30 miljoen sneltesten klaarliggen, maar nog niet worden gebruikt. "Wij zijn hier nu wel bij elkaar omdat er wordt getest, terwijl die sneltesten ook gebruikt kunnen worden om bijvoorbeeld de horeca weer toegankelijk te maken."

Het kabinet heeft gezegd dat sneltesten naar verwachting vanaf april beschikbaar zijn bij supermarkten en drogisterijen. Wat Klaver betreft worden die testen gelijk beschikbaar gesteld.

Premier Rutte had geen tijd om te reageren op de woorden van Klaver. Maar hij zei even daarvoor dat de verwachting is dat "Nederland deze zomer naar een normaler normaal kan". Zijn uitleg komt erop neer dat door de stijgende vaccinatiegraad er in stapjes steeds meer mogelijk moet worden, ook mede dankzij het sneltesten.

Het debat van het Zuiden is hiermee afgesloten.

Wilders hekelt uitsluiting door alle aanwezige partijen

In de uitzending werd vermeld dat ongeveer de helft van de Brabantse stemmers niet wil dat de PVV bij voorbaat wordt uitgesloten van regeringsdeelname. Vervolgens gaven alle aanwezige lijsttrekkers aan niet met Wilders te willen samenwerken.

"Het is niet zozeer ik of Rutte die Wilders hebben uitgesloten", zei CDA-lijsttrekker Hoekstra. Hij vindt dat de PVV zichzelf uitsluit door een partijprogramma dat volgens hem niet te rijmen valt met artikel 1 van de grondwet, waarmee discriminatie op basis van godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras of geslacht is verboden. "Dat maakt het voor mij en anderen echt onmogelijk. U plaatst uzelf buiten de orde", aldus Hoekstra.

Wilders hekelt de uitspraken van de CDA-lijsttrekker. "Wij zijn groter dan uw partij", bijt de PVV-leider Hoekstra toe. "Als je echt in een democratie gelooft - en sommige mensen verwijten mij dat ik dat niet doe, wat niet waar is - dan neem je de kiezer serieus." Hij noemt het een gotspe dat hij bij voorbaat wordt uitgesloten door de rest van de aanwezigen.

Volgens Wilders pretendeert Hoekstra namens alle lijsttrekkers te spreken, wat hij niet vindt kunnen. Kaag van D66 lijkt zich aan te sluiten bij Hoekstra's woorden. "De heer Wilders heeft nog nooit een oplossing aangedragen", zei ze.

Confrontatie tussen Ploumen en Hoekstra over ‘ingestudeerde’ reactie veestapel

Lijsttrekkers Ploumen (PvdA) en Hoekstra (CDA) zijn in het debat in Den Bosch in aanvaring gekomen over de toekomst van de veestapel. De stelling was: de veestapel in Brabant moet worden gehalveerd.

Daar is Ploumen voorstander van, met als belangrijkste argument dat het hier draait om de gezondheid van omwonenden. Ze stelt dat het CDA zich "heeft laten gijzelen door dreigboeren" en harde keuzes om de veestapel aan te pakken steeds ontloopt.

Hoekstra zei daarop dat het verhaal van PvdA'er "mooi klinkt en ingestudeerd is", maar dat het niet klopt. Daarop verhief Ploumen haar stem en zei ze: "Ingestudeerd?" De twee tegenstanders begonnen door elkaar te praten, waarop de presentatoren moesten ingrijpen.

De CDA'er vervolgde uiteindelijk dat de politiek "juist naast de boeren moet gaan staan. Het is geen oplossing om die bedrijven de grens over te jagen". Het is volgens hem beter om de problemen op te lossen en de boeren te compenseren.

Even later kwam Kaag (D66) aan het woord en die sprak Hoekstra aan op zijn woorden. "We gaan elkaar niet dingen aanmeten over ingestuurde teksten: iedereen hier bereidt zich goed voor."

Botsing over samenwerking CDA, VVD en Forum in Brabant

In Het debat van het Zuiden zijn CDA-lijsttrekker Hoekstra en VVD-lijsttrekker Rutte aangesproken op de samenwerking van hun partijen met Forum voor Democratie in de provincie Noord-Brabant. De lijsttrekkers Kaag (D66) en Ploumen (PvdA) vielen de twee aan op de samenwerking, die vooral binnen het CDA vorig jaar veel losmaakte.

Ploumen riep Hoekstra op om uit de coalitie te stappen met Forum. Kaag wees Rutte erop dat hij landelijk Forum uitsluit vanwege "antisemitisme, racisme en vrouwenhaat", maar dat hij dat in Brabant niet doet. "Principes zijn niet alleen nationaal", zei ze. Ploumen van de PvdA sloot zich daarbij aan.

"Thierry Baudet leidt Forum voor Democratie landelijk, inderdaad met vreselijke teksten. Daar gaan we niet mee samenwerken", reageerde Rutte op de verwijten. Hij ziet de partij in de Tweede Kamer als wezenlijk anders dan de Brabantse fractie. Volgens de VVD-lijsttrekker valt er in Brabant wel degelijk te werken met Forum.

Debat van het Zuiden begonnen

In Den Bosch is zojuist Het debat van het Zuiden begonnen. Daarin gaan lijsttrekkers in discussie over de toekomst van de provincie Noord-Brabant.

Deelnemers zijn: Mark Rutte (VVD), Geert Wilders (PVV), Wopke Hoekstra (CDA), Sigrid Kaag (D66), Jesse Klaver (GroenLinks), Lilian Marijnissen (SP) en Lilianne Ploumen (PvdA). Het debat is onder meer te volgen in de livestream van Omroep Brabant.

Weinig enthousiasme voor formatieplan Rutte; 'een campagnetruc'

Partijen reageren sceptisch op het plan van VVD-lijsttrekker Rutte om de formatie in twee fases op te knippen. Die suggestie deed hij vanochtend in een interview in het AD, nadat hij eerder al een vergelijkbaar plan had geopperd. Rutte wil dat na de verkiezingen een beoogde coalitie in korte tijd eerst een Nationaal Herstelplan opstelt en daarna met andere punten aan de slag gaat.

SP-lijsttrekker Marijnissen beschuldigt Rutte zelfs van een campagnetruc. CDA-lijsttrekker Hoekstra zegt ook een snelle formatie te willen. "Maar het zou natuurlijk moeten gaan over de inhoud. Dat we een plan nodig hebben, dat snapt natuurlijk iedereen."

Ruttes andere huidige coalitiegenoot, D66-lijsttrekker Kaag, voelt niets voor Ruttes beoogde aanpak. "Een herstelplan moeten we sowieso doen, maar daar gaan deze verkiezingen niet over.

Complimenten, samenwerken en spieken; lijsttrekkers bij het NOS Jeugdjournaal

Je kan elkaars ideeën bestrijden, maar toch vrienden zijn. Of op zijn minst met elkaar door één deur kunnen. Dat was de boodschap van de zes lijsttrekkers in het verkiezingsdebat van het NOS Jeugdjournaal. De uitzending is vandaag opgenomen en wordt morgen uitgezonden.

Tijdens het debat was er ook tijd voor een quiz:

Baudet zegt af voor interview bij EenVandaag

Forum voor Democratie-lijsttrekker Baudet heeft enkele uren voor de uitzending van EenVandaag afgezegd voor een interview. Na het optreden in RTL-talkshow Jinek heeft Baudet "even geen behoefte meer aan dit soort programma's", meldt EenVandaag op basis van de FvD-woordvoerder.

Hoofdredacteur René van Brakel noemt het late besluit van de lijsttrekker enorm teleurstellend. "Alle andere politici die we hebben uitgenodigd, namen wel deel aan de interviewreeks met lijsttrekkers, of hebben toegezegd voor het debat van aanstaande maandag."

Baudet liep donderdagavond weg bij Jinek vanwege het optreden van cabaretier Martijn Koning. Zender RTL heeft zijn excuses aangeboden voor de woorden van Koning, die Baudet onder andere aansprak op zijn Joodse vriendin.

Ploumen (PvdA) wil stembusakkoord tegen laaggeletterdheid

PvdA-lijsttrekker Ploumen roept partijen op tot een gezamenlijk "offensief" tegen laaggeletterdheid. Ze pleit voor een stembusakkoord met maatregelen tegen het probleem dat ruim twee miljoen mensen in Nederland moeite hebben met lezen en schrijven, zei ze in Spijkers met Koppen op NPO Radio 2.

"Het probleem is heel erg. Als je 15 jaar oud bent en je kunt niet goed lezen, draag je dat je hele leven mee", zei Ploumen. Jongeren kunnen bijvoorbeeld in de problemen komen als ze hun arbeids- of huurcontract niet goed begrijpen.

Het PvdA-plan is om jongeren met een taalachterstand extra hulp te bieden. Ook volwassenen die laaggeletterd zijn, moeten extra taallessen kunnen krijgen. Voor kinderen tot en met 4 jaar moet er wat Ploumen betreft een "voorschool" komen, die door de overheid wordt gefinancierd.

Ook deze lijsttrekkers zijn eropuit voor campagne

Laatste campagneweekend: aantal partijen flyert en plakt posters

Er wordt vandaag door een aantal partijen campagne gevoerd in de steden. Zo flyert JA21 onder meer in Hengelo en Utrecht, plakt D66 nog posters door het land en is Forum voor Democratie in Assen, Ede en Schiermonnikoog.

Partijleiders hebben de afgelopen weken nauwelijks campagne gevoerd vanwege de coronamaatregelen.

Gisteren moest de FvD-lijsttrekker zich overigens melden op het politiebureau in Emmeloord vanwege mogelijke overtreding van coronaregels. Het OM neemt daar over enkele weken een beslissing over. Bij het politiebureau hadden zich tientallen aanhangers verzameld, twee van hen kregen een boete voor overtreding van de coronaregels.

Omtzigt (CDA) noemt campagne 'spelshow'

CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt noemt de verkiezingscampagne een circus en spelshow in een interview met de Leeuwarder Courant. De grote problemen blijven volgens hem onbesproken. Omtzigt hekelt de "debatten met spelregels en eierwekkertjes. Ik kan mij daar chagrijnig over maken. Het is een spelshow geworden. Het gaat alleen maar over platitudes als 'we willen 1 miljoen huizen bouwen'. Maar wat is er de afgelopen jaren dan gebeurd? De analyse ontbreekt."

De nummer 2 van het CDA kreeg landelijke bekendheid vanwege zijn rol bij het onthullen van de kinderopvangtoeslagaffaire. Hij vindt dat de lessen die daaruit zijn getrokken niet in de campagne aan bod komen. "Ik merk daar in deze campagne eerlijk gezegd geen meter van. In elke normale campagne zouden politieke partijen oplossingen op tafel leggen voor grote problemen. Hoe komen we uit de coronacrisis? Hoe gaan we de schuldenproblematiek oplossen? Wat doen we aan de verhouding overheid-burger?"

Volgens het Kamerlid is er de laatste tijd iets in hem 'geknapt'. "Ik ben vier jaar lang voorgelogen door het kabinet dat ik heb gesteund. Ja, halló. Dat is me niet in de koude kleren gaan zitten. Er is iets in mij geknapt wat nog niet is hersteld."

Acht partijen ondertekenen regenboogakkoord van COC Nederland

VVD, D66, GroenLinks, SP, PvdA, Partij voor de Dieren, CDA en 50Plus hebben een zogenoemd 'regenboogakkoord' ondertekend met COC Nederland, belangenorganisatie voor de lhbti-gemeenschap in Nederland. Voor het CDA was deze ondertekening de eerste keer. In het akkoord staan afspraken om maatregelen te nemen tegen discriminerend geweld en voor lhbti-acceptatie op school. De ondertekening staat gelijk aan een belofte om in de volgende kabinetsperiode de lhbti-emancipatie te bevorderen.

Het is niet voor het eerst dat er zo'n akkoord wordt gesloten door COC: dit gebeurde ook al in 2012 en 2017.

COC Nederland nodigde partijen met minimaal drie zetels uit voor een debat op 5 februari. Daar kwam het akkoord uit voort. PVV, ChristenUnie, SGP, Denk en Forum voor Democratie gingen niet in op de uitnodiging. Kleinere of nieuwe partijen, zoals bijvoorbeeld JA21, Bij1, en Volt waren niet uitgenodigd, maar zijn alsnog welkom om het akkoord te ondertekenen, zegt COC.

'FNV roept kabinet op om actieplan voor ov te maken'

De FNV stuurt een noodkreet aan het kabinet over de toekomst van het openbaar vervoer. De vakbond vraagt staatssecretaris Van Veldhoven van Infrastructuur en minister Hoekstra van Financiën om een actieplan, meldt persbureau ANP. "Als we niet uitkijken komt het openbaar vervoer gehavend uit de coronacrisis. Dat is slecht voor de mobiliteit, het klimaat en niet in de laatste plaats voor de werkgelegenheid", zegt Minke Jansma, sectorhoofd FNV Vervoer, tegen het persbureau.

De overheid moet 100 procent van de kosten van het openbaar vervoer gaan vergoeden, aldus de FNV. Ook wil de bond dat de huidige regeling langer doorloopt dan oktober 2021. Nu wordt 93 procent van de kosten vergoed, omdat de bedrijven inkomsten mislopen doordat minder mensen gebruik maken van het ov vanwege corona.

RTL: Kloof stemgedrag stad en platteland groter

De verschillen in stemgedrag tussen inwoners van stad en platteland zijn toegenomen. Het is een zorgelijke ontwikkeling dat die trend naar verwachting aanhoudt, zeggen experts tegen RTL Nieuws. RTL analyseerde verkiezingsuitslagen van 2500 stembureaus in 2012 en 2017 en vergeleek die met kenmerken van de wijken waarin de stembureaus stonden.

Als in 2017 alleen de mensen uit de meest stedelijke wijken hadden gestemd, dan waren 36 zetels bij andere partijen terechtgekomen dan wanneer de meest dunbevolkte wijken hadden gestemd. In 2012 was dit verschil nog 31 zetels.

"Een beetje verschil is helemaal niet erg, maar je moet wel uitkijken dat die verschillen niet te veel oplopen. Te grote regionale ongelijkheid is niet goed voor de stemming in het land", zegt hoogleraar bestuurskunde Caspar van den Berg van de Rijksuniversiteit Groningen tegen RTL. Hij verwacht dat de verschillen nog zichtbaarder worden na de komende verkiezingen. "De onderliggende oorzaken van deze verschillen zijn de afgelopen jaren eerder sterker dan zwakker geworden."

De peilingen gepeild: hoe ze jouw stem beïnvloeden

NOS op 3 dook in de peilingen. Hoe komen ze tot stand, hoe betrouwbaar zijn ze en hoe beïnvloeden ze jouw stem?

Bekijk het in de video:

Rutte: knip de formatie in tweeën

Als premier Rutte weer een kabinet mag vormen, wil hij de formatie in twee fases knippen. Dat zegt hij in een interview met het AD. Eerst moet de beoogde coalitie "in een paar weken" een Nationaal Herstelplan opstellen. Daarvoor moet in de Kamer zoveel mogelijk steun worden gezocht om tot een "breed gedragen akkoord" te komen. Pas daarna gaat de formatie op andere punten verder.

"We moeten echt een vliegende start maken", zegt Rutte tegen de krant. "We kunnen niet eerst maanden achter die dichte deur over het waterschap in 2023 zitten te praten. Zo'n formatie duurt al idioot lang, dat kunnen we nu zeker niet hebben. Voordeel is: als tijdens die formatie blijkt dat partijen het niet eens kunnen worden, is dat herstelplan in elk geval al af."

Punten uit dat herstelplan zijn: voorlopig niet bezuinigen om de economie te laten herstellen en de steunpakketten voor bedrijven en de cultuursector verlengen. Verder moeten intensivecareafdelingen een flexibele capaciteit krijgen, zodat snel kan worden opgeschaald.

"De problemen in de economie en de zorg kunnen niet wachten. We zitten in een crisis. Als dat plan er ligt, kunnen we in de echte formatie praten over belangrijke zaken als de woningmarkt en het onderwijs."

Onderzoek: corona speelt voor een op de vijf kiezers rol in partijvoorkeur

Een op de vijf kiezers laat zich door corona beïnvloeden in zijn stemvoorkeur, schrijft Trouw op basis van onderzoek van Kieskompas onder ruim 15.000 mensen. Daarvan profiteert demissionair premier Rutte, maar ook de partijen die zich afzetten tegen het coronabeleid.

In het onderzoek is voor het eerst gemeten hoeveel invloed het coronavirus heeft op de politieke voorkeur van de kiezers. Bijna 12 procent is gaan twijfelen over zijn partijvoorkeur, ruim 8 procent zegt door corona straks op een andere partij te stemmen dan bij de verkiezingen in 2017.

Kiezers tot 35 jaar laten zich meer beïnvloeden door corona in hun partijkeuze: 25 procent twijfelt of is gewisseld. Het gaat om net wat meer hoger- en middelopgeleiden dan lager opgeleiden.

CDA en FvD vooraan in online advertentiestrijd, wie bereiken ze?

Met nog een halve week te gaan tot de verkiezingen is de kans het grootst dat je het CDA of Forum voor Democratie in je timeline met een betaalde advertentie tegenkomt.

Het CDA heeft er in de afgelopen 30 dagen al meer dan 400.000 euro aan uitgegeven, de nummer 2, D66, iets meer dan de helft. En dat is alleen nog maar op Facebook en Google, nog los van advertenties elders op internet en bijvoorbeeld op bushokjes en in kranten.

Eerdmans (JA21) en Ouwehand (PvdD) botsen over klimaatbeleid

In het programma Jinek botsten Esther Ouwehand van de Partij voor de Dieren en Joost Eerdmans van JA21 over het klimaatbeleid. Ouwehand vindt een extra belasting op vliegen een goed plan: hoe vaker je vliegt, hoe meer je gaat betalen. Mensen die één keer per jaar gaan vliegen hebben daar niet meteen last van, maar wie vier of vijf keer per jaar het vliegtuig pakt, gaat dan steeds meer belasting betalen. Volgens Ouwehand is zo'n regeling hard nodig om de aarde leefbaar te houden. "Klimaatwetenschappers waarschuwen dat het er nu op aankomt." Het geld dat de maatregel oplevert, kan geïnvesteerd worden in meer en beter treinverkeer, zegt Ouwehand.

JA21 is tegen het idee: lijsttrekker Eerdmans denkt dat zoiets helemaal niets gaat helpen. Mensen die voor bijvoorbeeld zakenreizen veel moeten vliegen, zullen dat toch wel blijven doen, denkt hij. "Ook zullen mensen uitwijken naar vliegvelden net over de grens, zoals Düsseldorf", aldus Eerdmans. Ook in een suikertaks en een vleestaks ziet JA21 niets. Alle klimaatmaatregelen samen leveren volgens Eerdmans uiteindelijk maar "heel weinig echte vermindering van opwarming van de aarde op".

Ook debatteerden de twee lijsttrekkers over het aardgasvrij maken van woningen:

Rutte bij Nieuwsuur over gebroken beloftes en de VVD-lijst

VVD-leider Rutte ontkent in Nieuwsuur dat zijn partij naar links is opgeschoven, wat hem in de uitzending werd toegeworpen door een teleurgestelde horecaondernemer die vroeger op de VVD stemde. Volgens hem was tien jaar Rutte heel slecht voor ondernemers. "Er zouden minder regels komen, maar die zijn juist verdubbeld. De btw-verhoging zou tijdelijk zijn, maar is er nog steeds. En u wilt zelfs het minimumloon verhogen. Straks mogen we weer open met allerlei beperkingen, maar ik moet nu al terugvorderingen betalen en dan straks ook nog een hoger minimumloon. Waarvan?"

Volgens Rutte is de Nederlander "gemiddeld genomen" centrumrechts en is de VVD ook niet naar links opgeschoven. Hij zei tegen de horecaondernemer dat de VVD het minimumloon inderdaad met 1 euro wil verhogen, maar dat dat wat hem betreft gepaard gaat met een middenstandskorting. "En we hebben 75 miljard uitgegeven om bedrijven te helpen in een hele moeilijke tijd. Dat konden we doen omdat we met elkaar zuinig zijn geweest de afgelopen jaren en dat geld niet, zoals links wilde, hebben uitgegeven."

Kijk op Twitter het gesprek terug tussen Rutte en de horecaondernemer:

In de verkiezingsuitzending van Nieuwsuur ging het ook over Ruttes aanpak van de coronacrisis en over zijn beloftes om meer 'blauw' op straat te brengen. Uit cijfers van Nieuwsuur blijkt dat er pas in 2025 meer agenten zijn dan toen er onder Rutte met de Nationale Politie werd gestart. Volgens de VVD-leider zelf komt dat doordat er bij de politie sprake is van twee "essentiële vraagstukken".

Dat zijn volgens hem de vergrijzing en het veranderde politiewerk, met onder andere een grotere rol voor cybercriminaliteit en verergerde ondermijnende criminaliteit:

Verder kwam nog de VVD-kieslijst ter sprake. In de top 20 staan negen voormalig politiek assistenten van de VVD. "Een soort supportersvereniging voor Mark Rutte," in de woorden van politiek verslaggever Arjan Noorlander, "met weinig ervaring in het echte leven". Maar volgens Rutte staan de VVD-kandidaten met hun voeten in de modder. "Het politieke ambt is ook een ambacht. En de meeste mensen gaan niet vanuit de schoolklas meteen naar politiek assistent. Ze hebben hiervoor ook allerlei andere dingen gedaan."

Welkom in het campagneblog

In aanloop naar de verkiezingen op 15, 16 en 17 maart houden we iedere dag een campagneblog bij, met het laatste nieuws over de verkiezingscampagne. Het blog van gisteren kun je hier teruglezen.