Groen licht CDA Brabant voor coalitie met FvD, maar 'onder strenge voorwaarden'

• Barbara Terlingen

  redacteur Politiek

De CDA-fractie in Noord-Brabant krijgt van de leden in die provincie die aan een peiling meededen het vertrouwen om samen te werken met Forum voor Democratie. Maar zo'n coalitie is alleen mogelijk onder strenge voorwaarden, zegt het provinciale partijbestuur op basis van de uitkomsten van de peiling.

Van de bijna 5000 Brabantse CDA-leden deden 816 leden aan de peiling mee. Een krappe meerderheid van hen, 56 procent, noemt besturen met FvD in Brabant acceptabel.

Uit de peiling blijkt wel dat een deel van de achterban veel wantrouwen heeft vanwege de grondbeginselen van FvD en uitspraken van landelijk leider Baudet. Het provinciale partijbestuur beveelt de fractie aan om verdere sessies met leden te hebben zodra de inhoud van het akkoord van de onderhandelende partijen bekend is, en het overleg halfjaarlijks voort te zetten.

Formeel heeft de raadpleging en het advies van het provinciale bestuur geen bindend karakter; de vraag is nu of de achtkoppige Brabantse fractie zich gesteund zal voelen de voorgenomen samenwerking met Forum voor Democratie door te zetten. Als de fractie daartoe besluit, wordt Brabant de eerste provincie waar Forum voor Democratie in een meerderheidscollege gaat meebesturen.

Boeren

CDA, Forum, VVD en Lokaal Brabant werden het eerder eens over samenwerking. Vanwege kritiek binnen het CDA organiseerde het bestuur van die partij een ledenraadpleging. Door de coronacrisis was een ledenvergadering niet mogelijk en kreeg de raadpleging een schriftelijk en digitaal karakter.

Voorstanders van samenwerking zeiden vooraf dat ze hoopten op een andere koers op milieu- en stikstofgebied. Veel Brabantse boeren, van oudsher een groot deel van de CDA-achterban, hadden weinig op met de strenge maatregelen van het vorige college met GroenLinks, wat het CDA ertoe bracht uit dat college te stappen. Ze hopen dat met Forum een gematigdere koers wordt gevaren.

"Het is niet zo dat de vlag nu wordt uitgehangen in Brabant", zegt fractievoorzitter Mark Janssen uit Mill. Maar na het mislopen van de vorige coalitie waren er volgens hem "geen andere opties meer" .

"Dat is ook pragmatisme. We gaan elkaar niet uitsluiten, we moeten samenwerken. De vraag is: wat is leidend? 180 tekens op Twitter van Baudet, of 180 familiebedrijven in Brabant die door beleid dreigen failliet te gaan?"

Beraden op CDA-lidmaatschap

Maar weerstand is er dus ook. De afdelingen Oisterwijk, Heusden en Altena, zien in Forum een partij met extreem-rechtse ideeën die haaks staan op het CDA-gedachtegoed. Een aantal CDA'ers, onder wie de oud-ministers Hirsch Ballin en Maij-Weggen, riep de partij in een brief op van samenwerking af te zien. "Doe het niet", schreven ze maandag. Die oproep heeft het merendeel van de 800 reagerende leden niet overtuigd, maar mogelijk nog wel mensen aan het denken gezet.

Oud-lijsttrekker van Provinciale Staten en mede-ondertekenaar van de brief, Paul Rüpp, noemt de ledenraadpleging een "zoetmakertje". Hij heeft kritiek op de sturende vragen die leden als "naïevelingen" zouden behandelen.

"De inhoud van het akkoord is nog niet bekend. En de fundamentele vraag of je überhaupt wil samenwerken met een partij die zo rammelt aan de fundamenten van onze samenleving en onze rechtspraak ontbreekt." Rüpp, al veertig jaar CDA-lid, weet het antwoord op die vraag wel. Hij gaat nu "heel diep nadenken of hij nog wel bij deze partij wil horen".

Geen nieuwe raadpleging

Een Zembla-uitzending onlangs over Baudet kan ook voor meer twijfels hebben gezorgd. Volgens het Boekelse raadslid Gruijters heeft die uitzending nog meer "pijnlijke en duistere motieven van Baudet blootgelegd". Vooral de "beïnvloeding vanuit Rusland en het pleiten voor uittreding uit de NAVO" hebben hem geschokt.

"Baudet doet zijn eerdere uitspraken daarna als satire af", zegt Gruijters. "Dat getuigt van weinig verantwoordelijkheidsbesef."

De afdelingen Oisterwijk en Heusden, van meet af aan tegen de samenwerking, vroegen het landelijke bestuur de ledenraadpleging nietig te verklaren en een nieuwe vergadering uit te schrijven.

Het landelijke bestuur heeft inmiddels laten weten dat dit er niet van komt. Volgens het partijbestuur is er "genoeg gelegenheid geweest" voor overleg.