Nieuwszenders schakelen Trump weg vanwege onbewezen claims • Alle ogen op Georgia
- De Amerikaanse presidentsverkiezingen is nog altijd onbeslist. Biden staat op 264 van de benodigde 270 kiesmannen, Trump op 214.
- In de resterende swing states ontlopen de kandidaten elkaar soms slechts duizenden stemmen.
- Trump heeft opnieuw beweerd dat er wordt gefraudeerd, wat tot kritiek van Republikeinen heeft geleid.
- Op deze kaart vind je alle uitslagen per staat op basis van de data van persbureau AP. Lees hier over de lijn die de NOS volgt bij het melden van uitslagen.
Terugkijken: nieuwszenders breken Trumps toespraak af
Protest voor kieskantoor Phoenix, Arizona
Beide senaatszetels Georgia koersen af op runoff
Naast de race om het presidentschap blijft de verkiezingen voor de Senaat eveneens spannend. Op dit moment hebben zowel de Democraten als de Republikeinen zich zeker gesteld van 48 van de 100 zetels, meldt persbureau AP. Het lijkt erop dat beide Senaatszetels van swing state Georgia afstevenen op een runoff. In dat geval heeft geen van de kandidaten de meerderheid behaald en volgt in januari een nieuwe verkiezing. Het kan dus nog maanden duren voordat duidelijk is wie de meerderheid in de Senaat verkrijgt.
Alle ogen op Georgia: 'flip nabij'
De voorsprong van Trump op Biden in swing state Georgia is inmiddels geslonken naar minder dan 2000 stemmen, blijkt uit de verkiezingsdata van persbureau AP. Tijdens de verkiezingsnacht stond Trump nog zo'n 300.000 stemmen voor. Volgens CNN moeten er nog zo'n 14.000 stembiljetten worden geteld. De nieuwszender verwacht dat de staat "ieder moment" zou kunnen flippen naar Biden. Rond 06:00 uur Nederlandse tijd wordt een nieuwe partij stemuitslagen verwacht.
Georgia is goed voor 16 kiesmannen. Trump kan de verkiezingen niet winnen zonder de kiesmannen van Georgia voor zich te winnen. De zuidelijke staat is al decennia in handen van de Republikeinen.
Postbedrijf USPS: mogelijk 4250 poststemmen kwijt
Er zijn mogelijk zo'n 4250 poststemmen kwijtgeraakt uit swing states Pennsylvania en North Carolina, meldt het Amerikaanse postbedrijf US Postal Service (USPS) na een controle van de verwerkingsdata. De stembiljetten zijn misschien wel bezorgd, maar niet (volledig) gescand door de postmedewerkers. USPS zegt niet te weten of de desbetreffende stemmen überhaupt op tijd zijn verzonden.
Republikeinse politici nemen afstand van uitspraken Trump
Een aantal Republikeinse politici hebben in het openbaar de fraudeclaims van Trump gehekeld. Zijn uitspraak dat er wordt gefraudeerd door de Democraten is volgens congreslid Adam Kinzinger "gestoord" en volgens zijn collega Paul Mitchell "gevaarlijk voor de democratie". Gouverneur Larry Hogan van Maryland stelt op Twitter dat de beweringen "niet verdedigd kunnen worden".
Oud-presidentskandidaat Mitt Romney roept op vertrouwen in de democratie te houden. Ook oud-gouverneur Chris Christie, die in 2016 als een van de eersten zich achter Trump schaarde, heeft kritiek geuit. Hij roept de president op zijn beweringen te onderbouwen met bewijs.
Vicepresident Mike Pence liet juist direct na de uitspraak op Twitter zijn blijk van waardering voor de toespraak weten. "We moeten elke LEGALE stem tellen", tweet hij.
Bidenaanhangers vieren alvast feest in Philadelphia
Nog maar 3486 stemmen verschil in Georgia
Het is een nek-aan-nekrace in Georgia. De aanvankelijke voorsprong van Trump is in de uitslagenkaart van persbureau AP bijna volledig verdwenen. Trump staat op 2.446.850 stemmen, slechts 3486 stemmen meer dan Biden. Dat komt neer op 0,07 procentpunt verschil. Volgens CNN moeten nog ongeveer 19.000 stemmen geteld worden. Dat zijn bijna allemaal poststemmen.
Nieuwszenders onderbreken toespraak Trump vanwege fraudeclaims
Enkele seconden na het begin van de toespraak van Trump zijn meerdere nieuwszenders weg geschakeld vanwege zijn beweringen dat er wordt gefraudeerd met de verkiezingsuitslag. Onder meer MSNBC, CBS, ABC en CNBC stopten met het uitzenden van de speech.
"We moeten dit onderbreken en verbeteren", zei de presentator van nieuwszender MSNBC:
Nieuwszender CNN heeft wel de volledige toespraak uitgezonden, maar presentator Jake Tapper zei direct na de speech dat het "een droevige nacht voor de Amerikaanse democratie" is. "Hij probeert de democratie aan te vallen, leugen na leugen, zonder enkele onderbouwing." Co-host Dana Bash noemde de beweringen "niet alleen gevaarlijk, maar ook onlogisch en irrationeel".
Ook bij Fox News, dat wordt gezien als een pro-Trump-kanaal, werd vastgesteld dat er geen bewijs is voor verkiezingsfraude. Presentator John Roberts zei na afloop dat Trump bezig is met een alternatieve route naar het Witte Huis.
Trump: er wordt gefraudeerd
President Trump heeft opnieuw beweerd dat er wordt gefraudeerd met de verkiezingen. In een verklaring zei Trump dat hij de verkiezingen gemakkelijk aan het winnen is, "als je alle legale stemmen bij elkaar optelt". Volgens hem zal hij verliezen door fraude en tegenwerking van media en opinieonderzoekers. Amerikaanse media hebben geen enkel bewijs gevonden voor Trumps aantijgingen. Ook Trump zelf droeg geen bewijzen aan voor zijn claims.
Bekijk hier het eerste deel van de toespraak:
'Onderzoek naar mogelijk machtsmisbruik Witte Huis'
Er komt een onderzoek naar mogelijk machtsmisbruik door Trump van het Witte Huis voor zijn verkiezingscampagne. Dat meldt de Democratische politicus Bill Pascrell, die de federale waakhond om een onderzoek heeft gevraagd. Volgens Pascrell gebruikt Trump het Witte huis als campagnekantoor. Daarmee zou een wet uit 1939 worden overtreden.
Deze Hatch Act bepaalt dat overheidsdiensten en -personeel niet ingezet mogen worden voor politieke activiteiten. Het campagneteam van Trump zegt dat alle onderdelen van het campagnekantoor in het Witte Huis door henzelf wordt betaald.
Aanklacht om gebruik Village People-hit Y.M.C.A.
Het campagneteam van Trump wordt aangeklaagd vanwege het gebruik van het nummer Y.M.C.A. van de Village People. De discohit is meermaals gebruikt tijdens bijeenkomsten van president Trump, maar volgens de rechthebbenden is daar geen toestemming voorgegeven. Het nummer van de Village People, dat symbool staat voor de lhbti-gemeenschap, werd op de verkiezingsdag nog gebruikt in een tweet van Trump.
In de video danst Trump op de jaren 70-hit:
Trump geeft zometeen een verklaring
Om 00:30 uur Nederlandse tijd geeft president Trump een statement. Kijk mee via deze livestream.
Twitter verbergt oorlogstweet zoon Trump
Twitter heeft een tweet van Donald Trump Junior van een waarschuwing voorzien. De zoon van president Trump schrijft in de tweet: "Het beste voor de toekomst van Amerika is dat Donald Trump een totale oorlog begint over deze verkiezingen om de fraude, het bedrog en de dode/verhuisde kiezers te onthullen. Het duurt veel te lang."
Volgens het sociale medium is het bericht misleidend en bevat het informatie die in twijfel wordt getrokken. Als gevolg van dit label wordt de tweet afgeschermd en niet vertoond in de tijdlijn van zijn volgers.
Voorsprong Trump in Georgia krimpt tot 9525 stemmen
De voorsprong van Trump in Georgia is geslonken tot slechts 9525 stemmen, meldt persbureau AP. Dat komt neer op een miniem verschil van 0,19 procentpunt op Biden. Op dit moment moeten nog 39.000 stemmen geteld worden. Biden heeft 62 procent van die stemmen nodig om gelijk te komen met Trump, hebben Amerikaanse journalisten berekend.
Biden: blijf kalm, elke stem moet worden geteld
Joe Biden blijft ervan overtuigd dat hij als winnaar uit de bus zal komen. In een korte toespraak benadrukte hij dat alle stemmen geteld moeten worden, maar dat de uitkomst van de verkiezingen nabij is. "Democratie is soms rommelig en vergt geduld, maar zo werkt ons systeem nou eenmaal." Hij vraagt de Amerikaanse burgers daarom om rustig te blijven.
Gisteren liet hij al weten te verwachten dat hij de verkiezingen zal winnen. Hij zei toen te wachten met een overwinningsclaim, omdat het stemproces nog bezig is.
Muziek en spandoeken van beide kampen in Philadelphia
Nieuwsuur-presentator Eelco Bosch van Rosenthal is in battle ground state Pennsylvania, waar aanhangers van zowel Biden als Trump zich hebben verzameld in de grootste stad Philadelphia.
Waarom het Trumpteam een 'waaier aan rechtszaken' gaat voeren
Waarom zijn de Democraten positief gestemd over Pennsylvania?
De stemmen die nu nog worden geteld in Pennsylvania (20 kiesmannen) zijn vooral poststemmen en stemmen uit stedelijke gebieden, zoals Philadelphia. Dat zijn stemmen die zeer waarschijnlijk voor het grootste deel naar Joe Biden gaan: veel Democratische kiezers wonen in de grote steden en Trump-aanhangers juist buiten de stad. In heel Amerika zijn het vooral Democraten die per post hebben gestemd.
Trump staat in Pennsylvania met ruim 90 procent van de stemmen geteld nog een dikke 100.000 stemmen voor, maar er moeten nog enkele honderdduizenden stemmen geteld worden. De grote vraag is dus of Trump zijn voorsprong kan behouden.
De nieuwste cijfers uit Georgia
In de zuidelijke staat Georgia moeten ruim 47.000 stemmen nog worden geteld, is de laatste informatie.
In Las Vegas en omstreken gaat het tellen nog wel even duren
In de staat Nevada (6 kiesmannen) zijn er in het grootste kiesdistrict nog 63.000 stemmen te tellen, zeggen de lokale autoriteiten. In Clark County -met de stad Las Vegas- kan het nog tot in het weekend duren voor er een uitslag is.
Het Trumpteam kondigde eerder vandaag een rechtszaak aan omdat in Nevada 10.000 stemmen zouden zijn uitgebracht door mensen die niet meer in de staat wonen. Op het moment van schrijven ligt Joe Biden ongeveer 12.000 stemmen voor op Trump in Nevada.
De strijd om het presidentschap is nog spannend in Nevada en drie andere staten: Pennsylvania (20 kiesmannen), Georgia (16) en North Carolina (15). In Alaska (slechts 3 kiesmannen) staat Trump met de helft van de stemmen geteld enorm voor op Biden.
Ondertussen, in Michigan
Het Trump-team heeft in de staat Michigan een rechtszaak verloren die draaide om het tellen van stemmen die niet op de verkiezingsdag fysiek zijn uitgebracht. De kiesraad van Michigan had in een gebouw in Detroit Republikeinse waarnemers weggehouden bij het tellen van de stemmen, luidde de aanklacht.
De rechter wees erop dat het tellen van de stemmen bijna was afgerond toen de Trump-campagne de zaak aanspande. Ook zou de zaak tegen de verkeerde persoon zijn gericht.
In Michigan heeft Joe Biden gewonnen, werd afgelopen nacht bekend.
In Philadelphia beschuldigen beide kampen elkaar van stemmendiefstal
En hoe zit het met de Senaat?
De race om de Amerikaanse Senaat (onze Eerste Kamer) sneeuwt wat onder in al het nieuws over het tellen van de Trump- en Bidenstemmen. En dat terwijl de Senaat (en de Amerikaanse Tweede Kamer, het Huis van Afgevaardigden) voor een flink deel het politieke leven van een president bepalen.
Van 96 van de 100 leden van de Senaat weten we al wie het zijn: zowel de Democraten als de Republikeinen hebben er volgens persbureau AP 48. Niet alle Senaatszetels waren verkiesbaar. In de huidige Senaat is de verhouding 53-47 in Republikeins voordeel en de kans dat de Democraten dat ombuigen is klein.
Elke staat, groot of klein, mag twee senatoren naar Washington sturen. In Georgia is een van de twee races nog lang niet beslist; de Republikeinse Kelly Loeffler en de Democraat Raphael Warnock weten al dat ze het op 5 januari opnieuw tegen elkaar moeten opnemen, omdat geen van beiden de vereiste 50 procent van de stemmen in deze ronde won.
En nog een leuk weetje: als de Senaat met 50-50 verdeeld is, heeft de vice-president de doorslaggevende stem.
Hoe staat het er nu voor?
Beide presidentskandidaten kunnen nog als winnaar uit de bus komen. Trump moet meerdere staten winnen, voor zijn tegenstander Joe Biden is een overwinning in één van de resterende staten waarschijnlijk voldoende. In Nevada staat hij op winst (met 49,5 procent van de stemmen versus 48,5 procent voor Trump). In Pennsylvania en in Georgia neemt de voorsprong van Trump af.
In Georgia heeft Trump 49,6 procent van de stemmen en Joe Biden 49,2 procent. Dat komt neer op een voorsprong voor Trump van zo'n 18.000 stemmen. Mocht Joe Biden dat nog inlopen, dan wint hij de verkiezingen. Er moeten in Georgia nog een kleine 60.000 stemmen geteld worden.
In Pennsylvania, waar 20 kiesmannen te winnen zijn, heeft Trump 50,5 procent van de stemmen en Biden 48,4 procent.
En in North Carolina, met 15 kiesmannen, staat Trump nu op 50,0 procent en Biden op 48,6 procent.
Lees hier meer:
Wachten op uitslagen in Philadelphia (Pennsylvania) voor aanhangers van Trump en Biden
In de herhaling: welke cijfers gebruikt de NOS?
De NOS volgt AP bij het melden van de verkiezingsuitslagen in de VS. Het grootste Amerikaanse persbureau heeft op basis van eerdere verkiezingen een sterke reputatie opgebouwd en wordt door tal van Amerikaanse en buitenlandse media beschouwd als 'gouden standaard' bij het volgen van de uitslagen.
Voor onze berichtgeving volgen we naast de data van AP ook de exitpolls en uitslagen bij andere grote Amerikaanse media. Als meerdere grote nieuwsbronnen, zoals bijvoorbeeld persbureau Reuters, Fox News, The New York Times en CNN een andere uitslag melden, doet de NOS dat ook, met verwijzing naar die bronnen.
En dat valt allemaal natuurlijk als eerste te lezen in dit liveblog.
Georgia: nog ongeveer 60.000 stemmen tellen
In de zuidelijke staat Georgia zijn ze nog druk bezig met het tellen van ongeveer 60.000 stembiljetten. Eerder werd een getal van 50.000 genoemd, maar dat klopt dus niet. Op dit moment ligt Donald Trump ongeveer 18.000 stemmen voor op Joe Biden in de staat, die zestien kiesmannen oplevert.
Twitter zet opnieuw waarschuwende tekst bij tweet van Trump
Wie de Twitter-tijdlijn van Donald Trump bekijkt, ziet dat bij een flink aantal tweets van de president een tekst door Twitter is geplaatst. "Een deel of alle inhoud van deze tweet wordt in twijfel getrokken", luidt de tekst. Dat is ook gebeurd bij een bericht waarin Trump zegt dat poststemmen niet geteld mogen worden als die na verkiezingsdag binnen zijn gekomen.
De interne regels van Twitter verbieden het verspreiden van "valse of misleidende informatie die is bedoeld om mensen te intimideren of aan te zetten om niet deel te nemen aan een verkiezing of ander maatschappelijk proces".
De president heeft dat al verschillende keren veroordeeld. Twitter ondermijnt volgens hem de vrijheid van meningsuiting.
Nightmare election: zo ging het in 2000
Als er vandaag, morgen of de komende dagen (misschien zelfs weken) geen duidelijke uitslag komt, dan zullen bij veel mensen de gedachten teruggaan naar het jaar 2000. En de chaotische dagen van hertellingen en rechtszaken in de nek-aan-nekrace tussen George W. Bush en Al Gore.
Lees hier wat er toen allemaal gebeurde:
Trump herhaalt: stop met tellen
In zijn eerste tweet deze donderdag herhaalde Donald Trump in hoofdletters zijn boodschap: STOP HET TELLEN. En, zoals dat altijd gaat, reageren voor- en tegenstanders van de president onmiddellijk onder de tweet.
Het campagneteam van president Trump stapt in Georgia, Michigan en Pennsylvania naar de rechter om het tellen van de stemmen stop te zetten. In Wisconsin vraagt het team om een hertelling van de stemmen. Trump vindt dat poststemmen niet mee mogen tellen als ze later binnen zijn gekomen dan op de verkiezingsdag. Trump laat via Twitter weten dat hij alle staten waarin Biden recentelijk een overwinning heeft geclaimd, juridisch gaat aanvechten. Volgens hem is er bewijs dat daar kiesfraude is gepleegd.
Joe Biden stuurde ook een filmpje de wereld in. Hij wil juist dat alle stemmen, inclusief poststemmen die mogelijk nog moeten binnenkomen, geteld worden.
Trump spreekt zich al maanden uit tegen poststemmen, omdat dit volgens hem fraudegevoelig is. Daar is geen bewijs voor. Veel Trump-aanhangers hebben hun stem fysiek uitgebracht. Veel Democratische kiezers stemden vanwege corona dit jaar juist wel via de post.
Fox News: Trump spant rechtszaak in Nevada aan
Het campagneteam van Trump spant een rechtszaak aan in de staat Nevada om veronderstelde verkiezingsfraude. Volgens Fox News claimt de campagne dat zeker 10.000 mensen die in de staat bij de presidentsverkiezingen hun stem hebben uitgebracht, niet langer in Nevada wonen.
Nog 50.000 stembiljetten te tellen in Georgia
Donald Trump won de zuidelijke staat in 2016 met meer dan 200.000 stemmen verschil, maar nu zijn de verschillen veel en veel kleiner. Om 17.00 uur Nederlandse tijd wordt een update verwacht van de autoriteiten over het tellen van de stemmen.
OVSE: verkiezingen goed verzorgd
De waarnemersmissie van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) noemt het stemproces bij de Amerikaanse verkiezingen "goed verzorgd". Volgens de waarnemers droegen de regelingen voor vroegtijdig stemmen en poststemmen bij aan de hoge opkomst van kiezers.
De organisatie stuurde 102 waarnemers uit 39 landen naar de VS. Zij blijven daar tot er een winnaar is aangewezen.
De OVSE stelde gisteren dat president Trump het vertrouwen in de democratie ondermijnt door zonder onderbouwing te zeggen dat er is gefraudeerd bij de verkiezingen. Ondanks de kritiek van Trump op poststemmen, was het aantal gerapporteerde gevallen van dergelijke verkiezingsfraude volgens de waarnemers "verwaarloosbaar".
Het tellen gaat door
In Georgia wordt al de hele nacht geteld. De staat hoopt vandaag nog de uitslag te kunnen melden.
In Atlanta in de evenementenhal waarin NBA-club Atlanta Hawks speelt, worden stemmen geteld:
Biden op recordaantal stemmen
Nooit kreeg een Amerikaanse presidentskandidaat zoveel stemmen als Joe Biden. Dat melden onder meer Fox News en The New York Times. Het televisienetwerk schrijft dat er al ruim 72 miljoen keer is gestemd op de Democratische kandidaat. Dat is meer dan het vorige record van Barack Obama in 2008 (69,5 miljoen stemmen).
Ook Trump maakt nog kans dat oude record te overtreffen. Er stemden zeker 68,5 miljoen Amerikanen op de zittend president. Dat zijn er ruim 5,5 miljoen meer dan in 2016. "Dit waren uitzonderlijke verkiezingen die lijken te hebben geleid tot een van de hoogste opkomsten in een eeuw", zegt politicoloog Rogers Smith, verbonden aan de universiteit van Pennsylvania, tegen The New York Times. "Dat betekent dat de kandidaten ook meer stemmen krijgen dan ze anders zouden krijgen."
Verschillen in Georgia kleiner
Met elke stem die in Georgia wordt geteld, wordt het verschil tussen Biden en Trump kleiner. In de afgelopen uren is de voorsprong van de president met 5000 stemmen geslonken, van zo'n 23.000 stemmen voorsprong naar 18.000. Voornamelijk door poststemmen, die voor het grootste deel naar Biden gaan.
Wordt Nevada doorslaggevend?
Niemand weet of er vandaag een winnaar bij de verkiezingen wordt aangewezen. Wel staat vast dat de staat Nevada - goed voor zes kiesmannen - een cruciale rol zal spelen. Als Biden de staat wint, heeft hij in de telling van persbureau AP voldoende kiesmannen achter zich om de nieuwe president te worden. Als Trump de staat pakt, gloort er plots weer hoop voor de president, die de afgelopen uren in tal van staten zijn voorsprong zag verdwijnen.
Nevada komt waarschijnlijk aan het einde van de middag (Nederlandse tijd) met nieuwe uitslagen. Het verschil tussen Trump en Biden is momenteel miniem; zo'n 8000 stemmen in het voordeel van Biden.
De meeste stemmen die nog meegenomen moeten worden in de uitslagen zijn poststemmen die op de verkiezingsdag zijn ontvangen. Hoeveel stemmen dat zijn, is onduidelijk. Nevada heeft alle geregistreerde stemmers proactief een stembiljet gestuurd en het is niet bekend hoeveel er daarvan zijn teruggestuurd. Ook is het geen garantie dat die poststemmen zoals in andere staten voornamelijk voor Biden zullen zijn. De stemmen die nog geteld moeten worden, zijn relatief laat verstuurd. In andere staten blijkt dat Democraten hun stemmen vroeg op de post hebben gedaan.
Vier jaar geleden verloor Trump nipt in Nevada van Hillary Clinton, met een verschil van zo'n 27.000 stemmen.
Waarom verschilt het aantal toegewezen kiesmannen per medium?
De NOS krijgt publieksvragen over waarom Biden bij de NOS op 264 kiesmannen staat, terwijl onder meer CNN de Democraat nog op 253 kiesmannen heeft staan. De nieuwszender heeft Biden namelijk nog niet uitgeroepen tot winnaar in Arizona, waar het verschil tussen Trump en Biden minder dan 100.000 stemmen is. AP heeft Biden op basis van een eigen analyse al wel als winnaar aangemerkt in Arizona, waardoor hij in de uitslagen van het persbureau elf kiesmannen meer heeft.
De NOS volgt AP bij het melden van de verkiezingsuitslagen in de VS. Het grootste Amerikaanse persbureau heeft op basis van eerdere verkiezingen een sterke reputatie opgebouwd en wordt door tal van Amerikaanse en buitenlandse media beschouwd als 'gouden standaard' bij het volgen van de uitslagen.
Voor onze berichtgeving volgen we naast de data van AP ook de exitpolls en uitslagen bij andere grote Amerikaanse media. Als meerdere grote nieuwsbronnen, zoals bijvoorbeeld persbureau Reuters, The New York Times, Fox News en CNN een andere uitslag melden, doet de NOS dat ook, met verwijzing naar die bronnen.
Georgia telt door in de nacht
In Georgia is besloten om door te gaan met het tellen van stemmen in de Amerikaanse nacht. De staat hoopt later vandaag nog met een uitslag te komen. Het verschil tussen Trump en Biden is op dit moment volgens persbureau AP zo'n 23.000 stemmen in het voordeel van Trump. Er zijn volgens CNN zeker nog 10.000 poststemmen te tellen in Fulton County, waarin de stad Atlanta ligt. Ook zijn er op andere plekken poststemmen geteld, maar deze zijn nog niet verwerkt in de voorlopige uitslagen. De verwachting is dat veel van deze stemmen naar Biden gaan, waardoor het waarschijnlijk tot de laatste stem spannend blijft in de staat.
Ook in andere staten kruipen Trump en Biden naar elkaar toe. In Nevada staat Biden op een minieme voorsprong van iets meer dan 8000 stemmen. Die staat komt pas later vandaag met nieuwe uitslagen. In Arizona is de voorsprong van Biden geslonken naar minder dan 100.000 stemmen, maar AP heeft Biden al wel uitgeroepen tot winnaar in deze staat.
Grootste 'shift' in Nebraska
Biden lijkt een aantal cruciale staten terug te gaan winnen die Trump vier jaar geleden nog veroverde op de Democraten. Persbureau AP zet de Democraat onder meer op winst in swing states Arizona, Michigan en Wisconsin. De grootste zogenoemde 'shift', verschuiving, in vergelijking met 2016 is te zien in het tweede kiesdistrict in Nebraska, goed voor één kiesman. Trump kreeg daar vier jaar geleden 2 procent meer stemmen dan Hillary Clinton. Deze verkiezingen gaat het district naar Biden, omdat bijna 9 procent van de kiezers een andere keuze heeft gemaakt.
Nog drie zetels in Senaat op het spel
In de Amerikaanse Senaat zijn er nog drie zetels te verdelen. Het gaat om de zetels van de staten North Carolina, Georgia en Alaska. De kans is groot dat die staten naar Republikeinen gaan, waardoor de partij de meerderheid in de Senaat (nu 53 tegenover 47 zetels) behoudt. Voor de tweede Senaatszetel van Georgia is er een tweede ronde nodig.
Bij de verkiezingen stonden 35 van de 100 Senaatszetels op het spel. De Democraten hadden gehoopt de meerderheid van de Republikeinen over te nemen, om zo meer invloed te krijgen op de koers van het land. Maar de partij verloor onder meer de zetel van Alabama en slaagde er niet in om voldoende Republikeinen te verslaan in staten die op papier spannend leken.
"Je hebt een hoop geld verspild", zei de Republikeinse senator Lindsey Graham bijvoorbeeld na het verslaan van zijn Democratische tegenstrever Jamie Harrison in South Carolina. Harrison heeft naar verluidt 100 miljoen dollar gestoken in zijn campagne.
Nog geen gelopen race
Hoewel Biden in de telling van persbureau AP, die de NOS volgt, met 264 van de 270 kiesmannen op de drempel van het presidentschap lijkt te staan, is de race allesbehalve gelopen. "Beide kandidaten hebben nog een route naar de overwinning", benadrukt correspondent Marieke de Vries in het NOS Radio 1 Journaal. "Biden heeft een lichte voorsprong, maar het zijn hele kleine marges, en die veranderen ook nog steeds."
In Georgia is bijvoorbeeld begonnen met het tellen van de stemmen die op de verkiezingsdag zijn uitgebracht. Dat waren voor een groot deel Republikeinse stemmen. "Dus als we kijken hoe Trump er 24 uur geleden voorstond, dan zag je dat hij meer dan 350.000 stemmen meer had dan Joe Biden. Maar vandaag zijn ze daar ook begonnen met het tellen van de poststemmen en sindsdien is die voorsprong aanzienlijk geslonken. Het verschil is nu nog maar zo'n 32.000 stemmen", zegt De Vries.
Het omgekeerde gebeurt ook in het voordeel van Trump. In Arizona leek Biden een grote voorsprong te nemen. Daar werden eerst de poststemmen geteld, waar meer Democratische stemmen bij zaten. Die voorsprong loopt terug omdat de stemmen die op de verkiezingsdag zijn uitgebracht nu geteld worden. "Biden heeft er wel een voorsprong van zo'n 80.000 stemmen, dus dat is lastiger in te halen." Persbureau AP heeft Biden al uitgeroepen tot winnaar in de staat.
Hoelang het nog wachten is op de uitslag is niet zeker. De komende uren worden uit zowel Georgia als Arizona nog uitslagen verwacht. Als Biden nog één staat wint, is hij niet meer in te halen door Trump. Trump verslaat Biden als hij alle resterende swing states wint.
Menigte groeit voor telkantoor Arizona
Voor een kantoor waar stemmen worden geteld in Arizona, een van de staten waar Trump en Biden nek-aan-nek gaan, groeit de menigte. Het is er onrustig. De politie maakte zich klaar om in te grijpen, twitteren journalisten. Op twitter benadrukt het verkiezingskantoor dat het tellen gewoon doorgaat en dat er later deze ochtend (Nederlandse tijd) een uitslag zal komen.
Het is al de hele avond onrustig bij het kantoor in Maricopa, waar aanhangers van Trump zich hebben verzameld. Ze eisen toegang tot de telling. Volgens een journalist van ABC News gaat het om de extremistische groepering AZ Patriots Movement.
Overigens heeft persbureau AP Biden al als winnaar uitgeroepen in Arizona.
Ook op andere plekken in het land gingen mensen de straat op:
Biden lijkt grootste kanshebber
In vijf van de vijftig Amerikaanse staten blijft een uitslag van de presidentsverkiezingen vooralsnog uit. Kandidaten Joe Biden en Donald Trump ontlopen elkaar in de zogenoemde swing states soms slechts duizenden stemmen. Daarmee lijkt de race om het Witte Huis voorlopig niet voorbij.
Biden lijkt na de winst in swing states Michigan en Wisconsin de grootste kans op het presidentschap te maken. De Democraat staat in de uitslagenkaart van persbureau AP op 264 van de benodigde 270 kiesmannen. Een overwinning in één van de resterende swing states is voor hem voldoende. In Nevada staat hij op winst, terwijl in Georgia en Pennsylvania de voorsprong van Trump afneemt.
Het campagneteam van Trump wil via een gang naar de rechter het tellen van de stemmen in Georgia, Michigan en Pennsylvania stop laten zetten. In Wisconsin vraagt het team om een hertelling.
Nieuw liveblog
Welkom in ons nieuwe liveblog over de Amerikaanse verkiezingen. Lees hier het blog van de dag na de verkiezingen terug, waarin Trump dreigde met rechtszaken en de kandidaten nek-aan-nek gingen.