OM eist 15 jaar en tbs tegen Jos B. • 'B. gevaar voor maatschappij'

Zitting afgesloten

De procesdag is afgelopen. Maandag gaat de rechtszaak verder en komt B.'s advocaat Gerald Roethof weer aan het woord. Op vrijdag 16 oktober volgt het laatste woord door B. Het is nog niet bekend wanneer de uitspraak volgt.

OM eist 15 jaar cel en tbs met dwangverpleging

Het Openbaar Ministerie eist 15 jaar en tbs met dwangverpleging tegen Jos B. voor het seksueel misbruiken en doden van de 11-jarige Nicky Verstappen op de Brunssummerheide in de zomer van 1998. Daarnaast wordt hem het bezit van kinderporno ten laste gelegd.

OM wil tbs met dwangverpleging

B. weigerde mee te werken aan psychisch onderzoek in het Pieter Baan Centrum. Deskundigen geven daarom geen advies over de toerekeningsvatbaarheid of de kans op recidive. Door zijn weigerachtige houding is hij een gevaar voor de samenleving, zegt de officier van justitie. Daarom wil het OM dat er tbs met dwangverpleging wordt opgelegd.

Uit gedragsonderzoek bij het Pieter Baan Centrum blijkt dat Jos B. een schuldbewuste pedofiel is, zo betoogt officier van justitie Dave Mattheijs. "Hij is iemand die zich op zijn werk permanent omringde met jongens. Het is alsof een alcoholist in een slijterij gaat werken en 's avonds achter de bar staat als vrijwilliger." B. werkte in een kinderdagverblijf en was ook bij de scouting actief.

'B. ziet jongetjes als lustobject'

Jos B. wordt ook het bezit van kinderporno tussen 2016 en 2018 aangerekend. Dat bezit blijkt uit zijn zoekgeschiedenis op het internet en beeldmateriaal dat op zijn harde schijven zijn gevonden, Het zou gaan om in totaal 663.000 kinderpornografische beelden die gezocht, gevonden of gedownload zijn. B. heeft het bezit eerder bekend, maar zegt dat dit per ongeluk was gegaan toen hij zocht naar natuurfoto's. Het OM gelooft daar niets van: "B. ziet jonge jongetjes als lustobject."

Getuigen herkenden B.

Er zijn in de zaak twee verschillende getuigen die in augustus rond de verdwijning van Nicky een man op een fiets gezien met achterop een jongetje in een rode broek. Ze meldden zich 20 jaar later opnieuw toen de naam en foto van Jos B. bekend waren gemaakt. Ze konden eerder geen omschrijving van de man geven, maar wel nadat de identiteit van B. bekend was gemaakt. Een van de getuige heeft eerder in 1998 ook Nicky herkend maar vond toen geen gehoor bij de politie.

Op ongeveer vijf minuten fietsen van de plek waar deze getuigen dit hebben gezien, waren nog twee getuigen. Twee mannen hebben op maandagochtend 10 augustus, een dag na de verdwijning van Nicky, een schreeuw gehoord van een kind uit een bosperceel op de Brunssummerheide. Het zou een angstige kreet om hulp zijn geweest. Ze hebben nog gezocht maar niks gevonden.

Strafeis volgt binnen een uur

100 van de 124 pagina's van het requisitoir zijn inmiddels behandeld. Het OM verwacht nog een uur nodig te hebben. Binnen dat uur wordt de strafeis bekendgemaakt.

OM: B. vluchtte voor onderzoek, blijkt uit tijdlijn

Het OM denkt dat Jos B. is gevlucht voor het grote dna-onderzoek en heeft ter ondersteuning een tijdlijn met opmerkelijke zaken gepresenteerd:

Dossier Verstappen komt overeen met eerdere ontuchtzaken B.

Officier van justitie Mattheijs gaat in op het zedenverleden van Jos B. In 1984 en 1985 heeft hij minderjarige jongetjes betast, waarbij volgens het OM dezelfde manier van handelen is aangetoond als in de zaak Nicky Verstappen. In alle zaken zou hij de jongetjes in de onderbroek het geslachtsdeel hebben betast en legde hij zijn hand op de mond van de slachtoffertjes. In de jaren 80 was hij op één van de jongens gaan liggen, wat ook overeen komt met de mogelijke doodsoorzaak van Nicky, aldus het OM.

'Verklaring B. is op laatste moment in elkaar gedraaid'

De videoverklaring van Jos B. wordt ongeloofwaardig genoemd. "Het ontbeert ook maar een begin van aannemelijkheid", zegt officier van justitie Dave Mattheijs. Omdat er geen nieuwe gegevens in zitten, kunnen ze niet gecontroleerd worden, stelt hij. "Het is op het laatste moment in elkaar gedraaid." Ook zou de verklaring grotendeels gaan over wat B. is overkomen.

Daarnaast is volgens de officier eerder gebleken dat wat B. zegt onbetrouwbaar is. Over zijn aanwezigheid op de Brunssummerheide een paar uur na de vondst van Nicky zou hij vier verschillende verklaringen hebben gegeven. Ook zijn twijfels gerezen over de route van de fietstocht op de ochtend dat hij Nicky had gevonden. Tot slot gelooft het OM niet dat B. op 70 meter afstand "iets zag wat zijn aandacht trok", terwijl de vinders van Nicky hem pas op een paar meter afstand konden zien.

"Verdachte heeft nog steeds geen antwoorden gegeven op de meest voor de hand liggende vragen," aldus officier Mattheijs.

OM weerlegt verklaringen B. over dna-sporen

Officier van justitie Paul Emmen fileert de verklaringen van B. en zijn advocaat Gerald Roethof over de aanwezigheid van dna-materiaal op de kleding en het lichaam van Nicky. "We geven geen stuiver voor de verklaring van verdachte," zegt de officier.

B. heeft verklaard dat hij de kleding heeft gefatsoeneerd toen hij hem vond. Zijn advocaat opperde eerder dat het dna op de kleding terecht gekomen kan zijn doordat die overgedragen is door andere mensen, zoals de marechaussees die B. de nacht na de vondst van Nicky staande hielden of dat er geknoeid zou kunnen zijn met het afnemen van het materiaal bij de 11-jarige jongen.

"Hoe kan het dan dat het zoveel aan de binnenzijde van de onderbroek is gevonden?", vraagt de officier van justitie. Ook stelt het OM dat er geen dna is gevonden van de mensen die het materiaal zouden hebben overgedragen. "Dit dna wijst op intensief contact, dat te verklaren is vanuit een zedenmisdrijf. De kans op een alternatief onschuldig scenario wordt steeds kleiner," zegt Emmen.

27 keer dna-sporen B. gevonden bij Verstappen

Het OM zegt dat het dna-materiaal van Jos B. 27 keer is gevonden op de pyjamabroek, de binnen- en buitenkant van de onderbroek en het lichaam van Nicky Verstappen. De kleding en het materiaal is in de afgelopen 22 jaren meermaals opnieuw onderzocht met nieuwe technieken. Van enkele sporen is niet met zekerheid te zeggen dat ze van B. zijn en wat voor materiaal het precies is. Er wordt uit gegaan van haren, huidschilfers en speekselsporen.

De officier van justitie doet uit de doeken hoe de match met B. tot stand is gekomen. Het onderzoeksteam had een lijst van 1350 namen die door het onderzoeksteam werden bestempeld als 'persons of interest.' B. stond op die lijst omdat hij een zedenverleden heeft, de Brunssummerheide kent en een paar uur nadat Nicky gevonden was, staande gehouden is door de marechaussee.

De politie heeft alle 1350 mannen benaderd voor dna-onderzoek, maar van B. kregen ze geen reactie. Ook familie kreeg later ook geen contact meer met hem. In april 2018 deed zijn zus aangifte van vermissing. Daarom werd dna afgenomen van persoonlijke spullen om in de databank van vermiste personen op te nemen. Omdat zijn zussen niet wilden meewerken aan een verwantschapsonderzoek, werd het dna van verre verwanten opgenomen. Het materiaal leverde in 2018 een volledige match op.

Onduidelijkheid over seksueel misbruik

Net als over de doodsoorzaak zijn deskundigen het niet eens over de vraag of Nicky seksueel misbruikt is en wanneer dat is gebeurd. Het Openbaar Ministerie baseert zich op de visie van twee pathologen die sectie hebben gedaan aan het lichaam. Die gaan er op basis van sporen van uit dat de jongen is verkracht voordat hij overleed. Het is echter onduidelijk hoe dat precies is gebeurd.

Zitting hervat

De zitting is hervat. De officier van justitie begint met het bewijzen voor het seksueel misbruik van Nicky Verstappen.

Advocaat Jos B. niet onder de indruk

Gerald Roethof, de advocaat van Jos B., reageert in de pauze op de bewijzen waarmee het OM is gekomen. Volgens hem is er weinig bewijs en daarom zal hij ook om vrijspraak van Jos B. vragen.

"Het OM zou moeten zeggen: we weten niets", zegt Roethof:

Pauze tot 13:15 uur

De zitting is onderbroken voor een lunchpauze.

Geen doodsoorzaak vastgesteld, wel natuurlijk overlijden uitgesloten

De doodsoorzaak is nooit met honderd procent zekerheid vastgesteld. Het Openbaar Ministerie gaat uit van een misdrijf. De officier toont dat aan door natuurlijke doodsoorzaken uit te sluiten. Nicky was een gezonde jongen van 11 jaar oud en later zijn ook geen genetische afwijkingen vastgesteld. Ook van uitdroging of bijvoorbeeld een slangenbeet is geen sprake. Het OM denkt dat de ademhaling van Nicky is belemmerd door middel van smoren, wurgen of op de ribbenkast gaan zitten. Dat kan allemaal zonder sporen achter te laten.

'Nicky is neergelegd op de vindplaats'

Zogeheten entomologisch onderzoek wijst uit dat Nicky mogelijk van de hei is weggeweest. Uit de ontwikkeling van insecten die zijn aangetroffen op het lichaam leiden experts af dat het lichaam mogelijk enige tijd op een plek is geweest waar vliegen er niet bij konden.

Het onderzoek heeft geen exact tijdstip van overlijden opgeleverd. Hij kan zowel op de dag van de vondst als de dag ervoor zijn overleden.

Onderzoek naar sporen van grond, plantendelen en stuifmeel zou uitwijzen dat Nicky's kledingstukken uit zijn geweest op de plek waar hij werd gevonden, aldus het OM. Er zijn namelijk geen sporen van andere plekken aangetroffen.

De vinders van Nicky hebben verklaard dat het leek alsof hij is neergelegd op de plek in het dennenbosperceeltje. Het Openbaar Ministerie gaat daar ook van uit: hij lag op de rug met een hand onder zijn zitvlak, met zijn hoofd bij een stam van een dennenboom. Hij is in die houding overleden of kort na het overlijden zo neergelegd.

De officieren van justitie hebben overwogen foto's van de vondst van Nicky te laten zien, maar uiteindelijk is besloten dat niet te doen uit piëteit voor de familie en uit angst dat de foto's verspreid worden buiten de rechtszaal.

OM: Verband tussen misbruik en dood

Het seksueel misbruik en de dood van Nicky zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, stelt de officier van justitie David Mattheijs. Volgens het OM is er voor het doden van Nicky een seksueel motief en andersom. Met andere woorden: Nicky is gedood omdat hij daarvoor seksueel is misbruikt. Het OM gaat ervan uit dat dit door dezelfde dader is gebeurd.

Onderzoeksdossier beslaat 10.000 documenten met 7500 namen

Na een korte pauze heeft de officier van justitie Emmen zijn betoog hervat. Hij schetst de dag dat Nicky werd gevonden, op maandag 10 augustus 1998. Een zoekploeg vond die avond bij een laatste poging rond 20:50 uur het levenloze lichaam van Nicky in een sparrenbosperceeltje. Hij droeg een rode pyjamabroek en daaronder een blauwe onderbroek, beide binnenstebuiten en achterstevoren. De 11-jarige jongen had geen schoenen aan. De plek waar Nicky lag is 1400 meter lopen vanaf de kampeerplaats waar hij verbleef.

Het politieonderzoek leverde niets op en de zaak kwam jarenlang stil te liggen. In 2012 wordt een nieuw onderzoeksteam opgericht met rechercheurs uit Gelderland en Limburg, die eerder niet met de zaak te maken hebben gehad. Dit onderzoek gebeurde in alle luwte en werd niet bekendgemaakt. De agenten digitaliseerden het dossier, dat uiteindelijk uit ruim 10.000 documenten bestaat waar 7500 namen in voorkomen. Dit team weet na jaren in 2018 een doorbraak te forceren: B. wordt in Spanje opgepakt na een match met zijn dna, verkregen via zijn spullen.

'We kunnen niet het hele verhaal vertellen'

Het OM zegt niet precies te weten wat er is gebeurd, maar zegt dat dit niet nodig is om tot een bewezenverklaring te komen. Het dna van de verdachte kan er niet op een onschuldige manier terecht zijn gekomen. Het OM zal bewijzen dat dit wijst op seksueel misbruik en daarna het doden van Nicky. Als dat bewezen is, kan het ook niet anders dan dat B. Nicky heeft ontvoerd, stelt de officier van justitie.

OM: Jos B. is de dader

De officier van justitie draait er niet om heen: Jos B. is de dader. Vandaag gaat het Openbaar Ministerie daarvoor de bewijsstukken en de conclusies presenteren. "Er is maar een verdachte en die is niet alleen de verdachte maar ook de dader. Dat doen we met een onomstotelijke bewezenverklaring."

De verklaring van B. wordt een "ingestudeerd toneelstukje" genoemd. Ook laken ze zijn proceshouding waarbij hij veel zweeg en zei later met een verklaring te komen: "Verdachte heeft een spel gespeeld. Hij heeft lange tijd de familie onterechte hoop gegeven."

'Impact van de zaak is groot'

Officier van justitie Paul Emmen begint zijn voordracht met een terugblik op de dagen rond de verdwijning en de dood van Nicky Verstappen in augustus 1998. Hij schetst een kort beeld van de zaak die inmiddels 22 jaar oud is en veel bekendheid verwierf. Hij gaat ook terug naar het verleden van de leiding van Nicky's zomerkamp, waardoor de verdenkingen een tijd hun kant op gingen. Een van hen was in het verleden veroordeeld voor ontucht met minderjarigen. Zijn dna kwam echter niet overeen met dna dat werd aangetroffen bij Nicky.

Emmen vertelt dat het gemis groot is voor de familie, de tentgenootjes van Nicky en voor het dorp Heibloem, dat een stempel op hun dorp gedrukt kreeg, die nooit zal verdwijnen.

De officier van justitie blikt terug op de dna-match van 8 juni 2018, toen bleek dat het dna van B. honderd procent overeen kwam met het dna dat was gevonden op het lichaam en de kleding van Verstappen. "Het nieuws deed ons allemaal de adem benemen, maar we moesten in stilte juichen."

Dit ging er vooraf in het proces tegen Jos B.

Gisteren kwam de familie van Nicky Verstappen aan het woord op de vierde zittingsdag van de rechtszaak tegen Jos B. Zij richtten zich voor het eerst rechtstreeks tot de rechtbank en de verdachte om te vertellen wat de dood van Nicky en de jarenlange onzekerheid rond zijn dood met hen heeft gedaan.

Bekijk hier de volledige verklaring van de moeder en zus van Nicky:

Vorige week doorbrak B. voor het eerst sinds zijn aanhouding in 2018 het stilzwijgen. In een videoboodschap verklaarde hij dat Nicky al was overleden toen hij hem in 1998 op de Limburgse Brunssummerheide aantrof. Hij zou hem hebben aangeraakt om te zoeken naar ademhaling en hartslag, waarna hij hij vertrok.

Procesdag begonnen

In de rechtbank in Maastricht is de vijfde zittingsdag in de zaak Nicky Verstappen begonnen. Vandaag komen de officieren van justitie aan het woord, waarbij het Openbaar Ministerie alle feiten in de strafzaak op een rij zet. Aan het einde van de zittingsdag wordt de strafeis geformuleerd. Het OM zegt onomstotelijk bewijs te hebben dat B. Verstappen heeft gedood en misbruikt.

Ook komt het bezit van kinderporno aan bod, daarvan heeft B. al bekend.

Naast de officieren van justitie zitten de familie Verstappen, hun vertrouwenspersoon Peter R. de Vries, de rechters, verdachte Jos B. en diens advocaat Gerald Roethof zijn in de zaal. Een bode heeft de spreekteksten van het Openbaar Ministerie uitgedeeld.