'Gerichte aanpak gemeenten van geweld tegen vrouwen werkt'

• Sumeyye Ersoy

Geweld tegen vrouwen op een gerichte manier tegengaan. In meerdere gemeenten wordt inmiddels zo'n gerichte aanpak gehanteerd en dat werkt, zeggen bestuurders en hulpverleners die zich hiermee bezighouden. Deze week vragen ruim 250 gemeenten aandacht voor het onderwerp, met het oog op de wereldwijde campagne Orange the World.

Zo kwam burgemeester Huri Sahin van Rijswijk kort na de eerste vrouwenmoord in haar gemeente in actie, toen ze een e-mail kreeg van iemand die werd bedreigd door haar ex. "Ik heb haar geholpen en deed later een oproep aan vrouwen om zich te melden als ze er via hulpinstanties niet uitkwamen", zegt Sahin. Ze kreeg ruim 60 reacties.

"Vrouwen hebben zich met veel instanties bezig te houden terwijl ze bijvoorbeeld met spoed een noodknop nodig hebben", zegt ze. Met zo'n kastje kan met één druk op de knop hulpverlening worden ingeschakeld. "Als burgemeester probeer ik het proces te versnellen door alle betrokkenen om de tafel te krijgen en concrete acties sneller uit te voeren, en dan lukt het ineens wel."

Ook bij Filomena in Rotterdam maken ze zich hard voor de bestrijding van huiselijk geweld tegen vrouwen. Vijf jaar geleden is het centrum geopend om slachtoffers van ernstig geweld beter en sneller te helpen, mede naar aanleiding van de geruchtmakende moord op Hümeyra.

"Mensen kunnen zonder aanmelding op een laagdrempelige manier bij ons terecht", zegt manager Tanya Hoogwerf. Hoewel de hulpinstantie ook toegankelijk is voor mannen en kinderen, komen er vooral vrouwen naartoe. "Maar we werken met alle betrokkenen binnen een gezin en dus zien we ook anderen. Als we de pleger van het geweld erbuiten laten is het risico op herhaling groter."

Het centrum werkt samen met politie, forensisch artsen en advocaten, waardoor er sneller geschakeld kan worden. "Cliënten hoeven bij ons niet van het kastje naar de muur, er is direct passende hulp beschikbaar", zegt Hoogwerf.

Tegelijkertijd is Rotterdam een van de plaatsen met veel meldingen van huiselijk geweld; in de eerste helft van dit jaar ruim 4000. "Het gaat om een grootstedelijk gebied. Er kunnen meerdere oorzaken zijn, zoals financiële en relatieproblemen, of middelengebruik. In een regio met hoge armoedecijfers kunnen dit verklaringen zijn. Tegelijkertijd komt huiselijk geweld onder alle lagen van de bevolking voor."

Intieme terreur

Ook in Almere is sprake van een hoog aantal meldingen. "Almere groeit hard. Snelle groei leidt tot wijken waar mensen elkaar minder goed kennen", zegt wethouder Froukje de Jonge, die al langer bezig is met het thema. "Met een beperkter sociaal netwerk trekt een slachtoffer minder snel aan de bel en voor de omgeving is het lastiger signalen van huiselijk geweld op te merken."

"We moeten vooral kijken naar het voorkomen van geweld. Zo richt ik me onder andere op het vroeg signaleren van geweld, bij bijvoorbeeld intieme terreur." Die vorm van geweld kan gaan van isoleren en vernederen van de partner tot ernstig fysiek en seksueel geweld. "We trainen alle betrokken partijen om dat op tijd te herkennen en daarop te acteren."

Laagdrempelig meldpunt

Eerder dit jaar werd het plan Stop Femicide! gepresenteerd aan de Tweede Kamer. Onderdeel van dat plan is dat professionals signalen van geweld eerder moeten herkennen. "Het is een goed rapport, maar zonder extra middelen en capaciteit bij gemeenten komt dat niet van de grond. Er moet ruimte voor worden gemaakt", zegt burgemeester Sahin van Rijswijk.

Er zijn volgens haar ook aanpassingen nodig in de wet om plegers van geweld sneller te kunnen straffen. Twee weken geleden ging het daarover in een Kamerdebat over femicide. Staatssecretaris Coenradie van Justitie zei toen met een wetsvoorstel te komen om psychisch geweld strafbaar te stellen. Ze reageerde ook positief op het voorstel van D66 en VVD om een "laagdrempelig meldpunt" op te zetten voor signalen over vrouwen die dreigen te worden gedood.

Sahin blijft zich in haar gemeente ieder geval inzetten, evenals De Jonge. "We moeten de cijfers serieus nemen. En nog belangrijker, we moeten alles op alles zetten om welke vorm van geweld dan ook te bestrijden."