'Israël verrast door omvang tunnelstelsel Gaza' • Hamas-leider Sinwar op EU-sanctielijst

Vrachtwagens met hulpgoederen toegelaten tot Gaza

Er zijn vandaag vijfentwintig vrachtwagens met hulpgoederen afgeleverd bij de Palestijnse Rode Halve Maan in Gaza, zegt de organisatie. Met voedsel, water, en medische voorraden gingen de vrachtwagens via de grensovergang bij Rafah in Egypte naar Gaza.

"Daarnaast kwamen er nog 46 vrachtwagens met andere goederen de Gazastrook binnen. 102 vrachtwagens met humanitaire hulp kwamen via de grensovergang van Karem Abu Salem naar Gaza", voegde de hulporganisatie toe op X. Deze grenspost, bij de grens tussen Israël en de Gazastrook, wordt door Israël Kerem Shalom genoemd.

Witte Huis: 'VS niet uit op een oorlog met Houthi's'

De Verenigde Staten zijn niet uit op een oorlog met de Houthi's. Dat heeft Witte Huis-woordvoerder John Kirby vandaag gezegd. "We zijn niet van plan dit uit te breiden", zei hij doelend op de recente aanvallen van de VS op Houthi-doelen in Jemen. De Houthi's hebben de afgelopen maanden meerdere vrachtschepen op de Rode Zee aangevallen, naar eigen zeggen uit solidariteit met de Palestijnen. "De Houthi's moeten een keuze maken en ze hebben nog tijd om de juiste keuze te maken, namelijk het stoppen van deze roekeloze aanvallen", zei Kirby.

Kirby ging ook in op een mogelijk nieuw akkoord voor de vrijlating van gijzelaars in de Gazastrook. De Amerikaanse Midden-Oostengezant Brett McGurk was de afgelopen dagen in Qatar om een mogelijk akkoord te bespreken, zei Kirby. Hij zei dat McGurk betrokken was bij "zeer serieuze en intensieve discussies" met de Qatarezen, die een bemiddelende rol spelen. "We hebben goede hoop dat het binnenkort vruchten afwerpt", zei hij.

Het ministerie van Buitenlandse Zaken van Qatar meldde vandaag dat er na bemiddeling, in samenwerking met Frankrijk, een overeenkomst tussen Israël en Hamas is bereikt over het leveren van medicijnen en humanitaire hulp aan burgers in Gaza. In ruil hiervoor krijgen de Israëlische gijzelaars medicijnen.

Medicijnen en hulp gaan morgen vanuit Doha naar de Egyptische stad Arish en daarna naar de Gazastrook, zo is de bedoeling.

Witte Huis-woordvoerder Kirby zei ook nog dat de strijdkrachten van Israël zijn overgegaan naar "een fase van lagere intensiteit" in het zuiden en noorden van Gaza. Als gevolg daarvan wil de VS kijken of de humanitaire hulp in Gaza verhoogd kan worden.

VS: 'Aanvallen uitgevoerd op Houthi-doelen in Jemen'

Amerikaanse troepen hebben vier ballistische raketten van Houthi's vernietigd die klaar waren om gelanceerd te worden vanuit Jemen. Dat meldt het centrale commando van het Amerikaanse leger in het Midden-Oosten.

In een bericht op X zegt de VS dat de Houthi-aanvallen op de internationale scheepvaart voortduren. Vanmiddag lanceerden Houthi-militanten een ballistische anti-scheepsraket vanuit Jemen naar internationale scheepvaartroutes in de zuidelijke Rode Zee, zo melden de Amerikanen op X. Een schip dat onder Maltese vlag vaart werd hierdoor getroffen, maar bleef zeewaardig en is doorgevaren. Er zijn geen gewonden gemeld.

In de nacht van donderdag op vrijdag en in het daaropvolgende weekend vielen de VS en het VK meerdere doelen aan in Jemen. Vooralsnog lijkt het er niet op dat de aanvallen van Houthi's op schepen in de Rode Zee hierdoor stoppen. Ook schepen die een link hebben met de VS kunnen doelwit worden.

New York Times: 'Israël verrast door omvang tunnelstelsel Gaza'

Het Israëlische leger is verrast door de omvang en kwaliteit van het tunnelnetwerk onder Gaza. Dat meldt de Amerikaanse krant The New York Times op basis van gesprekken met Israëlische defensiefunctionarissen en militairen. Ook Amerikaanse functionarissen met ervaring in de regio zeggen tegen de krant verbaasd te zijn door de uitgestrektheid van de Hamas-tunnels.

Het Israëlische leger gelooft nu dat er veel meer tunnels onder Gaza liggen. In december werd geschat dat het netwerk naar schatting 400 kilometer lang was. Hooggeplaatste Israëlische defensiefunctionarissen, die op voorwaarde van anonimiteit spraken met de Times, schatten nu dat het netwerk tussen de 560 en ruim 700 kilometer lang is. De cijfers zijn niet onafhankelijk geverifieerd, en er zijn uiteenlopende schattingen van Israëlische functionarissen over de reikwijdte van het tunnelnetwerk, gebaseerd op verschillende inlichtingen, meldt de Times.

De krant heeft ook een transcriptie van een discussie gelezen waarin het militaire belang van de tunnels onderschat werd. "Tijdens een bijeenkomst in januari 2023 zei een Israëlische topfunctionaris dat de tunnels niet eens een factor zouden zijn in een toekomstige oorlog met Hamas vanwege de militaire kracht van Israël", schrijft de Times. Maar nu blijkt dat het tunnelnetwerk de kern vormt van het vermogen van Hamas om te overleven in Gaza, is de analyse.

Veel van die tunnels zijn volgens Israël gebouwd onder civiele infrastructuur en gevoelige locaties zoals scholen en ziekenhuizen. Een hooggeplaatste Israëlische legerfunctionaris meldt dat Hamas beter is geworden in het verbergen van de tunnels. Daar tegenover staat dat Israël een nieuwe methode heeft om ze op te sporen. De functionaris noemt het de 'driehoek': onder elke school, ziekenhuis of moskee weten soldaten dat ze een ondergronds tunnelsysteem kunnen verwachten, aldus de functionaris.

Foto's: verjaardagsceremonie voor baby die 1 jaar is geworden in gevangenschap

Israëliërs die zelf zijn vrijgelaten uit Gaza zijn vandaag bijeengekomen voor een plechtige eerste verjaardagsceremonie voor een kindje van een gezin dat nog steeds gegijzeld wordt. De plechtigheid werd gehouden in een verlaten kleuterschool van de kibboets Nir Oz.

Kfir Bibas was acht maanden oud toen Hamas op 7 oktober Nir Oz bestormde, en werd de jongste van ongeveer 240 mensen die als gijzelaars werden ontvoerd naar de Gazastrook, meldt persbureau Reuters.

Hamas heeft gezegd dat Kfir, zijn 4-jarige broer Ariel en hun moeder, Shiri, zijn omgekomen tijdens het Israëlische offensief dat daarop volgde, terwijl hun vader, Yarden, het overleefde. Maar omdat dit niet door Israël is bevestigd weigeren familieleden en vrienden van de familie de hoop op een veilige terugkeer van het hele gezin te laten varen. Kfir zou aanstaande donderdag één jaar oud worden.

De oranje ballonnen zijn een verwijzing naar Kfirs haarkleur en er zijn stoelen versierd waar feestvierders hadden moeten zitten. "We vieren een verjaardag voor een kind dat er niet is. We maken een taart voor hem, we plaatsen ballonnen, foto's en zegeningen en zo, en hij is er niet", vertelt Shiri's neef, Yosi Shnaider, aan Reuters. "Het is mesjogge."

In november zijn ongeveer de helft van de gijzelaars van Hamas vrijgelaten. Onder hen Sharon Alony Cunio, een inwoner van Nir Oz, en haar driejarige tweelingdochters Emma en Julie. Cunio's echtgenoot is nog niet terecht, samen met 133 andere gijzelaars. Nabestaanden maken zich ernstig zorgen over hun lot. Ook omdat het Israëlische leger heeft gezegd dat minstens 25 gijzelaars in gevangenschap zijn omgekomen.

Schaalt het Israëlische leger af in Gaza?

Er zijn steeds meer signalen dat het Israëlische leger verder gaat afschalen in de Gazastrook. Vandaag kondigde de Israëlische minister Gallant van Defensie aan dat de hevige gevechten rond het zuidelijke Khan Younis snel over zullen zijn. Eerder maakte het Israëlische leger bekend dat er een einde is gekomen aan de "intensieve fase" van het grondoffensief in het noorden van Gaza.

"Eigenlijk spelen er twee zaken", legt oud-Commandant Landstrijdkrachten Mart de Kruif uit. "Het Israëlische leger is een reservistenleger. Als je die lang inzet heeft dat consequenties voor de maatschappij en de economie. Die gaan eronder lijden. Er is dus een grens aan hoelang je die kunt en wilt inzetten." Als tweede punt wijst De Kruif naar de militaire doelen van Israël om de infrastructuur van Hamas te vernietigen. "Die lijkt het Israëlische leger te bereiken. Dan kun je gaan afschalen."

Volgens De Kruif is Hamas helemaal uitschakelen niet mogelijk.

Lees het artikel over de voortgang van de oorlog in Gaza hieronder:

Hamas-leider Sinwar op EU-sanctielijst

De lidstaten van de Europese Unie hebben Hamasleider Yahya Sinwar op de sanctielijst gezet. Ze doen dit vanwege de terreuraanval van Hamas op Israël op 7 oktober.

Sinwars banktegoeden en andere bezittingen in de EU zijn bevroren. Vanuit Europa mag geen geld meer naar hem worden overgemaakt of hem ter beschikking worden gesteld.

De 61-jarige Sinwar is sinds 2017 de leider van Hamas in de Gazastrook. Hij wordt gezien als het brein achter de grootschalige terreuraanval. Hij zat meer dan 20 jaar vast in Israël na te zijn veroordeeld voor de ontvoering en moord op twee Israëlische soldaten en kwam in 2011 vrij bij een ruil.

Weer beschietingen gemeld in Rode Zee

Het Britse maritiem beveiligingsbedrijf Ambrey zegt dat een Grieks vrachtschip in de Rode Zee door een raket is geraakt. Het voer op dat moment 140 zeemijl uit de kust van Jemen in de richting van het Suezkanaal. Een andere Britse maritieme organisatie (UKMTO) meldt een beschieting van een schip op 185 kilometer uit de kust van Jemen.

Het is niet duidelijk of het om hetzelfde schip gaat, evenmin of er slachtoffers zijn of schade is ontstaan. Persbureau Reuters schrijft wel dat het Griekse schip naar een haven lijkt uit te wijken.

De beschieting is vermoedelijk het werk van de Jeministische Houthi-rebellen. Die nemen al langer schepen onder vuur die een link met Israël zouden hebben. Na de Amerikaanse en Britse aanvallen op de Houthi's van vrijdag en zaterdag, dreigden de Houthi's dat ze ook schepen met een link met de VS gingen beschieten.

Kinderen Palestijnse tandarts Yasmin nu ook in Nederland

De Palestijnse tandarts Yasmin Mousa, over wie de NOS eerder schreef, heeft haar vier minderjarige kinderen in de armen kunnen sluiten. Ze hebben gebruik kunnen maken van de speciale regeling voor gezinshereniging die het ministerie van Buitenlandse Zaken in het leven heeft geroepen in verband met de oorlog in Gaza.

Mousa was tandarts toen haar praktijk in Gaza in 2021 werd gebombardeerd. Ze besloot kort daarna te vertrekken, omdat ze in Gaza geen toekomst meer zag, niet voor haarzelf en niet voor haar kinderen. Ze was al eerder gescheiden van haar man. De kinderen werden voorlopig bij Mousa's moeder gebracht.

Via Egypte reisde Mousa naar Nederland waar de IND na veertien dagen besliste dat ze mocht blijven. In april vorig jaar kreeg ze bericht dat haar kinderen ook mochten komen. Ze moesten daarvoor wel naar Caïro om bij de Nederlandse ambassade de benodigde papieren op te halen. Dat lukte niet, omdat de grens tussen Gaza en Egypte toen ook al dicht was. Buiten haar schuld verliep die toestemming.

Mousa diende een nieuwe aanvraag in. Een besluit daarover zou nog zeker een half jaar duren, maar in november kwam het bericht dat de IND aanvragen voor gezinshereniging, vanwege de oorlog, met spoed zou behandelen. Enkele dagen later kreeg zij te horen dat haar kinderen mochten komen en nog een maand later liet het ministerie van Buitenlandse Zaken weten hen ook te gaan helpen Gaza uit te komen.

Met hulp van het ministerie verlieten vorige week 22 personen met een positieve beslissing op gezinshereniging Gaza, onder wie de kinderen van Mousa. Gisteren kwamen nog twee mensen met zo'n beslissing Gaza uit. Mousa zelf reisde naar Caïro, zodat ze haar kinderen al in Egypte kon terugzien. Binnenkort zullen ze naar Nederland vertrekken. "Het is tot nu toe gelukt om meer dan 70 mensen van de Nederlandse lijst Gaza uit te krijgen", laat het ministerie van Buitenlandse Zaken weten. Met nog enkele tientallen mensen staat het ministerie in contact.

VS neemt Iraanse wapens voor Houthi's in beslag

De Amerikaanse marine zegt dat het vorige week donderdag bij een routinecontrole op een schip voor de kust van Somalië Iraanse wapens en munitie in beslag heeft genomen. Ze zouden onderweg zijn geweest naar de Houthi-rebellen in Jemen. Het zou onder meer gaan om componenten voor ballistische raketten, kruisraketten, anti-scheepsraketten en luchtdefensie.

De Houthi's nemen vanuit hun bases in Jemen schepen onder vuur op de scheepvaartroute tussen Azië en Europa door de Rode Zee. Dat leidde in de nacht van donderdag op vrijdag tot Amerikaanse en Britse vergeldingsaanvallen op de Houthi's, en een nacht later opnieuw. De vondst van de wapens zou dus kort daarvoor zijn geweest.

Het is volgens de Amerikanen de eerste keer sinds het begin van de aanvallen door de Houthi's dat geavanceerde Iraanse wapens worden onderschept. De levering van dit soort wapens is in strijd met een VN-resolutie over de levering van wapens aan Jemen.

"Dit laat opnieuw zien hoe Iran de regio actief destabiliseert", zegt de Amerikaanse generaal Kurilla.

VS, Europese en Arabische landen werken aan vorming eenheidsregering Palestijnen

De VS en een aantal Europese en Arabische landen streven naar de vorming van een Palestijnse eenheidsregering die geld voor de wederopbouw van Gaza kan aantrekken. Dat heeft de Noorse minister Eide van Buitenlandse Zaken gezegd in het Zwitserse Davos, waar hij deelneemt aan het World Economic Forum.

Noorwegen was in de jaren 90 bemiddelaar in het Israëlisch-Palestijnse conflict. Die onderhandelingen leidden in 1993 tot de totstandkoming van de Oslo Akkoorden. De PLO, de belangrijkste vertegenwoordiger van de Palestijnen op dat moment, erkende het bestaansrecht van Israël. In ruil kregen de Palestijnen zelfbestuur op de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook. Dat had de basis moeten zijn voor de oprichting van een Palestijnse staat.

De onderhandelingen daarover liepen vast. De PLO trok in 2015 zijn handtekening onder de afspraken in. Op de Westelijke Jordaanoever regeert nu Fatah, de belangrijkste groepering binnen de PLO. In de Gazastrook maakt sinds 2007 Hamas de dienst uit.

Volgens Eide is het werken aan een tweestatenoplossing urgent nu de hele regio in het Israëlisch-Palestijnse conflict meegesleurd dreigt te worden. Israël voelt daar op dit moment niets voor. Eide zei dat alleen de VS Israël kan beïnvloeden. Hij zei niet welke Europese en Arabische landen bij de plannen betrokken zijn.

Palestijnen melden 158 doden in afgelopen 24 uur

Het Palestijnse ministerie van Gezondheid zegt dat de afgelopen 24 uur bij gevechten en luchtaanvallen in de Gazastrook 158 mensen zijn omgekomen en 320 mensen gewond zijn geraakt. Onder de doden zijn volgens een correspondent van Al Jazeera twaalf leden van een gezin, onder wie de vader en moeder. Hun huis in Rafah werd vannacht getroffen bij een luchtaanval, aldus de nieuwssite. In Khan Younis kwamen zeven leden van een gezin om toen hun huis werd getroffen.

Het dodental sinds het begin van de oorlog bedraagt nu volgens het door Hamas geleide ministerie 24.285, het aantal gewonden 61.154. De methode wordt gehanteerd om het totale aantal doden te berekenen is volgens experts betrouwbaar. Het ministerie maakt geen onderscheid tussen omgekomen militanten en omgekomen burgers. Het Israëlische leger zegt dat sinds het begin van de oorlog 9000 leden van Hamas of andere milities zijn omgekomen.

De oorlog begon op 7 oktober, met de aanval van Hamas op onder meer kibboetsen en een muziekfestival in het zuiden van Israël. Daarbij zijn meer dan 1200 mensen omgekomen en zo'n 250 mensen als gijzelaar meegenomen naar Gaza. Van die laatste groep zitten nog meer dan honderd mensen vast.

Israël meldt dood tientallen Palestijnen, raketten op Israëlische stad Netivot

Het Israëlische leger zegt dat het in het uiterste noorden van de Gazastrook tientallen Palestijnse militanten heeft gedood. Ook zouden honderd raketwerpers en zestig raketten in beslag zijn genomen. De gevechten vonden plaats bij de plaats Beit Lahia. Ook elders in de Gazastrook zouden militanten zijn uitgeschakeld. De cijfers worden niet door onafhankelijke bronnen bevestigd.

Israël wil de Palestijnse militanten in de Gazastrook volledig vernietigen. Dat is nog niet gelukt. Vanmorgen werden meer dan vijftig raketten vanuit de Gazastrook afgevuurd op de zuidelijke Israëlische stad Netivot. Daarbij werd schade aangericht. Over slachtoffers is nog niets bekend.

Iran: aanval op 'kantoor Mossad' in Erbil was wraak

De Iraanse Revolutionaire Garde zegt bij de raketaanvallen van gisteravond op doelen in Irak een 'spionnenhoofdkwartier' van de Israëlische inlichtingendienst Mossad te hebben vernietigd. Dat zou het antwoord zijn geweest op "recente wreedheden" begaan door Israël tegen commandanten van de Revolutionaire garde en tegen "de As van Verzet". Met dat laatste worden islamitische milities in het Midden-Oosten bedoeld - zoals de Houthi's in Jemen en Hezbollah in Libanon - die zich onder aanvoering van Iran tegen Israël en westerse landen hebben gekeerd.

Dat Mossad-hoofdkwartier zou in de Iraakse Koerdistan-regio in de buurt van de stad Erbil hebben gestaan. Het is onduidelijk of dit klopt. Israël heeft niet gereageerd. Irak veroordeelt de aanval op zijn grondgebied. Bij de aanval zouden vier burgers zijn omgekomen en zes burgers gewond zijn geraakt.

Ook de luchthaven van Erbil werd aangevallen. Daar zijn Amerikaanse en andere buitenlandse militairen gelegerd. Zeker drie Iraanse aanvalsdrones zijn uit de lucht geschoten. Over slachtoffers of schade is niets bekend.

Iran viel ook doelen in Syrië aan, daar was de terreurorganisatie IS het doelwit. IS eiste de verantwoordelijkheid op voor de aanslag eerder deze maand op een herdenkingsceremonie voor de Iraanse generaal Qassem Soleimani in de stad Kerman. Bij die aanslag kwamen tientallen mensen om.

Defensieminister Israël: snel einde aan hevige gevechten Khan Younis

Er is een einde gekomen aan de "intensieve fase" van het grondoffensief in het noorden van Gaza en ook de gevechten rond de stad Khan Younis in het zuiden zullen snel voorbij zijn. Dat zegt de Israëlische minister van Defensie Gallant, meldt The Times of Israel.

Alle Hamas-bataljons in het noorden van Gaza zijn ontmanteld, aldus Gallant. "We proberen nu de verzetshaarden uit te schakelen. Dat doen we met invallen, luchtaanvallen, speciale operaties en andere activiteiten." In het midden van Gaza worden productiecentra van Hamas vernietigd, in het zuiden is het vizier gericht op de Hamas-leiding.

"Ik wil benadrukken dat er aan het einde van de oorlog geen militaire dreiging vanuit Gaza meer zal zijn", zei Gallant. "Hamas zal niet in staat zijn de Gazastrook te controleren en als militaire macht op te treden."

De minister van Defensie onderstreepte dat de militaire druk op Hamas nodig blijft. "Als het gevechtsvuur stopt, zal het lot van de gijzelaars in Hamas-gevangenschap voor vele jaren bezegeld zijn", zei Gallant. "Zonder militaire druk zal niemand met ons praten. De gijzelaars kunnen alleen worden bevrijd vanuit een sterke positie."

Welkom

Welkom in het liveblog van dinsdag 16 januari over de oorlog tussen Israël en Hamas. Het blog van gisteren is hier terug te lezen.