Rusland en Belarus houden militaire luchtoefeningen die volgens Belarus "defensief van aard" zijn. Maar Oekraïne vreest een nieuw Russisch offensief. Zullen de Russen binnenkort weer grootschalig toeslaan?
Peter Wijninga, van het Haagse Centrum voor Strategische Studies, zegt dat de Russen voor hun training al geruime tijd op Belarus leunen. "Voor trainingen met grondtroepen en nu ook met de luchtmacht. De luchtmacht van Belarus dient als een sparringpartner voor de Russische luchtmacht. Want die is nodig voor een nieuwe aanval op Oekraïne, en dan met name voor luchtverkenning en ondersteuning van grondtroepen."
Oud-commandant Landstrijdkrachten Mart de Kruif denkt dat een nieuw offensief onvermijdelijk is. "Poetin zet alles in en bereidt een grote mobilisatie voor, een totale oorlog. Hij laat zijn industrie volop draaien, zeven dagen per week, 24 uur per dag." Dat kan ook niet anders, zegt De Kruif. "De enige optie die hij heeft om deze oorlog te winnen is de tijd voor hem te laten werken. Alles mobiliseren wat hij heeft en hopen dat in die uitputtingsslag het Westen de steun aan Oekraïne opgeeft."
Wie er ook begint, zodra het terrein en het weer het toelaten, gaat de Grote Operatie beginnen.
NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg zegt dat de oorlog zich in een cruciaal stadium bevindt. "Het is dus belangrijk dat we Oekraïne de wapens geven die nodig zijn om te winnen en te overleven als onafhankelijke natie." Komende vrijdag is er een vergadering van de Ukraine Defence Contact Group, die de wapenleveringen van onder meer NAVO-landen aan Kiev coördineert.
De Kruif denkt dat op de grond de oorlog niet zonder zwaar materieel kan. "Oekraïne heeft niks meer en is dus eigenlijk volledig afhankelijk van wat wij in het Westen nog hebben staan of willen afstaan aan Oekraïne."
Wijninga: "Het leveren van tanks aan Oekraïne om zich te verdedigen tegen een landje-pik-oorlog vanuit Rusland is niets meer dan het in staat stellen zich beter te verdedigen tegen de Russische agressie."
Tanks
Oekraïne vraagt het Westen al langere tijd om zwaar materieel, zoals tanks. Afgelopen weekend kondigde Groot-Brittannië aan dat het als eerste land moderne gevechtstanks naar Oekraïne stuurt, van het type Challenger 2. Ook Duitsland overweegt de levering van zware wapens zoals de Leopard 2-tanks, die Oekraïne graag wil hebben, maar twijfelt nog.
"Met één vuist kun je niet boksen", zegt De Kruif. Rusland doet alles om al zijn pantservoertuigen, tanks, alles wat het heeft naar het front te brengen. "En dat is typisch Russisch, met opeens een heel hoge vuurkracht proberen door te breken. De beste wapens tegen tanks zijn nog altijd tanks. Dus leveren moet snel gebeuren."
Met aanslagen, zoals deze week in Dnipro, wil Rusland de wil van de Oekraïense bevolking breken. "Maar het effect is omgekeerd. Oekraïners lijken alleen maar vastberadener de oorlog te winnen."
De intentie van de opgevoerde trainingen met de luchtmacht in Belarus, is een reset voor Rusland, denkt Wijninga. "Je ziet nu voorbereidingen die ze eigenlijk vóór 24 februari vorig jaar - de dag dat Rusland Oekraïne binnenviel - al hadden moeten ondernemen. Ze hebben min of meer geleerd van afgelopen jaar."
De Russen boeken in de lucht niet veel winst, zegt ook De Kruif. "Ze zijn er niet superieur. Dat komt ook omdat de Oekraïense luchtafweer effectief is en de Oekraïense luchtmacht nog steeds actief is." En Russische vliegtuigen zijn in slechte staat en Russische piloten hebben relatief weinig training gehad. "Rusland is niet zo gewend om in grote vliegtuiggroepen op te treden."
Wachten of aanvallen?
Maar aanvallen vanuit Belarus, ziet hij niet snel gebeuren. "Het is moeilijk begaanbaar gebied met veel waterwegen, bruggen en moerassen. Ze gebruiken Wit-Rusland als een soort testomgeving om te kijken hoe hun eenheden anders moeten optreden om meer effect te hebben en om wapens te lanceren."
Wat is voor Oekraïne nu de beste strategie: wachten of aanvallen? "Als de Russen als eersten aanvallen, kan Oekraïne in tegenoffensief gaan. Dat je ze in hun flank en in hun achtergebied raakt. Eigenlijk schakel je ze dan op een indirecte manier uit: door hun bevoorradingslijnen door te snijden."
Als Oekraïne voor de aanval kiest, is volgens De Kruif de richting van Marioepol verstandig. "Dan snij je de verbinding met de Krim door." Al verwacht hij dat Oekraïne de kaarten zoals altijd voor de borst zal houden. "Wie er ook begint, zodra het terrein en het weer het toelaten, gaat de Grote Operatie beginnen."
Door het leveren van tanks raakt de NAVO nog meer betrokken bij het conflict. Is er gevaar van verdere escalatie? Wijninga: "Er valt eigenlijk geen peil op te trekken wat de Russen als escalatie beschouwen. Het ene moment wordt fel van leer getrokken over een systeem dat alleen in verdedigende zin kan worden gebruikt, zoals het Patriot-luchtafweersysteem, het andere moment blijft het hoegenaamd stil, zoals bij eerder geleverde zware houwitsers."
Twijfelaars
Poetin heeft nog niet gereageerd op het Britse besluit om tanks te leveren en mogelijk gaan Polen, Finland en dus Duitsland dat ook doen. "Misschien dat hij dan zal reageren, op een Duits voornemen", zegt Wijninga. "Omdat hij weet dat er in dat land veel twijfelaars zijn over de juistheid van het leveren van tanks."
Want dat is wat Poetin wil, twijfel zaaien in de harten van westerse politiek en publiek, waarmee hij hoopt dat de westerse steun afbrokkelt, zegt Wijninga. "Poetin zegt dat het zich door Oekraïne (en de NAVO) bedreigd voelt, dat het een 'verdedigingsoorlog' is. Vanuit die redenering kun je alles wat het Westen ter ondersteuning aan Oekraïne biedt als escalatie zien. Zijn retoriek is voor een belangrijk deel voor eigen gehoor en voor een deel gericht aan de twijfelaars in het Westen. Meer niet."
