De hoge medicijnentekorten in Nederland lopen nog verder op door de sluiting van medicijnfabriek InnoGenerics uit Leiden. Nieuwsuur heeft de productenlijst van de fabriek in handen en deze vergeleken met de ruim 1500 producten die worden vermeld op geneesmiddelentekortenwebsite Farmanco.
Uit de lijst blijkt dat onder andere epilepsiemiddel Carbamazepine, cholesterolremmer Gemfibrozil en kalmeringsmiddel Temazepam werden gemaakt in de fabriek. Aan deze middelen is volgens Farmanco momenteel een ernstig tekort. Deze pillen zijn niet of slecht verkrijgbaar in binnen- en buitenland. Ook alternatieven zijn lastig te krijgen of overstappen is ingewikkeld.
"Wij zijn bij epilepsiepatiënten jaarlijks al bezig om hun medicijnen op peil te houden. Als er dan een fabriek ophoudt die deze producten maakt, dan maak ik mij daar zorgen over", zegt Aris Prins voorzitter van apothekersvereniging KNMP.
Volgens Prins komen veel medicijnen nu uit India en China en zorgen problemen in die lange aanvoerketen voor langdurige tekorten hier. "Als er nu een tekort is, kan het vier tot zes maanden duren voordat het tekort is aangevuld. Een fabriek in eigen land helpt dan om sneller geneesmiddelen te kunnen produceren en om een back-upvoorraad aan te leggen."
"We hebben inderdaad begrepen dat er tekorten worden ervaren bij deze drie middelen", schrijft het ministerie van Volksgezondheid in een reactie. "Met onze brief over het faillissement van InnoGenerics heeft de minister de Kamer geïnformeerd dat het optreden van tekorten niet uit te sluiten is."
Uit een e-mail in handen van Nieuwsuur blijkt dat het ministerie van Volksgezondheid (VWS) deze tekorten halverwege november had voorzien. Het ministerie probeerde om die reden InnoGenerics het faillissement te laten uitstellen. "Zoals eerder met u is besproken willen wij ons inspannen om tekorten van geneesmiddelen zo veel mogelijk te voorkomen", schrijft de directeur Geneesmidelen van VWS in een e-mail aan InnoGenerics.
Het ministerie bood de grootste generieke geneesmiddelenfabriek van Nederland 150.000 euro om prioriteit te geven aan de productie van zeven geneesmiddelen, waaronder Carbamazepine, Gemfibrozil en Temazepam. Het ministerie noemde dit "kritische medicijnen", waarvan de beschikbaarheid voor de Nederlandse patiënten moest worden geborgd.
Het ministerie vroeg ook aan de fabriek om met een plan te komen om nog acht maanden door te produceren. InnoGenerics accepteerde dit aanbod niet. Het bedrijf zegt destijds ten minste 6 miljoen euro nodig te hebben om de gevraagde buffer aan medicijnen aan te leggen. Dit bedrag wilde het ministerie niet geven.
Als reden om geen groter bedrag te geven aan InnoGenerics schreef minister Kuipers van Volksgezondheid op 13 december aan de Tweede Kamer: "Voor de langere termijn is duidelijk dat het huidige bedrijfsmodel niet houdbaar is."
Maar het bedrijfsmodel en de informatie dat het bedrijf een aantal belangrijke medicijnen voor Nederland produceerde was al jaren bekend. Het staat onder andere in het bedrijfsplan dat werd ingediend om van de overheid in 2020 een lening van 6,5 miljoen euro te krijgen. Door die lening kon InnoGenerics de fabriek destijds overnemen van Indiase eigenaren die de fabriek dreigden te sluiten. De overheid kocht destijds ook 20 procent van de aandelen van InnoGenerics.
'Voor de lange termijn'
Dat InnoGenerics in 2020 een miljoenenlening kreeg van de overheid was een "politieke wens", bleek al eerder uit opgevraagde wob-documenten door Follow The Money. Het was in het coronajaar onverteerbaar om een medicijnfabriek te sluiten. Voor de 6,5 miljoen euro overheidssteun werd bij de Europese Commissie een "ernstige verstoring van de economie" als reden gegeven.
Richting InnoGenerics werd destijds de suggestie gewekt dat de Nederlandse overheid het bedrijf voor lange tijd zou steunen. Volgens een gespreksverslag uit december 2020 tussen topambtenaren van de ministeries van Volksgezondheid, Economische Zaken en Financiën en de top van InnoGenerics zegt de Staat "voor de lange termijn" mee te doen en zijn er voor de overheid "grote belangen" gemoeid met de steun aan Innogenerics.
Een van de ambtenaren zei: "Strategische autonomie staat hoog op de agenda, een van de sectoren is medicijnproductie." En: "De laagste kosten zijn dus niet langer leidend. Beleid is in ontwikkeling en staat hoog op alle politieke agenda's", zegt een van de ambtenaren. Eind 2022 blijkt die steun er toch niet meer te zijn.
Het ministerie zegt dat verzoek van InnoGenerics voor 6 miljoen euro overheidssteun "zonder verifieerbare onderbouwing" afgelopen najaar is aangeleverd. "Daarbij werd aangegeven dat er nog steeds een risico op tekorten zou zijn en was de verwachting dat er na een jaar een volgende financiële vraag zou kunnen ontstaan. Daarnaast was er geen zekerheid dat een grote bestaande klant zou blijven. Daardoor werd het bedrijfsmodel verder onder druk gezet." Lees hier de volledige reactie van het ministerie.
