Taliban zeggen drugs te verbieden, maar realiteit is anders

• Aletta André

  Correspondent India

Omringd door lichamen, uitwerpselen en afval zitten tientallen mannen in hurkzit onder de Pul-e-Sokhta brug in Kabul. Ze hebben één doel: het inhaleren van de rook die opstijgt vanaf het zilverfolie waarop ze wat poeder heroïne verwarmen.

Niets aan het tafereel wijst erop dat de Taliban een aangekondigd verbod op drugs succesvol hebben uitgevoerd. "Het is een stuk duurder nu", vertelt een van de drugsverslaafde mensen onder de brug. Maar de hoge prijs ontmoedigt hem niet. "Iemand die verslaafd is zou zelfs zijn leven riskeren om aan genoeg geld te komen."

Af en toe kijkt hij schichtig om zich heen. "Als de Taliban je zien, dan slaan ze je in elkaar. En ze arresteren regelmatig mensen hier."

Taliban vragen belasting

De Taliban kondigden eerder dit jaar aan de productie van en handel in drugs te verbieden. Makkelijk is dat niet. Honderdduizenden mensen verdienen hun inkomen in de drugsindustrie, niet in de laatste plaats de Taliban zelf. Tachtig procent van de heroïne in de wereld komt uit Afghanistan en de laatste jaren worden er ook grote hoeveelheden crystal meth geproduceerd. De Taliban vragen belasting aan de producenten en smokkelaars.

Het verbod werd aangekondigd toen de boeren op het punt stonden hun papaver te oogsten. Even was er de angst dat de Taliban zouden komen om alle planten te verbranden, maar dit is niet gebeurd. In Uruzgan, een van de papaverregio's, liggen de overblijfselen van de geoogste planten overal op de velden.

En zo blijft de drug ook makkelijk verkrijgbaar voor verslaafden binnen Afghanistan. Deze worden regelmatig opgepakt om gedwongen af te kicken. In veel provincies gebeurt dit in de gevangenis. In Kabul belanden veel verslaafden in het Ibn Sina ziekenhuis, waar plek is voor 1000 patiënten. Sinds de machtsovername door de Taliban zijn het er vaak meer, vertelt Ishaq Auryani, die er werkt als psycholoog.

De verslaafden doorlopen een programma van anderhalve maand, waarin ze eerst fysiek afkicken en vervolgens sessies met een psycholoog krijgen.

Doodsbang voor ziekenhuis

De mannen in het ziekenhuis zien er uitgemergeld uit. Een van hen zegt in het Nederlands dat het eten slecht is en dat er weinig van is. Dit vertelt ook de verslaafde man onder de brug, die zelf het programma twee jaar eerder doorliep. "Iedereen is doodsbang voor dat ziekenhuis. Als je om medicijnen of wat dan ook vraagt, slaan ze je in elkaar. En als je weer buiten komt, en je ziet de drugs vlak voor je neus, dan ga je vanzelf weer opnieuw gebruiken."

Wie zijn de Taliban?

Auryani noemt de grote beschikbaarheid van drugs een belangrijke oorzaak van de grote omvang van het drugsgebruik in Afghanistan, naast armoede en de decennialange oorlog. Ruim tien procent van alle Afghanen gebruikt drugs. Daar zitten ook honderdduizenden vrouwen en kinderen bij. Voor velen is het een manier om hun trauma's te vergeten. Zeker 60 procent van de Afghanen maakte ten minste één keer een traumatische gebeurtenis mee, waardoor depressies en angsten heel veel voorkomen.

Syed Amin, een van de patiënten, is al twintig jaar verslaafd, sinds hij een tiener was. Toen vertrok hij in zijn eentje naar Iran om geld te verdienen, nadat zijn moeder was overleden en zijn vader ervandoor was gegaan. Eenmaal terug in Afghanistan probeerde hij zeker vijftig keer eerder af te kicken. "Het is de werkloosheid, en de afwezigheid van steun van familie, en de depressie die je van dit alles krijgt waardoor drugs de enige manier zijn om te ontsnappen", zegt hij.

Ook heeft hij nogal wat meegemaakt. "Heel veel explosies", zegt hij. "Een keer gebeurde het zelfs vlak voor mijn neus. Ik zag lichaamsdelen de lucht in vliegen en weer op de grond belanden."

Geen vervolgbehandeling

Amin is klaar met zijn behandeling en mag het ziekenhuis uit op de dag dat NOS er op bezoek is. Hij is vastbesloten bij drugs weg te blijven deze keer, maar de kans dat dit lukt is niet heel groot.

"Dertig tot veertig procent van de patiënten is hier niet voor het eerst", zegt dokter Auryani. "Helaas is er geen vervolgbehandeling voor patiënten nadat ze het ziekenhuis hebben verlaten. Om clean te blijven is meer nodig dan alleen wilskracht. De liefde van familie is ook belangrijk, en een baan. Veel verslaafden zijn hun familie kwijt en de werkloosheid in Afghanistan is heel hoog."

"Ik moet bij nul beginnen", zegt Amin. "Misschien dat ik geld bij elkaar kan bedelen voor vervoer of een overnachting in een hotel. Het zal heel zwaar worden. Maar alles is beter dan verslaafd zijn."