Burgers geëvacueerd uit Azovstal-fabriek • Oekraïne meldt gevangenenruil met Rusland

Einde

We beëindigen dit liveblog. In een nieuw liveblog volgen we de gebeurtenissen van de komende dag.

Russisch militair vliegtuig korte tijd in Zweeds luchtruim

Een Russisch militair vliegtuig is vannacht korte tijd in het Zweedse luchtruim geweest, meldt het Zweedse leger. Het vliegtuig, een Antonov AN-30, vloog enige tijd in het zuidelijke luchtruim van het Scandinavische land.

De Zweedse luchtmacht meldt dat straaljagers het Russische toestel hebben gevolgd en gefotografeerd. Begin vorige maand kwamen vier Russische straaljagers al even in het Zweedse luchtruim.

Zweden is, net als buurland, geen NAVO-lid. De twee landen willen op korte termijn besluiten of ze lid worden van het militaire bondgenootschap. Rusland is fel tegenstander van toetreding van de twee landen tot de NAVO.

Zeker 20 burgers uit Azovstal-fabriek in Marioepol geëvacueerd

Uit de Azovstal-staalfabriek in de belegerde havenstad Marioepol in Zuid-Oekraïne zijn vandaag zo'n twintig burgers geëvacueerd. Om hoeveel mensen het precies gaat is niet duidelijk. Russische persbureaus spreken over 25 mensen, het Oekraïense Azov-bataljon meldt dat twintig vrouwen en kinderen de staalfabriek hebben verlaten.

Volgens Oekraïense bronnen zitten zo'n duizend burgers in de ondergrondse gangen en bunkers op het enorme terrein van de staalfabriek. Rusland zegt dat 2500 Oekraïense en buitenlandse strijders zich in de staalfabriek hebben verschanst. Ze zijn niet van plan zich over te geven aan het Russische leger. De humanitaire situatie in de staalfabriek wordt gezien als rampzalig.

In de loopgraven bij Kiev: 'Ik wil niet aan de kant blijven staan en niets doen'

Verslaggever Jeroen de Jager bracht een bezoek aan de loopgraven aan de rand van Kiev. In een naaldbos aan de rand van de Oekraïense hoofdstad werden de Russen tegengehouden en bereidt Oekraïne zich voor op de mogelijkheid van een nieuwe aanval.

Lees het verhaal hier.

Rusland: vandaag 200 Oekraïners gedood, militaire doelwitten geraakt

Het Russische leger zegt dat het 17 Oekraïense militaire faciliteiten heeft geraakt met precisieraketten. Ook een commandopost en een magazijn voor de opslag van wapens en artillerie zijn verwoest, claimt Moskou.

Volgens Rusland zijn bij luchtaanvallen zeker 200 Oekraïense manschappen gedood. 23 legervoertuigen zouden zijn vernietigd.

Russische aanvallen op Marioepol gaan door, zegt Oekraïne

Het Oekraïense leger zegt dat Rusland luchtaanvallen blijft uitvoeren op de belegerde havenstad Marioepol, in het zuiden van het land. Daarbij ligt de focus van de Russen op de Azovstal-staalfabriek, waar troepen en burgers zitten.

Ook op andere plekken meldt de Generale Staf van het leger aanvallen, zoals in de buurt van de stad Charkov. Wel zegt het leger dat Oekraïne vier gebieden in de regio Charkov heeft heroverd op de Russen.

Oekraïne: baan van luchthaven Odessa geraakt door raketaanval

Het Oekraïense leger zegt dat een Russische raket de start- en landingsbaan van de luchthaven van Odessa heeft geraakt. Daardoor kan de baan van de Zuid-Oekraïense havenstad nu niet worden gebruikt.

Volgens Oekraïne werd de raket afgevuurd van de Krim, een gebied dat in 2014 door Rusland werd geannexeerd. Niemand is bij de aanval omgekomen.

Oekraïne meldt gevangenenruil met Rusland

Oekraïne zegt dat het gevangenen heeft geruild met Rusland. Zeven militairen en zeven burgers komen volgens vicepremier Veresjtsjoek terug naar Oekraïne. Onder de militairen is een vrouw die vijf maanden zwanger is, zegt de politicus. Het is niet direct duidelijk hoeveel mensen terug mogen naar Rusland.

De twee landen hebben sinds het begin van de oorlog meerdere keren gevangenen geruild. Donderdag keerden 33 gevangen Oekraïense militairen terug naar hun land.

Rusland: controlepost in Koersk beschoten

Rusland zegt dat Oekraïne een controlepost in de Russische regio Koersk heeft aangevallen met granaten. Volgens de gouverneur van de West-Russische regio heeft het Russische leger het granaatvuur "beantwoord". Aan Russische zijde zou niemand gewond zijn geraakt.

Vrijdag zei de gouverneur van Koersk ook al dat zijn regio vanuit Oekraïne was beschoten. Of dat klopt, is niet duidelijk. Vanuit Kiev is er niet op gereageerd.

Frankrijk gaat meer goederen leveren aan Oekraïne

De Franse president Macron heeft zijn Oekraïense collega Zelensky beloofd om meer militaire en humanitaire goederen naar Oekraïne te sturen. Dat hebben de twee staatshoofden besproken in een telefoongesprek, meldt het kantoor van Macron.

Frankrijk heeft tot nu toe 615 ton aan middelen en hulp gestuurd, zoals generatoren voor ziekenhuizen, ambulances en eten. Parijs wil weinig zeggen over de militaire hulp die naar Oekraïne is gestuurd, maar Macron noemde onlangs wel anti-tankraketten en artilleriesystemen.

Macron heeft ook gezegd dat hij in zijn tweede termijn als president "de soevereiniteit van Oekraïne wil herstellen, in samenwerking met de Europese partners en andere bondgenoten".

Bloomberg: EU wil eind 2022 einde aan import Russische olie

De Europese Unie wil de import van Russische olie aan het einde van het jaar beëindigen. Dat meldt persbureau Bloomberg op basis van ingewijden in Brussel. In de tussentijd zou de import van Russische olie al verminderd moeten worden. Het gaat nog om een voorstel, waar alle EU-lidstaten mee moeten instemmen. Ook zou Brussel meer Russische en Belarusissche banken willen uitsluiten van het internationale betalingssysteem SWIFT.

De ban zou niet direct ingaan vanwege de grote afhankelijkheid van Russische olie in verschillende Europese landen, zoals Duitsland en Italië. Die landen zijn al enige tijd naarstig op zoek naar alternatieven. Over de ban op Russische olie wordt in Brussel langer gesproken. Mogelijk volgt een definitief besluit komende week.

Het Finse onderzoeksinstituut Centre for Research on Energy and Clean Air meldde woensdag dat de Europese Unie sinds de start van de oorlog voor 44 miljard euro aan fossiele brandstoffen uit Rusland heeft gehaald. Het gaat dan ook om gas en kolen. De grootste Europese importeurs zijn Duitsland, Italië, Nederland, Turkije en Frankrijk.

'Opnieuw drie lichamen gevonden in Boetsja-district'

Gisteren zijn in een bos in de buurt van de Oekraïense hoofdstad Kiev drie lichamen gevonden van burgers die "op brute wijze zijn gedood", zegt de politie van Kiev. "De slachtoffers zijn lange tijd gemarteld", schrijft de politie in een verklaring op Facebook. Ook zouden ze in het oor zijn geschoten. De drie mannen zijn gevonden in een bos bij het dorp Myrotske, ten westen van Kiev en in de buurt van de stad Boetsja. Volgens de politie waren hun handen samengebonden en hadden sommige slachtoffers een prop in de mond.

Politiechef Nebytov van Kiev spreekt van een nieuw massagraf in het Boetsja-district, het gebied "waar al meer dan duizend burgers zijn gemarteld en vermoord". Eerder deze maand werden in de stad Boetsja tientallen lichamen gevonden in een haastig gegraven greppel achter een kerk. Ook lagen er veel doden op straat. Volgens de burgemeester van Boetsja zijn in de voorstad van Kiev meer dan 300 burgers omgebracht.

Dit zijn beelden van de greppel in Boetsja, waar eerder deze maand 57 lichamen werden gevonden:

Ook Oekraïense ambassade wil dat Nederland schip met Russische diesel weigert

De Oekraïense ambassade in Den Haag wil dat de Nederlandse regering het onmiddellijke vertrek eist van de tanker die voor anker ligt voor de Noord-Hollandse kust. Het schip Sunny Liger, dat Russische diesel vervoert, was op weg naar de haven van Amsterdam, maar havenmedewerkers daar weigeren het te lossen. Daarom is de tanker vannacht voor anker gegaan voor de kust bij IJmuiden.

"Nederland, wiens steun Oekraïne zeer op prijs stelt, mag geen veilige haven worden voor vuile Russische olieplannen", stelt de Oekraïense ambassade in een verklaring. Ook doet het land een beroep op de havenarbeiders in Amsterdam en de rest van Nederland: "Blijf van de Sunny Liger af", zo klinkt het. "Weiger zijn lading te lossen. Word niet medeplichtig aan immorele handel die de moorden op onschuldige Oekraïense vrouwen en kinderen financiert."

Eerder vandaag riep ook een woordvoerder van het Oekraïense ministerie van Buitenlandse Zaken de Amsterdamse havenmedewerkers op om het schip niet te lossen. Juridisch gezien kan de tanker niet geweigerd worden in de haven, omdat hij niet onder Russische vlag vaart maar onder die van de Marshalleilanden. Daardoor zijn de Europese sancties tegen Rusland niet van toepassing op het schip.

Toch is de lading vanwege de oorlog in Oekraïne omstreden, lees meer in dit artikel.

Oekraïne beschuldigt Rusland van graanroof

Russische troepen hebben honderdduizenden tonnen aan graan gestolen uit gebieden in Oekraïne die ze hebben ingenomen. Dat stelt de Oekraïense onderminister van Landbouw. In een toespraak op de televisie zei hij ook bezorgd te zijn over de voorraad van in totaal 1,5 miljoen ton graan die volgens hem ligt opgeslagen in door de Russen bezette gebieden. Hij waarschuwt dat het graan door de troepen kan worden weggenomen.

Donderdag beschuldigde het Oekraïense ministerie van Buitenlandse Zaken de Russen al van het stelen van graan, maar toen werden geen hoeveelheden genoemd. Oekraïne is een van de belangrijkste graanexporteurs in de wereld. Door de oorlog ligt die export nu grotendeels stil, net als de uitvoer van andere belangrijke Oekraïense producten als zonnebloemolie en maïs.

Deze video maakte Nieuwsuur eerder deze maand, van een Nederlandse boer in Oekraïne die niet van zijn oogst afkomt:

Moskou: bijna 400 Oekraïense militaire doelen aangevallen

Het Russische leger heeft vannacht 389 militaire doelwitten in Oekraïne aangevallen, meldt het ministerie van Defensie in Moskou. Het zou onder meer gaan om controlepunten en depots voor munitie, brandstof en wapens.

Oekraïne heeft niet op de Russische claims gereageerd. Wel meldde de generale staf van het Oekraïense leger vanmorgen dat Rusland geen substantiële terreinwinst boekt. In met name het oosten van Oekraïne zou het Russische leger wel gebieden proberen te veroveren, maar hun aanvallen worden afgeslagen, aldus het Oekraïense leger. "De gevechten gaan door."

Rusland: Oekraïens legervliegtuig boven Russisch grondgebied gedetecteerd, oliedepot beschadigd

Russische luchtafweersystemen hebben vanmorgen vroeg een vliegtuig van het Oekraïense leger gesignaleerd en onder vuur genomen, meldt de gouverneur van de zuidelijke regio Brjansk op het Russische sociale netwerk VK. Bij de operatie om te voorkomen dat het vliegtuig het grondgebied van Rusland zou binnenkomen, is in de plaats Zjecha een oliedepot beschadigd geraakt. Volgens de gouverneur zijn twee granaten geëxplodeerd en raakte niemand gewond. Het gebouw van de olieopslag liep schade op.

Onduidelijk is welke partij de granaten heeft afgevuurd. Volgens het Russische staatspersbureau Ria Novosti gaat het om twee granaten van de Oekraïense strijdkrachten, maar daarvoor is geen bewijs geleverd.

De Russische regio Brjansk grenst in het zuiden aan Oekraïne en in het westen aan Belarus. Maandag woedde in die regio nog een grote brand bij een ander oliedepot. De oorzaak van die brand was toen niet bekend, maar vast staat wel dat Russische munitie- en oliedepots de laatste weken vaker worden getroffen door aanvallen. Volgens Rusland zit Oekraïne daarachter.

Deze week maakten we dit overzicht van aanvallen op Russisch grondgebied, lees hier meer:

Zelensky: binnenkort eind aan brandstoftekort in Oekraïne

Er komt binnenkort een eind aan de brandstoftekorten in Oekraïne, voorspelt president Zelensky. "Overheidsfunctionarissen hebben beloofd dat binnen een week of maximaal twee weken een nieuw systeem is opgezet waarmee Oekraïne kan worden bevoorraad met olie", zei de president in een toespraak vannacht.

Het Russische leger bestookt al enige tijd oliedepots en olieraffinaderijen. Zo werd deze week nog de olieraffinaderij van Krementsjoek aangevallen, de grootste brandstofproducent van Oekraïne. Volgens Zelensky staan er rijen bij tankstations in veel regio's in het land en is brandstof nu duurder als gevolg van de aanvallen. "De Russen hebben ook onze havens geblokkeerd, dus er is geen directe oplossing voor het tekort", zei hij.

Gisteren beloofde de Oekraïense minister van Economische Zaken Joelia Svyrydenko al dat er binnenkort weer meer brandstof is in het land. Olie wordt volgens haar via 'complexe routes' uit het Westen geïmporteerd.

'Deel Russische troepen in noordoosten uitgeput geraakt'

Het Russische leger moet gedwongen eenheden samenvoegen of elders inzetten omdat manschappen in het noordoosten van Oekraïne met uitputting kampen. Dat meldt het Britse ministerie van Defensie in een dagelijkse update over Oekraïne. Volgens het departement is het waarschijnlijk dat het moreel onder de militairen is verzwakt. Ook zouden er aanhoudende problemen zijn met de tactische coördinatie van het Russische leger. Verder zou Rusland door gebrek aan luchtsteun zijn eenheden nog altijd niet efficiënt genoeg in kunnen zetten.

Eerder zei een topfunctionaris van het Amerikaanse ministerie van Defensie al dat het Russische offensief in het oosten van het land trager verloopt dan de bedoeling is. Volgens de functionaris had Poetin gehoopt dat het leger al veel verder in de Donbas was doorgedrongen.

'Charkov bestookt met mortieren, dode en vijf gewonden'

De Oost-Oekraïense stad Charkov is zaterdag opnieuw door het Russische leger bestookt met mortieraanvallen, zegt het lokale militaire bestuur van Charkov. Daarbij is een dode gevallen en raakten vijf mensen gewond.

Charkov is de op een na grootste stad van Oekraïne. In de stad wonen veel Russischtalige Oekraïners, maar dat betekent niet dat de Russen er met open armen ontvangen worden, vertelde historicus en Oekraïnekenner Nicolaas Kraft van Ermel bij eerdere aanvallen eind februari.

'Ook Poetin moet voelen: ik loop tegen stootblokken aan'

Westerse landen sturen meer en meer wapens naar Oekraïne om het land te steunen in de strijd tegen Rusland. Ondertussen dreigt president Vladimir Poetin met "bliksemsnel terugslaan" als een land "onacceptabele bedreigingen creëert voor Rusland".

Is de verhouding tussen het Westen en Rusland aan het escaleren, en waar leidt dat toe? "Stukje bij beetje raken we steeds meer bij de oorlog betrokken", zegt oud NAVO-topambtenaar Timo Koster. "Ik denk dat we niet anders kunnen."

Lees meer in dit artikel van Nieuwsuur.

Lavrov: meer dan miljoen evacués uit Oekraïne in Rusland

Meer dan een miljoen mensen zijn vanuit Oekraïne naar Rusland geëvacueerd sinds 24 februari, het uitbreken van de oorlog, zegt de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergei Lavrov. Onder hen zijn 120.000 buitenlanders en mensen die zijn geëvacueerd uit Donetsk en Loehansk.

Oekraïne stelde eerder al dat de Russische regering duizenden mensen tegen hun wil naar Rusland heeft gedeporteerd.

Volgens de Verenigde Naties zijn in totaal ruim 5,4 miljoen mensen vanuit Oekraïne naar het buitenland gevlucht.

Tanker met Russische gasolie ligt voor anker bij IJmuiden

Een tanker met Russische gasolie die eerder werd geweigerd door havenwerkers in Zweden, ligt vooralsnog voor anker voor de Nederlandse kust ter hoogte van IJmuiden. Vakbond FNV Havens heeft betrokken partijen in de Amsterdamse haven opgeroepen het schip niet binnen te slepen.

De betrokken partijen, zoals het Amsterdam havenbedrijf en de terminal, hebben daarop besloten het schip buiten de haven te houden. Het schip Sunny Liger vaart onder de vlag van de Marshalleilanden, maar is vanwege de Russische lading omstreden. Op de website MarineTraffic is de Sunny Liger te volgen.

Zaterdagochtend vindt er overleg plaats over de verdere afhandeling. Het kabinet kan niks doen tegen het aanmeren van het schip, omdat het niet onder Russische vlag vaart en de lading niet onder de Europese sancties valt.

Woordvoerder Pentagon: 'We hebben verdorvenheid Poetin onderschat'

John Kirby, woordvoerder van het Pentagon, worstelde gisteren zichtbaar op een persconferentie om de juiste woorden te vinden toen hij een poging deed de wreedheid van de Russische invasie in Oekraïne te beschrijven.

Bekijk dat moment hier:

Welkom!

Welkom in het liveblog over de oorlog in Oekraïne. Het blog van gisteren lees je hier terug.