In de loopgraven bij Kiev: 'Ik wil niet aan de kant blijven staan en niets doen'

• Jeroen de Jager

  Verslaggever

Een naaldbos aan de rand van Kiev. Omgewoelde aarde, camouflagenetten, hopen geel zand, pluimen rook en omgekapte bomen. Tientallen kilometers loopgraven zijn hier gegraven, en nog steeds zijn ze bezig de verdedigingslinie verder te versterken. Hier zijn de Russen die Kiev wilden innemen door het Oekraïense leger tegengehouden en hier bereiden de Oekraïners zich voor op de mogelijkheid van een nieuwe aanval.

We worden rondgeleid door commandant Andri Avdejev, hij geeft leiding aan de troepen van de Territoriale Verdediging. Het zijn vooral mannen met een ander beroep die zich vrijwillig hebben gemeld om tegen de Russen te vechten. Andri neemt ons mee de diepte in.

We belanden in een ondergrondse slaap- annex leefruimte. Alles van hout, vloer, wanden en plafond. Op zelfgebouwde stapelbedden zitten militairen hun wapen schoon te maken. Aan een van de wanden hangen opklapbare tafels, maar ook gewonde soldaten kunnen daarop behandeld worden, legt een van hen uit.

Bij de uitgang aan de andere zijde van de ruimte liggen voorraden eten: aardappels, blikken tomatensaus, dozen bananen, flessen water. Buiten zit een groep soldaten te eten. Op een houtvuur hebben ze soep gekookt in de zwartgeblakerde pan, wortels, uien en aardappelen. "Vandaag hebben we opnieuw vissoep. We eten bonen en bedenken altijd wel iets", zegt Roman. Voor de oorlog was hij barista en bakker. "Ik wil niet aan de kant blijven staan, ik wil niet thuisblijven en niets doen."

Sommige van de soldaten hebben zich net aangesloten, andere zijn er al vanaf het begin van de oorlog. Mitro vertelt dat hij in het normale leven werkzaam is als IT-er, nu is hij als technische man betrokken bij de communicatie. Zijn huis staat vijf kilometer verderop, maar nu woont hij hier, in de loopgraven.

Bekijk hier hoe de rekruten oefenen en leven in dit kamp:

Mitro was erbij toen de Russen oprukten via Boetsja en Irpin. Het bataljon waarin hij dient is goed weggekomen omdat ze hun verdedigingswerken goed voor elkaar hadden. Bij het bataljon in het nabijgelegen bos zijn doden en gewonden gevallen.

Verderop zijn mannen met een bulldozer in de weer om nieuwe loopgraven te maken, een ander zaagt bomen om, die gebruikt worden voor de zijwanden en de daken van de leefruimten. De commandant wil niet vertellen hoeveel soldaten er gelegerd zijn in het bos: dat is geheime informatie. Zo mogen we ook geen foto's maken van plekken of objecten waaruit valt op te maken waar dit bos ongeveer ligt.

We steken een drukke weg over naar weer een ander deel van het bos. Nog meer loopgraven, nog meer soldaten. Eerder hoorden we daarvandaan schoten klinken. Daar trainen militairen, verklaart Andri. Dieper in het bos zien we ze bezig. Een instructeur geeft orders. Geweer laden, op de grond liggen, schieten, magazijn verwisselen, weer schieten, opstaan en nog een schot.

Hoewel de Russen zich rond Kiev hebben teruggetrokken en er geen gevechten meer zijn, is deze Territoriale Verdediging dus nog volop aanwezig, voor het geval de Russen toch weer besluiten de hoofdstad aan te vallen.

En zijn ze ook voorbereid op het ergste scenario? Wat als Poetin besluit een nucleair of biochemisch wapen te gebruiken? Volgens de commandant kun je je daar niet op voorbereiden. Hij noemt het pure chantage en manipulatie.

"Ik denk dat Rusland de hoop om Kiev alsnog te veroveren niet heeft opgegeven", zegt Andri. "Maar ik weet zeker dat ze Kiev niet zullen bereiken. Al zullen ze het wel proberen."

Voordat we afscheid nemen wil de militair die verantwoordelijk is voor perscontacten ons beeldmateriaal nog checken. Of er niet per ongeluk toch gevoelige beelden zijn gedraaid. Op de zoeker van de camera kijkt hij naar de versnelde weergave van de opnamen. Op ongeveer de helft houdt hij het voor gezien. Het is oké, we mogen gaan.