Burgemeester Marioepol: sprake van genocide • Biden over Poetin: deze man kan niet aan de macht blijven

Liveblog gesloten

Dit liveblog is gesloten. Zondag starten we een nieuw blog.

Oud-diplomaat over opmerking Biden: 'Dit soort dingen zeg je eigenlijk niet'

De opmerking van de Amerikaanse president Biden dat Poetin niet aan de macht kan blijven, verlengt mogelijk de duur van de oorlog, zegt voormalig ambassadeur in Oekraïne en voormalig topdiplomaat bij de VN Robert Serry in Met het Oog op Morgen.

"Het geeft te denken in termen van wanneer deze oorlog ooit gaat aflopen. Als je nog wil onderhandelen met iemand en denkt dat dit conflict nog steeds te beëindigen is door middel van vredesonderhandelingen, dan zeg je dit soort dingen eigenlijk niet."

Serry vond Bidens speech fel, met het venijn vooral in de staart. "Hij heeft in ieder geval gezinspeeld op regimeverandering in Rusland zelf. Hij heeft hiermee heel duidelijk Poetin een beetje de wacht aan willen zeggen. Maar hij heeft ook gewaarschuwd dat het nog lang kan gaan duren."

Na Bidens toespraak zei het Witte Huis dat Biden met zijn woorden "deze man kan niet aan de macht blijven" niet opriep tot regime change in Rusland, maar dat Poetin geen macht mag uitoefenen over zijn buurlanden of de regio. Het Kremlin interpreteerde Bidens woorden wel degelijk als oproep tot een ander regime in Rusland.

Oekraïne: 5200 mensen vertrokken via corridors

Uit Oekraïense steden zijn vandaag 5208 mensen geëvacueerd via ingestelde humanitaire corridors. Dat meldt een medewerker van het kantoor van president Zelensky. Het zijn er minder dan gisteren, toen er 7331 mensen via deze corridors konden vertrekken.

Het grootste deel van de mensen is vertrokken uit Marioepol. Dat waren er 4331. Vicepremier Veresjtsjoek zei eerder vandaag dat mensen alleen weg kunnen komen met eigen vervoer; Russische militairen zouden bussen niet doorlaten. Hoe de mensen weg zijn gekomen uit de zwaar belegerde stad is niet bekendgemaakt.

Burgemeester Marioepol: genocide tegen Oekraïense volk

Volgens burgemeester Vadym Boychenko van Marioepol is er sprake van genocide tegen het Oekraïense volk door Rusland. Dat zei hij in een interview met Nieuwsuur. "Al 23 dagen wordt de stad aan puin geschoten."

Hij vergelijkt wat er met Marioepol gebeurt met de bombardementen op Dresden en Rotterdam in de Tweede Wereldoorlog. "Het is moeilijk voor te stellen dat zoiets in deze tijd kan gebeuren. Dat onze oostelijke buurman zo wreed kan zijn. We kunnen ze niet meer met goed fatsoen onze buurman noemen."

Boychenko schat dat er tot nu toe 4000 burgers zijn omgekomen in Marioepol door Russisch geweld. Rusland bombardeerde onder meer een theater in de stad, waarbij honderden mensen zijn omgekomen. Ook Boychenko's moeder en broer waren ten tijde van de aanval in het theater, waar ze schuilden in de kelder. Zij overleefden het bombardement. Boychenko zelf zit op dit moment op een veilige geheime locatie buiten de stad.

De generaal van Rusland die de leiding heeft over het beleg van Marioepol moet volgens Boychenko de "zwaarste straf" krijgen: "Hij moet levenslang in de strengste gevangenis komen. En hij moet de vaders en moeders in de ogen kijken die hij hun kinderen ontnomen heeft."

'Russen vuren op onderzoeksreactor Charkov'

Een nucleaire onderzoeksreactor in Charkov wordt bestookt door de Russen, zegt het Oekraïense parlement op Twitter. Omdat de beschietingen doorgaan is het nog niet mogelijk om de schade op te nemen.

Een aantal weken geleden werd het terrein van het onderzoeksinstituut ook al geraakt tijdens Russische luchtaanvallen. De reactor raakte toen niet beschadigd.

Aandacht voor Oekraïne bij Nederland-Denemarken

Voorafgaand aan de voetbalinterland Nederland-Denemarken in de Johan Cruijff Arena betuigden beide teams hun steun aan Oekraïne. Tijdens de volksliederen droeg Nederland een geel shirt met daarop de tekst 'Together for Ukraine' en Denemarken eenzelfde shirt maar dan in het blauw.

De aanvoerders van Nederland en Denemarken dragen tijdens de wedstrijd een geelblauwe aanvoerdersband. De shirts van de Oranjespelers, met naast de vlaggetjes van Nederland en Denemarken ook die van Oekraïne erop, worden geveild. Het geld gaat via Unicef Nederland naar noodhulp voor Oekraïense gezinnen en kinderen.

Witte Huis: Biden riep niet op tot regime change

Met zijn woorden "deze man kan niet aan de macht blijven" riep de Amerikaanse president Joe Biden niet op tot regime change in Rusland, zegt het Witte Huis. Volgens een woordvoerder bedoelde Biden niet dat Poetin verdreven moet worden. "Het punt van de president was dat Poetin niet toegestaan mag worden macht uit te oefenen over zijn buurlanden of de regio."

Het Kremlin interpreteerde Bidens woorden wel degelijk als oproep tot een ander regime in Rusland: "Dat is geen beslissing die Biden kan nemen. De Russische president wordt gekozen door het Russische volk."

Biden: strijd tegen Rusland gaat lang duren, Poetin 'kan niet aan de macht blijven'

De strijd die het Westen nu tegen Rusland voert is er één van de lange adem. Dat heeft de Amerikaanse president Biden gezegd in een toespraak in Warschau. "Het zal niet makkelijk worden, en het zal veel kosten. Maar het is een prijs die we bereid moeten zijn te betalen." Eerder op de dag had Biden een overleg met Polen en Oekraïne in Warschau.

Biden sprak een grote menigte toe bij het Koninklijke Kasteel in de Poolse hoofdstad. Daarbij verwees hij veelvuldig naar het verleden, zoals naar woorden die de van oorsprong Poolse paus Johannes Paulus II uitsprak in 1978 toen hij aantrad: "Wees niet bang."

Volgens Biden is het gevecht voor democratie niet geëindigd met de Koude Oorlog. Oekraïne bevindt zich op dit moment in de frontlinie van de strijd voor vrijheid en democratie, aldus de Amerikaanse president.

Ook noemde Biden de Russische oorlog tegen Oekraïne "nu al een strategische mislukking". Het enige resultaat is volgens Biden de ondergang van de Russische economie en het hechter worden van het Westen.

Biden richtte zich ook tot het Russische volk. "Als jullie in staat zijn mij te horen: jullie, het Russische volk, zijn niet onze vijand. Deze oorlog is jullie, het Russische volk, onwaardig." De Amerikaanse president sloot zijn speech af door te zeggen dat Poetin niet de leider van Rusland zou moeten zijn: "In godsnaam, deze man kan niet aan de macht blijven."

Of Biden daarmee actief opriep tot regime change in Rusland, of slechts de hoop uitsprak dat Poetin zijn macht verliest, werd niet geheel duidelijk uit zijn woorden. Eerder had de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Blinken nog gezegd dat Amerika niet uit is op regime change.

Nieuwe explosies in Lviv

In Lviv zijn drie nieuwe "krachtige explosies" geweest. Dat zegt de gouverneur van de regio op Telegram. Meer details heeft hij niet bekendgemaakt.

Burgemeester Lviv bevestigt: brandstofopslag geraakt

Een van de doelwitten van de Russische luchtaanvallen in Lviv was een brandstofopslag. Dat bevestigt de burgemeester van de stad. De brandstofopslag staat aan de rand van de stad.

Volgens de burgemeester zijn er geen delen van de stad geraakt waar mensen wonen.

Vijf gewonden in Lviv door explosies

Bij de explosies in Lviv zijn zeker vijf gewonden gevallen. Dat zegt de gouverneur van de regio op Telegram. Volgens hem zijn er twee raketaanvallen uitgevoerd.

Verschillende media melden dat er een brandstofopslag is geraakt. De gouverneur maakt daar vooralsnog geen melding van.

'Rutte moet zich openlijk uitspreken voor toelating Oekraïne tot de EU'

De honorair consul van Nederland in Oekraïne en die van Oekraïne in Nederland roepen premier Rutte op om zich voor toelating van Oekraïne tot de EU uit te spreken. In een opiniestuk in het AD houden ze Rutte het voorbeeld voor van EU-Commissievoorzitter Von der Leyen. "Op termijn horen ze inderdaad bij ons", zei Von der Leyen toen haar mening over toetreding werd gevraagd. "Dit is een hart onder de riem voor al die Oekraïners die vechten voor de Europese waarden die wij normaal vinden: vrijheid, veiligheid en democratie", schrijven de diplomaten.

Rutte wil zich niet vastleggen. Hij zei eerder dat toetreding een tijdrovend proces is. In de twaalf jaar dat hij premier was, is alleen Kroatië toegetreden. Oekraïne is nog niet eens kandidaat-lid. "Nergens gaf Rutte de bevolking van Oekraïne hoop of perspectief. Een gemiste kans", schrijven de diplomaten. Dat toetreding tijd kost, begrijpen ze, maar is volgens hen geen excuus om geen perspectief te bieden "Sta aan de goede kant van de geschiedenis en wees duidelijk dat je de ambitie steunt."

Ook willen ze dat Nederland geen schepen meer in zijn havens toelaat die onder een Russische vlag varen of een Russische eigenaar hebben. Daarnaast zou Nederland een grotere inspanning moeten doen om de belastingontduiking door Russen via kantoren in Nederland aan te pakken.

Honorair consuls bieden hulp aan Nederlanders in het buitenland en behartigen de Nederlandse handelsbelangen. Het zijn geen beroepsdiplomaten en de functie is onbetaald, wel krijgen ze hun onkosten vergoed.

Explosies in Lviv

In Lviv, in het westen van Oekraïne, zijn drie explosies geweest. Er zijn grote rookwolken te zien en iets na 16.00 uur Oekraïense tijd is het luchtalarm afgegaan, zegt verslaggever Jeroen de Jager vanuit de stad. De gouverneur van de regio noemt de explosies "krachtig". Het is nog niet duidelijk wat de explosies heeft veroorzaakt.

De rookwolken bij Lviv:

Biden: Amerikaanse betrokkenheid bij NAVO 'heilig'

De Amerikaanse president Joe Biden heeft tijdens zijn bezoek in Polen gezegd dat de betrokkenheid van de Verenigde Staten bij de defensietaak van de NAVO "heilig" is. Ook prijst hij Polen, dat volgens hem een "grote verantwoordelijkheid" neemt in de Oekraïense humanitaire crisis; de meerderheid van de Oekraïense vluchtelingen verblijft in het buurland.

Biden haalde opnieuw uit naar de Russische president Poetin, die hij een "slager" noemde. Eerder had Biden Poetin een oorlogsmisdadiger genoemd. Die woordkeuze leverde hem felle kritiek op het van het Kremlin.

Biden geeft later vandaag nog een toespraak. Volgens het Witte Huis gaat hij dan in op de "gezamenlijke inspanningen om de bevolking van Oekraïne te steunen".

Russische ambassade in Praag besmeurd met verf

De Russische ambassade in de Tsjechische hoofdstad Praag is besmeurd met rode verf.

Rusland oefent met luchtafweerraketten in exclave Kaliningrad

Rusland heeft militaire oefeningen met S-400 raketten uitgevoerd in de westelijke exclave Kaliningrad. Dat meldt het Russische persbureau Interfax op basis van de Baltische vloot van Rusland. Met die raketten kunnen gevechtsvliegtuigen binnen een straal van 400 kilometer uit de lucht worden geschoten.

De vloot meldde ook dat er met SU27-gevechtsvliegtuigen is geoefend. Kaliningrad ligt aan de Oostzee, ingeklemd tussen de NAVO-lidstaten Polen en Litouwen.

Defensie- en buitenlandministers Oekraïne en VS spreken elkaar voor het eerst

De Oekraïense minister van Defensie Reznikov zegt dat hij samen met minister Koeleba van Buitenlandse Zaken heeft gesproken met hun Amerikaanse ambtgenoten Austin en Blinken. De vier ontmoetten elkaar in Polen, ze hadden niet eerder met elkaar overlegd. De Amerikaanse president Joe Biden had in Warschau ook een ontmoeting met de twee Oekraïense ministers; hij geeft later vandaag een toespraak.

"We spreken over actuele kwesties en samenwerkingen in politieke en defensieaangelegenheden tussen Oekraïne en de Verenigde Staten", liet Reznikov op Twitter weten. Hij voegde daar een foto van het gesprek aan toe.

Zelensky roept olielanden op meer te produceren

De Oekraïense president Zelensky roept gas- olieproducerende landen op hun energieproductie te verhogen, zodat "Rusland zijn gas- en olierijkdom niet kan gebruiken om andere landen te chanteren". Hij vindt dat landen als Qatar meer moet doen om Europese landen minder afhankelijk te maken van olie en gas uit Rusland.

Zelensky sprak via een videoverbinding een internationale conferentie van olieproducerende landen in de Qatarese hoofdstad Doha toe. "Jullie kunnen veel doen om de gerechtigheid te herstellen", zei hij. "De toekomst van Europa hangt daarvan af."

Zelensky zei ook dat geen enkel land immuun is voor de gevolgen van de voedselverstoringen door de Russische invasie in Oekraïne. Zijn land is een van de grootste graanproducenten ter wereld. Hij benadrukte dat landen zich niet kunnen verzekeren tegen voedselschaarste. Volgens hem vernielen Russische militairen agrarisch materieel.

"De wereldmarkten zijn nog niet bekomen van de gevolgen van de pandemie en de daarbij behorende schokken in de prijzen van de voedselvoorziening. Niemand is daartegen verzekerd."

Oekraïense reservisten oefenen in de bossen bij Charkov

'Overeenstemming over humanitaire corridors om burgers te evacueren'

Er is overeenstemming bereikt over het instellen van tien humanitaire corridors om burgers vandaag te evacueren uit steden in frontlinies. Dat heeft de Oekraïense vicepremier Irina Veresjtsjoek op een nationale televisiezender gezegd.

Het is niet duidelijk waar die corridors precies komen. In de afgelopen weken liepen veel eerdere initiatieven op niks uit. Rusland en Oekraïne beschuldigden elkaar van het schenden van wapenstilstanden die waren afgesproken om de evacuaties veilig te laten verlopen.

Veresjtsjoek zegt dat burgers die uit de zwaar belegerde havenstad Marioepol willen vertrekken dat met privévervoer moeten doen. Russische militairen houden volgens haar bussen tegen bij checkpoints in de stad.

Rusland houdt oefeningen op door Japan betwiste eilanden

Rusland zegt dat het militaire oefeningen houdt op vier eilanden tussen Rusland en Japan. Rusland stuurde militairen en materieel naar de eilanden daags nadat Japan besloot tot sancties tegen het land vanwege de oorlog in Oekraïne.

De twee landen liggen al meer dan zeventig jaar met elkaar in de clinch over de eilanden. Beide landen claimen de eilandengroep sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog. De Russen spreken van de Zuidelijke Koerilen en Japan noemt de eilanden de Noordelijke Gebieden.

Het Kremlin beëindigde de onderhandelingen nadat Japan Rusland sancties had opgelegd vanwege de oorlog in Oekraïne. Het Russische persbureau Interfax zegt dat er 3000 militairen met honderden stukken legeruitrusting op de eilanden zijn voor de oefeningen. Het is niet precies duidelijk op welke van de vier eilanden de Russen aanwezig zijn.

Bekijk de oorlog door de ogen van een Russische oorlogsverslaggever

OM Oekraïne: 136 kinderen omgekomen sinds begin oorlog

Sinds het begin van de oorlog in Oekraïne, nu 31 dagen geleden, zijn 136 kinderen om het leven gekomen. Dat meldt het Oekraïense Openbaar Ministerie op de berichtenapp Telegram. Ook zijn er 199 kinderen gewond geraakt in de oorlog.

64 jonge slachtoffers kwamen om in de regio rond de hoofdstad Kiev. En nog eens vijftig lieten het leven in de regio Donetsk, waar ook de zuidelijke havenstad Marioepol onder valt.

Persbureau Reuters, dat de cijfers op basis van het OM meldt, heeft geen bevestiging uit onafhankelijke bron voor de aantallen.

WHO: 72 aanvallen op artsen en ziekenhuizen in Oekraïne

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft sinds het begin van de Russische inval in Oekraïne 72 verschillende aanvallen geteld op ziekenhuizen, ambulances en medisch personeel. Daarbij zijn zeker 71 doden gevallen en 37 mensen gewond geraakt, blijkt uit gegevens van de WHO.

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie nemen de aanvallen op medische faciliteiten en personeel toe. In de meeste gevallen gaat het om beschietingen met zware wapens. Zo werd begin maart het ziekenhuis van Izjoem, een stad in de buurt van Charkov, door een bombardement verwoest. Ook werden elf ambulances beschoten en hebben hulpverleners regelmatig te maken met diefstallen en ontvoeringen.

De WHO stelt dat aanvallen op de medische infrastructuur een onderdeel zijn geworden van moderne oorlogsvoering.

'Of nu wapens, of een conflict op jullie terrein'

De Oekraïense vicepremier en rechterhand van president Zelensky heeft Nederland opgeroepen meer wapens te sturen. Als Oekraïne antiraketsystemen krijgt, dan ligt de vrede binnen handbereik, zei Irina Veresjtsjoek afgelopen avond in een interview met Nieuwsuur.

"Meneer Rutte, als u standvastig bent en wilskracht en leiderschap toont, en daarvan ben ik overtuigd: steun ons", aldus Veresjtsjoek .

VK stuurt voedsel naar belegerde Oekraïense steden

Het Verenigd Koninkrijk gaat voor 2 miljoen pond (2,4 miljoen euro) aan voedselhulp sturen naar steden in Oekraïne die door het Russische leger zijn omsingeld, meldt de Britse regering. Vanuit opslagplaatsen in Polen en Slowakije moeten zo'n 25 vrachtwagenladingen met gedroogd voedsel, conserven en drinkwater naar die gebieden worden overgebracht. Oekraïne had om de hulp gevraagd.

Veel steden zijn (deels) omsingeld en worden gebombardeerd. In steden als Charkov, Izjoem en Marioepol zitten tienduizenden inwoners al wekenlang vast. De voorzieningen zijn er uitgevallen en er zijn tekorten aan voedsel en schoon drinkwater.

De Britse regering zegt afspraken te hebben gemaakt met "partners aan de grenzen" om ervoor te zorgen dat de voedselhulp zo snel mogelijk aankomt.

Amerikaanse sancties tegen bedrijven die tech leveren aan Russisch leger

De VS bereidt sancties voor tegen Russische bedrijven die volgens de Amerikanen goederen en diensten leveren aan het Russische leger en de Russische veiligheidsdiensten. Dat meldt The Wall Street Journal.

De meeste bedrijven die naar verwachting onder de sancties vallen, staan al op een lijst van bedrijven waaraan vanuit de VS geen gevoelige technologie mag worden geleverd. Die eerdere sanctie verbiedt echter niet alle handel. De nieuwe strafmaatregelen zouden komende week al kunnen worden aangekondigd, zeggen functionarissen tegen de krant.

Oekraïne: Russische aanval op Kiev nog steeds mogelijk

Het Oekraïense leger acht een grootschalige aanval van Russische troepen op Kiev nog steeds mogelijk. Dat zegt de stafchef van de Oekraïense landmacht Olexander Groezevitsj. Hij verwacht dat Rusland meer troepen gaat inzetten om de hoofdstad aan te vallen. Daarvoor zouden volgens de Oekraïense stafchef extra manschappen worden gemobiliseerd in de Kaukasusrepubliek Dagestan.

Een van de hoogste officieren van de Russische generale staf, Sergej Roedskoj, zei vrijdag dat Rusland zijn doelen bijstelt en zijn krachten gaat concentreren op "het belangrijkste doel, de volledige bevrijding van de Donbas" in het oosten van Oekraïne.

Welkom!

In dit blog plaatsen we de laatste ontwikkelingen over de oorlog in Oekraïne. Het blog van gisteren is hier terug te lezen.