EU, VS en VK halen uit naar Rusland om Navalny: 'pervers en kafkaësk'
De Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie hebben scherpe kritiek geleverd op het besluit van een Russische rechter om de organisatie van oppositieleider Aleksej Navalny tot "extremistisch" te bestempelen. Navalny zelf, die in een strafkamp gevangenzit, heeft in een post op Instagram aangegeven dat hij zijn strijd tegen het Kremlin wil voortzetten.
Een rechtbank in Moskou verklaarde Navalny's organisatie FBK gisteravond verboden. Daardoor kunnen leden van de beweging onder meer niet meer meedoen aan de parlementsverkiezingen die in september in Rusland worden gehouden. Eerder was de oppositiebeweging al op tal van andere manieren het werken onmogelijk gemaakt, maar nu is die in juridische zin gelijk geschakeld met terreurgroepen als IS en al-Qaida.
De Europese Unie noemt het de ernstigste poging tot nu toe om de politieke oppositie in Rusland te onderdrukken. In een verklaring van de 27 lidstaten wordt gesproken over het "systematisch inperken van mensenrechten en vrijheden die door de Russische grondwet worden beschermd".
Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken sprak eerder in een verklaring een scherpe veroordeling uit. Daarin wordt benadrukt dat het besluit van de Russische rechtbank past in een patroon waarin "steeds harder wordt opgetreden tegen de politieke oppositie, de burgermaatschappij en de onafhankelijke media".
Gecriminaliseerd
Volgens de VS lopen partijmedewerkers, vrijwilligers en aanhangers door heel Rusland nu het risico dat ze worden vervolgd en gevangengezet voor het opkomen voor hun rechten. "Een van de weinige overgebleven politieke oppositiebewegingen is hiermee gecriminaliseerd."
Verder wordt in de verklaring opgeroepen tot "de onmiddellijke en onvoorwaardelijke vrijlating van Navalny". De Amerikanen wijzen erop dat het niet voor het eerst is dat bewegingen die door het Kremlin als een bedreiging worden gezien als extremistisch worden bestempeld. In 2017 gebeurde dat met de Jehovah's Getuigen.
Ook demissionair minister Kaag reageert verontrust op de uitspraak van de rechtbank in Moskou. Ze spreekt van een "ongegronde uitspraak", die grote gevolgen kan hebben voor de oppositie en anderen die tegen corruptie strijden.
Een kafkaëske aanval op degenen die opkomen tegen corruptie en voor open samenlevingen.
De uitspraak van de rechter in Moskou zet nog meer druk op de relatie tussen Rusland en de Verenigde Staten, net nu president Biden aan zijn eerste grote buitenlandse reis is begonnen. Woensdag spreekt Biden in Zwitserland met president Poetin. Verwacht wordt dat hij het verboden verklaren van Navalny's organisatie dan aan de orde zal stellen.
Het Verenigd Koninkrijk slaat een nog fellere toon aan tegen Rusland dan de VS. Minister van Buitenlandse Zaken Raab noemde het besluit "pervers" en "een kafkaëske aanval op degenen die opkomen tegen corruptie en voor open samenlevingen"
Ook hij benadrukte dat het past in een patroon om de politieke oppositie in Rusland monddood te maken. Raab vroeg ook om de onmiddellijke vrijlating van Navalny en van demonstranten en journalisten die recent werden opgepakt. "Rusland faalt als lid van de internationale gemeenschap".
"Laten we ons aanpassen"
Navalny zelf heeft via zijn team met een verklaring op Instagram gereageerd. Daarin kondigde hij aan ondanks het verbod op zijn beweging door te gaan met de strijd. Hij riep zijn aanhangers op hem te blijven steunen. "We evolueren. Laten we ons aanpassen."
Hij kondigde aan voor zijn ideeën te blijven strijden. "Dit is ons land en we hebben geen ander. Blijf alsjeblieft bij ons. Volg wat we doen en steun ons. We hebben die steun echt nodig."
Verder haalde Navalny uit naar de rechtsgang. Hij noemde de aanklager in het proces corrupt. "Hij steelt, neemt steekpenningen aan en investeert zijn geld in buitenlandse villa's en hotels. Hij beschermt het recht van Poetin en zijn functionarissen om zo te leven. Ze plunderen het land en de mensen omwille van hun luxe leven."
Smart voting
Verder riep Navalny zijn aanhangers op om mee te doen aan zijn smart voting-systeem. Bedoeling daarvan is om door strategisch te stemmen bij verkiezingen zoveel mogelijk tegenstanders van Verenigd Rusland, de partij van Poetin, gekozen te krijgen.
Uiterlijk op 19 september van dit jaar moet er in Rusland een nieuwe Doema, zoals het parlement heet, gekozen worden. Bij de vorige verkiezingen, in 2016, won Verenigd Rusland ongeveer driekwart van de stemmen.
NOS-correspondent Iris de Graaf sprak namens NOS op 3 met de jonge Russische oppositie. Hieronder zie je onder meer een gesprek met een jongen die een enkelband draagt en huisarrest kreeg:
