Leider Russische oppositiegroepering uit vliegtuig gehaald in Sint-Petersburg
De leider van de pro-democratische organisatie Open Rusland is in Sint-Petersburg uit een vliegtuig gehaald. Het vliegtuig van Andrej Pivovarov was al aan het taxiën toen het alsnog werd gestopt, zo werd gemeld via het Twitteraccount van Pivovarov.
De arrestatie vond volgens Pivovarov plaats met groot machtsvertoon, met veel leden van de Nationale Garde. "Hij zei na zijn aanhouding dat ze hem ook gewoon hadden kunnen bellen, dan had hij zich ook gemeld en dan was er niet zo veel ophef geweest", zegt correspondent Geert Groot Koerkamp.
De aanhouding van Pivovarov doet denken aan de arrestatie van de Wit-Russische oppositieleider Roman Protasevitsj, ruim een week geleden. Het vliegtuig waarin Protasevitsj zat, was onderweg van Griekenland naar Litouwen toen het werd omgeleid naar Minsk. De aanhouding zorgde voor veel internationale verontwaardiging en een roep om economische sancties door EU-landen.
Pivovarov is inmiddels verhoord en zou nu naar Krasnodar in het zuiden van Rusland worden overgebracht, waar eind vorige maand een strafzaak tegen Open Rusland is begonnen.
Tot zes jaar gevangenisstraf
De precieze aanklacht moet dan duidelijk worden. Hij zou verdacht worden van het leiden van een 'ongewenste' organisatie. Volgens Groot Koerkamp kan Pivovarov daarvoor een gevangenisstraf krijgen tot zes jaar. "Er is één precedent van iemand die voor een vergelijkbare organisatie werkte en die heeft vier jaar voorwaardelijk gekregen."
Op 27 mei kondigde Pivovarov nog aan dat Open Rusland de activiteiten in het land staakt om leden te beschermen tegen vervolging. "Twee dagen daarna is de strafzaak tegen de organisatie begonnen", aldus Groot Koerkamp. In het kader van die zaak is Pivovarov gearresteerd.
In aanloop naar de parlements- en regionale verkiezingen van september is de druk op oppositionele groepen opgevoerd. Tientallen organisaties zijn aangemerkt als onwenselijk. In 2015 werd lidmaatschap van dergelijke organisaties strafbaar. Open Rusland wordt als één van die ongewenste organisaties aangemerkt die volgens Rusland schade toebrengen aan het land en daarom verboden zijn.
Buitenlandse agent
Pivovarov noemde het besluit om Open Rusland de facto op te heffen "verschrikkelijk triest", om eraan toe te voegen dat hij zelf zou blijven proberen politieke verandering te bewerkstelligen. Open Rusland werd gefinancierd door Michail Chodorkovski, een voormalige oligarch die tien jaar in de cel zat in Rusland en daarna naar het buitenland vluchtte om van daaruit de Russische oppositie te steunen.
Open Rusland was ruim twintig jaar actief in Rusland en voerde onder meer actie tegen een grondwetswijziging die president Poetin in staat stelt om tot 2036 aan de macht te blijven.
Rusland zegt dat het Westen via dergelijke organisaties probeert om het land te ondermijnen. Met die argumentatie zijn organisaties die vanuit het buitenland worden gefinancierd verplicht om zich te laten registreren als 'buitenlandse agent'.
Uitsluiting verkiezingen
Het wordt steeds moeilijker voor oppositiegroepen om zich vrij te kunnen bewegen in Rusland, zegt Groot Koerkamp. "Organisaties kunnen ongewenst worden verklaard, maar ook worden bestempeld als 'extremistisch', wat nu waarschijnlijk gaat gebeuren met de organisaties van Navalny. En er is een wet in de maak die mensen kan uitsluiten van deelname aan de verkiezingen als ze in het verleden deze 'extremistische' organisaties bijvoorbeeld financieel hebben gesteund."
De belangrijkste Russische oppositieleider, Aleksej Navalny, zit in de gevangenis. Hij kreeg in februari 2,5 jaar cel vanwege een oude fraudezaak.
