Steeds een andere vaccinatiestrategie, deze vragen staan nog open

• Joram Bolle

Eerst kwetsbare ouderen vaccineren, zei de Gezondheidsraad. Nee, eerst het personeel dat voor hen zorgt, concludeerde het ministerie van Volksgezondheid. Doe toch maar de kwetsbare ouderen, adviseerde de Gezondheidsraad nogmaals. We gaan toch echt eerst het zorgpersoneel doen, bevestigde het ministerie, en misschien thuiswonende ouderen. En wij dan, vroegen de ziekenhuizen zich af. Jullie ook, antwoordde VWS. Vergeten jullie ons niet, wilden de huisartsen weten. Gisteren kregen ook zij prioriteit.

Een paar dagen voordat de eerste prikken in Nederland gezet worden, is de vaccinatiestrategie van de overheid op z'n zachtst gezegd nog niet in beton gegoten. Intussen is de GGD vanochtend begonnen met het inplannen van vaccinatie-afspraken van zorgpersoneel van verpleeghuizen. Later vandaag stuurt de minister De Jonge een brief naar de Tweede Kamer over de nieuwe strategie. Welke vragen moeten daarin worden beantwoord?

Nog steeds zeven groepen?

Even een stapje terug naar het oorspronkelijke plan. De Nederlandse bevolking werd ingedeeld in zeven groepen:

Maar er deed zich een probleem voor: het Pfizer-vaccin, dat als eerste door het Europees Medicijnagentschap (EMA) werd goedgekeurd, moet bewaard worden bij -70 graden. En dat maakt het minder geschikt om in verpleeghuizen toe te dienen. Het kabinet wil die bewoners niet naar grootschalige GGD-locaties laten komen en dus werd besloten eerst hun zorgpersoneel te vaccineren.

Dat gaat gebeuren op deze 25 GGD-locaties:

Na de lobby van de ziekenhuizen om ook hun personeel eerder te vaccineren is er geschoven met groepen en zijn de groepen verder opgesplitst. Zo is het plan niet om álle personeelsleden van ziekenhuizen gelijk in te enten.

Als eerste zijn de acute zorgmedewerkers aan de beurt: personeel op ambulances, de spoedeisende hulp en de IC- en covid-afdelingen. Dat is dus een deel van de oorspronkelijke groep 4 en 5. Ziekenhuizen gaan zelf de vaccinatie van dat personeel regelen. Hoe precies is nog een vraagteken. De ziekenhuizen zijn bezig een plan te formuleren en hopen op z'n vroegst ook vrijdag te beginnen, net als de GGD's.

Huisartsen

Ook de huisartsen krijgen prioriteit, werd afgelopen weekend besloten. Zij worden niet toegevoegd aan de eerste groep, die ingeënt wordt met het Pfizer-vaccin, maar zijn wel de eersten die worden ingeënt met het Moderna-vaccin. Naar verwachting is dat na goedkeuring van het EMA eind deze maand beschikbaar.

De Landelijke Huisartsen Vereniging moet met het ministerie nog met een preciezer plan komen. De kans bestaat ook dat Moderna-vaccin later of niet wordt goedgekeurd. Als dat zo blijkt te zijn, volgt volgens de LHV op 15 januari een alternatieve strategie voor de huisartsen.

Kwetsbare ouderen

Het roept wel de vraag wanneer kwetsbare ouderen in verpleeghuizen dan precies aan de beurt zijn. Juist omdat het Pfizer-vaccin om logistieke redenen minder geschikt werd geacht voor die groep, lijkt het erop dat zij met het Moderna-vaccin worden ingeënt.

Dat is in plaats van vijf dagen, zoals bij Pfizer, 28 dagen te bewaren op kamertemperatuur en daarmee wel geschikt om in verpleeghuizen bewaard en toegediend te worden, Maar daarvan gaat de eerste levering dus naar huisartsen en hun ondersteunende personeel. In hoeverre het vaccineren van kwetsbare ouderen hierdoor meer vertraging oploopt, is nog onduidelijk.

In het eerste kwartaal levert Moderna een aantal doses waarmee 200.000 mensen ingeënt kunnen worden. Er zijn zo'n 115.000 bewoners in verzorgings- en verpleeghuizen en 18.000 mensen met een verstandelijke beperking die in een instelling wonen.

Hugo de Jonge legde dit weekend uit waarom de medewerkers in de acute ziekenhuiszorg toch eerder gevaccineerd worden:

Omdat thuiswonende ouderen wel naar grootschalige priklocaties kunnen gaan, en dus met het Pfizer-vaccin ingeënt zouden kunnen worden, zou het kabinet overwegen ook hen in de eerste groep gevaccineerden te plaatsen. Daarmee fuseren de oorspronkelijke groepen 1 en groep 2 als dit doorgaat, al stamt het nieuws dat het kabinet dit overweegt van voor het besluit om acute zorgmedewerkers in ziekenhuizen eerst in te enten.

Is er dus nog plek om deze groep ook al snel te vaccineren? Zo niet, wanneer worden zij dan wel ingeënt? Wanneer mensen onder de 60 met een medische indicatie? En wanneer de grootste groep: de rest van de bevolking tussen de 18 en de 60. Is het nog steeds haalbaar om voor 1 juli het grootste deel van de bevolking te vaccineren?

De vaccinatiestrategie is een "route", zo zei De Jonge afgelopen weekend. Het toevoegen van ziekenhuismedewerkers aan de eerste groep "is een klein zijstapje op de hoofdroute". Uit de nieuwe vaccinatiestrategie zal moeten blijken hoe de inentings-TomTom exact is ingesteld en hoeveel extra reistijd de omwegen zullen opleveren.