Zo zag 2020 er van boven uit, het jaar in satellietfoto's

• Wouter Hoogland

Grote branden, enorme volksmassa's of juist het volledig ontbreken van mensen: het nieuws van 2020 zat vol met grote momenten. Zo groot, dat ze vaak vanuit de ruimte te zien waren. Satellieten en drones legden veel nieuwsgebeurtenissen van dit jaar vast.

De gevolgen van de coronapandemie waren ook vanuit de ruimte te zien. Allereerst in Wuhan, waar het virus voor het eerst opdook. Daar werd in tien dagen tijd een ziekenhuis gebouwd.

Toen het virus ook buiten China opdook viel het vliegverkeer bijna stil. Dat leverde grote milieuwinst op rondom Schiphol: de uitstoot van CO2, fijnstof en stikstof liep met meer dan 75 procent terug.

Nederlanders in het buitenland moesten door het gebrek aan vluchten soms weken wachten om te worden gerepatrieerd.

Het toerisme kreeg grote klappen te verduren: attracties die gewoonlijk miljoenen reizigers per jaar trekken, waren nu nagenoeg leeg.

De leegte was te zien in bijvoorbeeld Venetië, waar het rustig was op de pleinen en kanalen, en bij de Ka'aba in Mekka.

Veel mensen gingen de straat op. In Teheran kwamen miljoenen mensen bijeen voor de rouwstoet van Qassem Soleimani. De dood van George Floyd leidde wereldwijd en ook in Nederland tot demonstraties tegen racisme.

In Nederland demonstreerden ook duizenden boeren tegen de stikstofplannen van het kabinet: op het Malieveld, bij het RIVM bij De Bilt, en op de snelwegen ernaartoe.

De ontploffing van zo'n 2750 ton aan ammoniumnitraat sloeg op 4 augustus een gat in de Libanese hoofdstad Beiroet. In het havengebied stond, afgezien van de kenmerkende silo's, nauwelijks meer iets overeind.

Op de satellietbeelden is duidelijk te zien in welke loods het ammoniumnitraat lag opgeslagen.

Meteorologisch gezien was 2020 ook een jaar van extremen. Volgens de Verenigde Naties was het voor Europa het heetste jaar ooit gemeten. In Californië werd de hoogste temperatuur op aarde ooit (54,4 graden) aangetikt.

Tegelijk was het ook het jaar met de meeste tropische stormen in de Atlantische oceaan: dertig kregen een naam, en dertien groeiden uit tot orkanen.

Door het hete, droge weer konden natuurbranden enorm worden. In de eerste maanden van 2020 bereikte het bushbrandseizoen in Australië zijn hoogtepunt: aan de oostkust ging naar schatting een stuk natuur groter dan Syrië in vlammen op. Op satellietbeelden lijkt het gebied intussen groener terug te komen: het verloren bos wordt snel vervangen door laag, snelgroeiend struikgewas.

In september werd de westkust van de VS geteisterd door branden. In steden als Los Angeles en San Francisco kleurde de lucht feloranje door het vuur en de rookdeeltjes in de lucht. De meeste branden waren veroorzaakt door blikseminslag, maar in sommige gevallen ook door menselijk handelen - zoals door een mislukte gender reveal. De vlammen konden snel groter worden door het droge weer, maar ook door het achterstallige onderhoud van de bossen.

Ook het Brabants-Limburgse natuurgebied de Deurnese Peel stond in het voorjaar in brand. Door het droge weer en de harde wind kon het zich uitbreiden tot een van de grootste natuurbranden die Nederland heeft gekend. Het duurde drie dagen om het vuur onder controle te krijgen, bijna honderd mensen moesten worden geëvacueerd.

De ingebruikname van een dam in Ethiopië leidde bijna tot een militair conflict. De Grand Ethiopian Renaissance Dam, een enorme waterkrachtcentrale in de Blauwe Nijl, zou genoeg energie moeten leveren om Ethiopië er economisch bovenop te helpen. Door de stuwdam zou er minder water doorstromen naar Egypte, wat voor drinkwater bijna volledig afhankelijk is van de rivier.

In juli nam Ethiopië de dam in gebruik. De spanningen liepen hoog op: beide landen dreigden met militair ingrijpen om hun belangen te beschermen. De twee landen en Soedan onderhandelen nog over hoeveel water er door de dam moet stromen, maar geen van de partijen lijkt toe te willen geven.