Bezoekers blijven weg in winkelstraten met mondkapjesplicht
Nederlandse winkelstraten waar een mondkapjesverplichting geldt, hebben de afgelopen weken meer bezoekers verloren dan steden waar die maatregel niet van kracht is. Zo trok de Rotterdamse Lijnbaan 31,5 procent minder bezoekers en de Kalverstraat in Amsterdam 32,1 procent minder passanten, concludeert adviesbureau RMC.
Op beide plekken is sinds begin deze maand een verplichting om een mondkapje te dragen. Ter vergelijking: in het centrum van Utrecht - waar die verplichting niet geldt - liep het aantal bezoekers met ruim 23 procent terug.
"Door de hitte daalde het aantal bezoekers in grote steden. Maar zoals in Amsterdam en Rotterdam werd het nergens", zegt Huib Lubbers van RMC. De meting werd gedaan in de eerste twee weken van de mondkapjesplicht, de aantallen werden vergeleken met het aantal passanten in de tien dagen daarvoor.
Volgens brancheorganisatie INretail leidt de situatie tot omzetdalingen tot 40 procent en is de situatie in de twee steden terug op het "dramatische niveau" van drie maanden geleden. De verplichting om een mondkapje te dragen, in beide gevallen een lokaal experiment, loopt tot 31 augustus.
De omzetdaling kan gedeeltelijk komen doordat bezoekers wegbleven na het RIVM-advies op 4 augustus om niet naar drukke gebieden te gaan, zegt de brancheclub. "Dat speelt naast de mondkapjesplicht absoluut mee. Ondernemers hebben dat direct geconstateerd in hun omzetontwikkeling", aldus Paul te Grotenhuis. Hij zegt dat in de mondkapjesgebieden de omzet wel nog eens extra daalde.
Kalverstraat wilde zelf graag mondkapjes
De mondkapjesplicht, die in de winkelgebieden geldt voor iedereen vanaf 13 jaar, leidt tot zorgen bij winkeliers, hoewel ze er in het geval van de Amsterdamse Kalverstraat eind juli zelf om hebben gevraagd. "Liever niet natuurlijk, maar we zien geen andere optie meer", zei straatmanager Pauline Buurma toen namens de ondernemers. "Anders komt het voorstel uit de gemeente om de straat gedeeltelijk of helemaal af te sluiten bij drukte en dat zou enorme financiële schade opleveren voor de winkeliers."
Dat laatste gebeurt nu dus alsnog. Een organisatie van winkeliers en pandeigenaren in Rotterdam stuurde deze week een brandbrief naar de gemeente. En een Amsterdamse ondernemer en protestgroep Viruswaarheid spanden in Amsterdam een kort geding aan tegen de veiligheidsregio, maar verloren.
Ondernemers op de Lijnbaan zeggen dat het publiek wegtrekt naar omringende winkelgebieden. Oneerlijke concurrentie, vindt Aartjan de Bruin, eigenaar van een kledingwinkel in de Rotterdamse winkelstraat.
"Alle gelegenheden moeten worden aangepakt om corona te beteugelen, dat is het belangrijkste. Ik vind alleen niet dat je het ene gebied wel en de ander geen mondkapjesverplichting kunt geven. Zeker niet in de Randstad waar steden dicht bij elkaar zitten," zegt De Bruin. "Dat leidt tot oneerlijke concurrentie, want mensen rijden gewoon een stukje door en zijn dan in een stad waar ze zonder kapje kunnen winkelen."
Compensatie
Analist Gertjan Slob van onderzoeksbureau Locatus heeft geen cijfers, maar noemt het logisch dat mensen elders gaan winkelen. "Als je bij de ene plek belemmeringen opwerpt en tien minuten verder zijn die belemmeringen er niet, dan is dat aannemelijk. Dat is vervelend voor ondernemers op bepaalde plekken, maar dit gebeurt meer in de coronacrisis: denk aan de winkelstraat versus het internet."
Ook de Rotterdamse Urban Department Store ziet dat mensen kiezen voor andere steden. "Veel bedrijven met meer filialen zien hier hun omzet afnemen, terwijl het ergens anders stijgt", zegt Dominique van Elsacker. "Dit is desastreus. Winkeliers worden hard geraakt. Ik hoor over 30 procent minder bezoekers, maar ook hogere aantallen. Qua omzet hoor ik ook die orde van grootte."
Volgens Van Elsacker kan het niet zo zijn dat de rekening van deze maatregel bij de winkelier ligt. "Ondernemers hebben begrip voor dat er aanvullende maatregelen worden getroffen, maar daar hoort dan ook een financieel middelenpakket bij. De schade ligt nu volledig bij hen. Het is nu alleen in Rotterdam en Amsterdam, maar misschien zijn het nog twintig plekken over een tijdje. Dan kan je niet verwachten dat het lokaal wordt opgelost."
De gemeente Rotterdam zegt in een reactie niet af te stappen van de mondkapjesverplichting, zolang het lokale experiment duurt. De uitspraak van de rechter in Amsterdam dat de verplichting niet hoeft te worden afgeschaft, sterkt de gemeente in die opvatting, zegt een woordvoerder.
"Vanuit de gemeente wordt enorm meegeleefd met ondernemers. We kijken daarom naar manieren om de bezoekersaantallen weer omhoog te krijgen. Na deze periode gaan we evalueren wat het effect is van de mondkapjes. Dit experiment geldt tot eind deze maand, dat is te overzien."
