Patiëntveiligheid kwam op tweede plaats bij faillissement ziekenhuizen
Bij het faillissement van de ziekenhuizen MC Slotervaart in Amsterdam en MC IJsselmeerziekenhuizen, vorig jaar oktober, is de veiligheid van de patiënten in het geding geweest. Het faillissement verliep chaotisch en ongecontroleerd, omdat er in het Nederlandse zorgstelsel geen regelingen zijn voor het geval een ziekenhuis bankroet gaat.
Tot die conclusie komt de Onderzoeksraad voor Veiligheid. Ziekenhuizen hebben een maatschappelijke functie en lopende behandelingen van patiënten kunnen niet zomaar afgebroken worden. Daarom moeten de zorgplicht en het faillissementsrecht worden aangepast, vindt de Raad.
Daarbij ziet de Raad een rol weggelegd voor de zorgverzekeraars: die zouden een soort garantiefonds moeten vormen. Als er een ziekenhuis failliet gaat, kan de zorg met behulp daarvan gecontroleerd worden afgebouwd en hoeft alles niet op stel en sprong te worden geregeld. Ook zouden de curatoren verplicht moeten worden de patiëntveiligheid voorop te stellen.
"Velen hebben daar wel voor geknokt in de chaotische weken rond het faillissement", zegt voorzitter Dijsselbloem van de Raad. Maar het was niet goed geregeld, en heel veel andere, private belangen hebben dit belang van patiëntveiligheid en continue zorg voor de patiënten vaak aan de kant gedrukt."
Abrupt afgebouwd
Zorgverzekeraars zijn in Nederland de belangrijkste financiers van de ziekenhuiszorg. Bij het faillissement van het Slotervaartziekenhuis ontstond discussie over de rol van verzekeraar Zilveren Kruis, die optrad namens alle verzekeraars.
Zilveren Kruis zei dat het faillissement onafwendbaar was en dat er in andere ziekenhuizen voldoende capaciteit was om de patiënten op te vangen. Maar artsen van het ziekenhuis vonden dat de verzekeraar patiënten onnodig in gevaar bracht.
De Raad constateert nu in zijn onderzoeksverslag ook dat Zilveren Kruis niet inging op de vraag om ziekenhuizen in fases te sluiten. De zorg moest abrupt worden afgebouwd en overgedragen. Daar was niemand op voorbereid, waardoor een chaos ontstond: andere ziekenhuizen hadden geen plek, medewerkers van de failliete ziekenhuizen waren aangeslagen en hadden geen zekerheid over hun baan en inkomen. Om dat te voorkomen moet eerder een stille bewindvoerder worden aangesteld om een ziekenhuisfaillissement voor te bereiden, zegt Dijsselbloem.
Tussen wal en schip
Overigens hebben zich in de weken rond het faillissement geen calamiteiten voorgedaan. Maar de overdracht van het ene naar het andere ziekenhuis verliep rommelig en soms kwamen patiënten tussen wal en schip terecht, zoals iemand met een herseninfarct die enige tijd niet terecht kon bij artsen.
Twintig patiënten met leukemie of prostaatkanker zaten een tot twee weken zonder medicijnen, omdat de groothandel die niet meer wilde leveren. Ze zijn niet in gevaar geweest. "Dat er geen grote ongelukken zijn gebeurd, is echt te danken aan het improvisatietalent van het gewone zorgpersoneel in de ziekenhuizen, dat zijn stinkende best heeft gedaan om te zorgen dat het niet fout ging", denkt Dijsselbloem.
Vorige maand constateerde de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd al dat een ongecontroleerd faillissement van een ziekenhuis nooit meer mag voorkomen.
