'Monumentale deur uit provinciehuis breken is een grens overschrijden'

Voor acht provinciehuizen demonstreerden vandaag boeren met tractoren. En met resultaat, want drie provincies hebben de nieuwe stikstofregels voorlopig van tafel gehaald. "Dit is vragen om verdere acties", zegt Jan Brouwer, directeur van het Centrum voor Openbare Orde en Veiligheid.

"In Nederland zie je het maar weinig dat op zo'n korte termijn wordt toegegeven aan demonstranten. Iets voorlopig van tafel halen op grond van eenzijdig verzet is een nieuw fenomeen en onverstandig."

Verkeerd signaal

Ondanks dat de omstreden stikstofplannen nog niet definitief van tafel zijn, geeft het besluit van Drenthe, Overijssel en Gelderland volgens Brouwer een verkeerd signaal af aan andere groeperingen. Namelijk dat een meer overlastgevende of fysieke vorm van protest loont. Zoals het blokkeren van snelwegen of straten met tractoren. Ongeacht of de reden voor het protest legitiem is.

Dit argument gebruikte de Groningse commissaris van de koning René Paas om de stikstofmaatregelen juist niet in te trekken:

In Groningen liep het boerenprotest uit de hand. Volgens Paas kwam dat door de acties van "een klein clubje".

Demonstranten ramden met een trekker de deur van het provinciehuis en bestormden het gebouw. Een persoon raakte gewond en een demonstrant werd opgepakt wegens inrijden op een politiepaard met een trekker.

Op de eerste video zie je hoe de deur van het provinciehuis open wordt gebeukt, bij de tweede video zie je dat een boer in een trekker hekken omver rijdt en bijna een fietser raakt:

Brouwer: "Ik denk dat de boeren moeten oppassen dat ze hun hand niet overspelen. Want als je een monumentale deur uit een provinciehuis trekt, dan heb je de grenzen van het recht op demonstreren bereikt. Ik denk zelfs overschreden."

Ook politici in Den Haag vinden dat de actievoerders in Groningen te ver zijn gegaan. Onder meer Rob Jetten (D66), Lodewijk Asscher (PvdA) en Jesse Klaver (GroenLinks) veroordeelden op Twitter het geweld dat is gebruikt. Maar bijvoorbeeld ook VVD-Kamerlid Helma Lodders, fractiewoordvoerder op het gebied van landbouw:

Geweld tegen de politie, zoals in Groningen, kan snel leiden tot verlies van sympathie voor de boeren, vertelt politiek verslaggever Xander van der Wulp.

De ontwikkelingen vandaag zetten ook de verhoudingen tussen de provincies en het Binnenhof op scherp. "Rond het kabinet hoor je frustratie over de 'slappe knieën' van sommige provinciale bestuurders."

Voorlopig geen bouwvergunningen

Friesland ging afgelopen vrijdag overstag na een boerenprotest, dat tot grote verkeersproblemen leidde. Inmiddels hebben vier provincies de stikstofmaatregelen voorlopig opgeschort - binnen een week nadat ze onderling waren afgesproken.

Dit wil overigens niet zeggen dat de omstreden regels helemaal van tafel zijn in die vier provincies. Daar moet het provinciebestuur opnieuw om de tafel met de agrarische sector.

Zolang er geen alternatief is, kunnen er in deze provincies geen nieuwe bouwvergunningen worden verleend. In de rest van het land is dat sinds afgelopen vrijdag juist weer mogelijk dankzij de nieuwe stikstofregels.

Hoe het precies zit met die nieuwe regels en waarom de boeren boos zijn op zowel Den Haag als de provincies lees je in dit artikel.

Boerenblokkades in 1989 en 90

Boerenprotesten zijn in principe niets nieuws. Dertig jaar geleden werd ook in een deel van Den Haag het verkeer geblokkeerd door boze boeren. De woede richtte zich toen op het terugschroeven van overheidssteun voor de agrarische sector. Ook in de jaren daarna was er in diverse vormen boerenprotest. Bijvoorbeeld door het dumpen van mest voor provinciehuizen.