Het tekort aan leraren neemt epidemische vormen aan, zeggen betrokkenen. Aanstaande woensdag is het premier Mark Rutte zelf die in gesprek gaat met de PO-raad, VO-raad en de onderwijsbonden. Onderwijsminister Arie Slob schuift ook aan.
Het ongeloof was groot toen tijdens de behandeling van de miljoenennota geen extra geld bleek te zijn vrijgemaakt voor het onderwijs. "Wat moet er nog gebeuren, wil de minister wél luisteren? Het is crisis!", zegt de Amsterdamse wethouder van onderwijs Marjolein Moorman (PvdA).
Een crisis. Een catastrofe. Een nationale ramp. Zomaar een paar kwalificaties van de huidige situatie in het basisonderwijs die Nieuwsuur hoort tijdens een rondgang langs schoolbestuurders. Zij hebben dagelijks te maken met de gevolgen van het lerarentekort.
De term 'catastrofe' komt van Dirk Koops, directeur van de Mr. de Jonghschool in Amsterdam, een basisschool voor speciaal onderwijs in Osdorp. Hij is de hele zomervakantie bezig geweest om de formatie rond te krijgen. "We werken ons allemaal zestien slagen in de rondte. We lopen elk gaatje dicht dat dicht te lopen valt. En daar word je doodmoe van."
Gewoon geen mensen meer
Waarnemend directeur Mark Veenstra van basisschool De Zeeheld, eveneens in Amsterdam-West, noemt de situatie 'alarmerend'. Hij heeft op een groep van negentien docenten vijf onbevoegden voor de klas staan. Sinds juni is hij al op zoek naar bevoegde leraren. "Op het moment dat er een vacature ontstaat, ga je op zoek, maar er zijn gewoon geen mensen meer."
Ellen van Dorssen-Koogje is directeur van basisschool Avonturijn in Hilversum. Ook zij doet kunstgrepen om de school draaiende te houden. "Als we zieken hebben, vangen we klassen op. Dat is iets anders dan lesgeven. Ik heb dit schooljaar al twee keer een klas naar huis moeten sturen." Of ze niet bang is dat de inspectie op de stoep staat? "Ze zijn van harte welkom. Ik leg het ze graag uit."
Vierdaagse schoolweek?
De schoolleiders weten zich gesteund door de wethouder van Onderwijs in Amsterdam, Marjolein Moorman. "Schoolbesturen denken erover om naar een vierdaagse schoolweek te gaan of om vierjarigen geen les meer te geven. We hebben scholen waar nauwelijks nog bevoegde leraren voor de klas staan, scholen die dichtgaan. Ik ben stomverbaasd dat er vanuit Den Haag nog steeds, met zo'n geldoverschot, geen geld voor wordt vrijgemaakt."
Dat geld zou onder meer moeten gaan naar salarissen, want die blijven nog altijd achter bij de salarissen van collega's in het voortgezet onderwijs. "Meesterschap is vakmanschap en geen liefdadigheid", zegt Moorman. "Het is een ontzettend belangrijk vak voor ons allemaal. Dat moet dus ook beloond worden voor wat leraren echt verdienen."
Vorige maand stelde het kabinet 285 miljoen euro beschikbaar voor hogere lonen voor leraren in het primair onderwijs. Maar dit is te weinig, vinden de schooldirecteuren. Koops noemt het een sigaar uit eigen doos. "Dat geld stond al gereserveerd voor loonsverhogingen en voor het gelijktrekken van loonachterstanden. De minister maakt ons lekker met helemaal niks."
'Een ict'er heeft het ook niet over een roeping'
Koops windt zich op over de beeldvorming van het vak. "Onze koning heeft in de troonrede het volgende gezegd: het leraarschap moet een roeping zijn. Dan denk ik, wat is dat nou weer voor een geitenwollensokken-opmerking? Een roeping! Een ict'er die een dik salaris verdient, die heeft het ook niet over een roeping. Wij leveren topwerk en moeten daar gewoon goed voor betaald worden. En dan is het helemaal geen roeping, dan is het gewoon een mooie baan en meer niet."
Van Dorssen-Koogje is ook van mening dat het beroep van leerkracht een facelift nodig heeft. "Als je kijkt welke verantwoordelijkheid we hebben: we bereiden een hele generatie voor op de maatschappij, zo goed en zo kwaad als het kan. We lossen het wel weer op, ook al is er een tekort. Dan vind ik wel dat er wat tegenover mag staan zodat het beroep ook aantrekkelijk wordt."
De onderwijsbonden hebben opgeroepen tot een nieuwe landelijke staking op 6 november.
