Afval is goud waard. Met dat idee werd in 2006 in Amsterdam de grootste en meest innovatieve afvalverwerker van Nederland gebouwd. Het Afval Energie Bedrijf (AEB) ging afval verbranden en zo energie opwekken voor tienduizenden huizen.
Maar het ging gruwelijk mis. Door gebrekkig onderhoud en slechte veiligheid zijn de meeste verbrandingsovens stilgelegd. En daar heeft het hele land last van, want een substantieel deel van het Nederlandse bedrijfsafval wordt in Amsterdam verbrand. Een miljoeneninjectie moet de afvalverwerker voorlopig open houden.
De Vereniging Afvalbedrijven stuurde vorige week een brandbrief naar het Amsterdamse gemeentebestuur. Amsterdam is voor 100 procent aandeelhouder van het afvalbedrijf. AEB krijgt nu 16 miljoen euro aan financiële steun. De gemeente staat voor 6 miljoen garant en de rest komt van de banken.
Bedrijfsafval
"We zien die lening als tijdelijke oplossing", meldt de woordvoerder van de vereniging aan Nieuwsuur. "Alleen het probleem met huishoudelijk afval wordt hiermee opgelost. Maar het bedrijfsafval is een veel groter probleem. Hierdoor komen bedrijven (ook buiten Amsterdam) en andere gemeenten in de problemen er komt er een moment dat er geen afval meer ingezameld kan worden bij kantoren, winkels en bedrijven. AEB moet nu snel afspraken concretiseren met bedrijven uit de sector die de helpende hand hebben geboden."
De gemeente wil in ruil voor de financiële steun inzicht in de boeken van het bedrijf, een herstructureringsmanager die moet onderzoeken of verkoop - in zijn geheel of in delen - of een gecontroleerd faillissement de beste optie is. Dat AEB in de huidige vorm niet door kan, is zo goed als zeker, meldt AT5.
Voor VVD-raadslid in Amsterdam Marianne Poot is de maat nu wel vol. "Er moet een structurele oplossing komen zodat we hier vanaf zijn. We gaan er niet nog meer belastinggeld in stoppen. Vanaf het begin zijn er al problemen, financieel, technisch en ook pech, maar het management houdt zich te veel bezig met bijzaken, ze moeten zorgen dat de ovens branden."
De Amsterdamse Rekenkamer publiceerde in maart een rapport over Westpoort Warmte, een samenwerkingsverband tussen AEB en energiebedrijf Nuon. Jan de Ridder van de Rekenkamer: "De kosten werden onderschat, er werd te positief gedacht. En niet alleen de onderhoudskosten. De opbrengsten werden continu overschat. Dan krijg je een te gunstig beeld, een sterk overdreven beeld", legt hij uit.
"Er gaat niet voor niks een grap rond op het stadhuis", vertelt Parool-journalist Ruben Koops die AEB al enige tijd volgt. "Als de schoorstenen roken, zeggen ze dat ze bij AEB wel heel goed zijn in het verbranden van geld."
Koops denkt dat de gemeente Amsterdam er nu wel van doordrongen is dat je een overheids- of gemeentelijk bedrijf niet zomaar allerlei taken kan geven "waar ze geen verstand van hebben". Hij noemt recycling, warmtevoorziening en slibverwerking. "Een lastige en harde markt, de afvalmarkt."
Niet zo handig
De Ridder van de Rekenkamer noemt het zelfs een wankele constructie waar Amsterdam voor heeft gekozen. "Helemaal voor zoiets belangrijks als de transitie naar een duurzame warmtevoorziening." De afspraken tussen AEB en Amsterdam bestrijken een heel lange periode. "Dat is moeilijk in dit soort dossiers, waar continu innovaties zijn. Heel onverstandig. Ook omdat Amsterdam formeel gezien garant staat voor de warmtevoorziening. Niet zo handig", zegt De Ridder.
Voor de 35.000 huishoudens die voor verwarming afhankelijk zijn van AEB, in samenwerking met partner Nuon, wordt er gekeken naar noodscenario's. "Die zijn nodig als we echt een strenge winter krijgen, zoals we weleens in februari hebben gezien. Dan heb je een hulpcentrale nodig", laat de woordvoerder van Nuon/Vattenfall weten. "AEB kan ook extra ketels neerzetten, die werken op gas en diesel."
