Maar één klacht tegen politie over etnisch profileren terecht bevonden
De politie heeft het afgelopen jaar één klacht over etnisch profileren gegrond verklaard. In totaal kreeg de politie 43 klachten van mensen die zich vanwege hun afkomst benadeeld voelden door politiemensen. Dat aantal is vergelijkbaar met het jaar ervoor.
Na een klacht gaat de politie altijd in gesprek met de betrokkene. Als dat niets oplost, buigt een onafhankelijke klachtencommissie zich over de zaak. Die adviseert de politieleiding hoe de klacht moet worden afgehandeld.
In één geval erkende de politie dat er sprake was van etnisch profileren. Zeven klachten zijn nog in behandeling. De rest werd beoordeeld als niet terecht of kon niet behandeld worden, bijvoorbeeld omdat de klager onbereikbaar was of de klacht introk.
De meeste meldingen van etnisch profileren kwamen binnen via de site van de politie. Sinds december 2016 kunnen mensen ook klachten over etnisch profileren melden via de politie-app, maar dat gebeurde het afgelopen jaar slechts twee keer.
De politie zegt steeds meer inzicht te krijgen in de aard en omvang van klachten over etnisch profileren.
Lute Nieuwerth, bij de politie verantwoordelijk is voor diversiteit, is tevreden over het aantal klachten. "De laatste jaren proberen we het beter te doen. We maken etnisch profileren bespreekbaar, hebben nieuwe regels voor proactief controleren en zijn bezig met een app." Daarmee kunnen agenten zien hoe vaak iemand al staande is gehouden de afgelopen tijd.
De politie zegt ook bij andere organisaties na te gaan of alle klachten bekend zijn, zoals burgerorganisatie Control Alt Delete, Amnesty International en de anti-discriminatiebureaus.
Je kan bij de politie in Nederland echt op een nette wijze een klacht indienen. Er zijn landen waar dat wel anders is.
Toch dient zich de vraag aan waarom er maar één klacht gegrond is verklaard. "Vaak is een klacht met een goed gesprek opgelost en is er wederzijds begrip", zegt Nieuwerth. "Maar soms zijn klachten gewoon niet gegrond en vindt de politieleiding dat er niets verkeerd is gegaan."
Hij roept mensen op om altijd een klacht in te dienen als ze zich benadeeld voelen. "We hebben oprechte intenties om beter te worden, maar als er geen feedback binnen komt dan kunnen we ons ook niet verbeteren. Je kan bij de politie in Nederland echt op een nette wijze een klacht indienen. Er zijn landen waar dat wel anders is."
Onduidelijk
In 2016 bleek uit onderzoek dat een groot deel van de proactieve controles van mensen met een migratie-achtergrond achteraf gezien onterecht was. Het toonde aan dat etnisch profileren voorkomt, al bleef de exacte mate onduidelijk.
De meldingen over etnisch profileren zijn overigens een fractie van het totaal aantal klachten dat de politie krijgt. Dat waren er vorig jaar ruim 9500.
Een klacht indienen vergt heel veel van de klager. Zelfs agenten, in hun vrije tijd, die etnisch geprofileerd zijn klagen niet.
Control Alt Delete, een belangenorganisatie tegen etnisch profileren, stelt dat het aantal klachten geen indicatie is voor de omvang van het probleem. "De politie registreert staandehoudingen niet en weet daarom niet of agenten eerlijke en effectieve controles uitvoeren. De politie kan dus niet beoordelen of etnisch profileren minder wordt."
Ook zet de organisatie vraagtekens bij de klachtenprocedure, die niet onafhankelijk, te lang en bureaucratisch zou zijn. "Soms moeten klagers wel 20 keer mailen en bellen voordat hun zaak beoordeeld wordt. Een klacht indienen vergt heel veel van de klager. Zelfs agenten, in hun vrije tijd, die etnisch geprofileerd zijn klagen niet."
"Een van onze stuitende ervaringen met de klachtenprocedure is iemand die door een politieagent uitgescholden is voor 'aapje'. Zijn dashcam heeft dat incident opgenomen. Hij werd gearresteerd, zijn auto in beslag genomen. Toen hij de auto terugkreeg was de SD-kaart weg en de dashcam onklaar gemaakt. De klachtencommissie heeft zich onthouden van een oordeel."
In een brief aan de Tweede Kamer erkent minister Grapperhaus dat politiemedewerkers zich er niet altijd van bewust zijn wat het voor mensen in het algemeen en personen met een etnische achtergrond in het bijzonder betekent als ze worden staande gehouden.
Er zijn allerlei maatregelen genomen tegen discriminatie door de politie en onderzoek naar de effecten daarvan door de Politieacademie is in de zomer klaar.
