Zittend op een steen onder een IS-vlag zweren vijf jonge mannen trouw aan de terreurgroep. Ze zijn te zien in de video die Islamitische Staat vandaag verspreidde van de 'daders' van de aanslag in Tadzjikistan, waarbij vier fietsers om het leven kwamen, onder wie een Nederlander.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken van Tadzjikistan publiceerde vandaag foto's van de aanslagplegers. Een woordvoerder zegt tegen Nieuwsuur dat er zes zijn doodgeschoten en er een is opgepakt. De foto's lijken van dezelfde mannen als die in de video die IS op internet verspreidde.
'Ze pikken foute dingen op'
Drie van de jongens in de video komen uit de stad Nurek. Twee van hen zijn broers. Een schoolvriend vertelt over de jongste broer dat hij een goede student was. De moeder was lerares, bevestigt ook de imam in Nurek. "Hun moeder was een geweldige lerares. Triest. Ik kijk ervan op dat juist haar zonen dit hebben gedaan."
De jongste broer verliet de school op zijn 15e. Hij heeft even in Rusland gewoond. Beide broers zouden al lang werkloos zijn. Twee maanden geleden verdwenen ze uit het zicht. Ze hadden mensen verteld dat ze werk hadden gevonden. "Deze jongens gaan het internet op. Maar daar staan ook allerlei foute dingen op. Die pikken ze op", zegt de imam.
Heel veel islamitische uitingen zijn verboden: je mag niet naar Mekka, je mag niet naar de moskee.
Terrorismedeskundige Peter Knoope, verbonden aan Instituut Clingendael, verbaast het niet dat de aanslag hoogstwaarschijnlijk door IS is gepleegd. "De terreurgroep verplaatst zich langzamerhand van het Midden-Oosten naar andere gebieden en is nadrukkelijk op zoek naar de concurrentie met al-Qaida. Ze proberen aan te tonen dat ze impact kunnen hebben."
De regering van Tadzjikistan spreekt inmiddels ook van een aanslag, maar wijst wel in een andere richting. Volgens de regering is een verboden islamitische partij verantwoordelijk voor de aanslag. Volgens Knoope heeft de regering de neiging om die partij "voortdurend de schuld te geven van alles wat er misgaat in het land".
De voedingsbodem voor IS
Hij legt uit dat de regering een repressief beleid voert ten aanzien van de islam. "Heel veel islamitische uitingen zijn verboden: je mag niet naar Mekka, je mag niet naar de moskee. Repressie is een heel erg sterk instrument voor de regering om de bevolking onder de duim te houden."
En dat terwijl het overgrote deel van de bevolking in Tadzjikistan moslim is. "Daar zit dan ook voor een deel de voedingsbodem voor IS. Mensen voelen zich niet gehoord en hebben weinig mogelijkheden om zich te uiten of om zich politiek te manifesteren", zegt Knoope.
"Ook hebben de meeste inwoners weinig economische ruimte, alleen een bepaalde elite heeft het goed. Die uitsluiting in politieke en economische zin geeft de bevolking de neiging om te rebelleren. En die rebellie wordt dan vervolgens onderdrukt. Dan heb je eigenlijk alle ingrediënten bij elkaar."
