Haagse politiek voelt weinig voor 'sekswet' als in Zweden en Spanje

Waar ligt de grens tussen vrijwillige seks en misbruik of verkrachting? Om die vraag was de laatste tijd veel te doen. In Zweden ging per 1 juli een wet in die bepaalt dat seks zonder expliciete toestemming verboden is. Daarmee hoopt de regering verkrachting en seksueel misbruik tegen te gaan. In sommige andere Europese landen gelden soortgelijke regels en ook in Spanje wordt binnenkort een wet over seksuele toestemming ingevoerd.

Hoe zit dat in Nederland? In het Wetboek van Strafrecht staat dat iemand schuldig is aan verkrachting als diegene "door geweld of bedreiging van geweld" iemand dwingt tot seks. Ook is het strafbaar om seks te hebben met iemand van wie je weet dat hij bijvoorbeeld niet volledig bij bewustzijn is.

Over toestemming rept het strafrecht niet. Minister Grapperhaus werkt momenteel aan een vernieuwing van de zedenwet. Zijn woordvoerder laat weten dat hij niets ziet in een wet zoals in Zweden of Spanje.

Wraakporno

De Tweede Kamer zit niet direct te wachten op het opnemen van expliciete toestemming in de wet. Coalitiepartij VVD ziet er geen reden toe. "Onze eigen zedenwetgeving is goed en wordt binnenkort weer gemoderniseerd om een antwoord te bieden op bijvoorbeeld misstanden in de digitale wereld, zoals wraakporno", zegt VVD-Kamerlid Van Oosten. "We moeten vooral zorgen dat slachtoffers zich altijd gehoord voelen en zich veilig voelen om aangifte te doen wanneer hen zoiets verschrikkelijks wordt aangedaan."

Ook Kamerlid Van Toorenburg van coalitiepartner CDA wil eerst kijken wat aanpassingen in de aangifteprocedures opleveren. "Natuurlijk mag seksueel contact alleen plaatsvinden met wederzijds goedvinden, maar we weten nog niet goed hoe de wetgeving in Zweden en straks ook in Spanje uitpakt. Er gaan ook geluiden op dat het louter symboolwetgeving is en dat de rechtszekerheid erdoor in gevaar komt."

Controleren

GroenLinks-Kamerlid Buitenweg sluit zich daarbij aan. Ook zij wil eerst weten of in bijvoorbeeld Zweden en Spanje het aantal gevallen van gedwongen seks straks inderdaad afneemt. SP'er Van Nispen wijst erop dat het moeilijk te controleren is of iemand wel of geen toestemming heeft gegeven.

PVV-Kamerlid Markuszower zegt dat het echte probleem de te veel te lage straffen op verkrachting is. De partij pleit voor een minimumstraf van 20 jaar, en bij recidive levenslang.

Alleen PvdA-Kamerlid Kuiken staat positief tegenover de 'sekswet' zoals die in Zweden op 1 juli is ingevoerd. "Met zo'n wet stel je de norm en help je slachtoffers in kwetsbare situaties. Denk ook aan 'grijze' gebieden, wanneer er bijvoorbeeld drank in het spel is of als de slachtoffers zich niet voldoende zouden hebben verzet."

Online exposen

Wanneer minister Grapperhaus precies met zijn nieuwe zedenwet komt is niet bekend, maar waarschijnlijk ergens in de zomer. Hij wil de huidige zedenwetgeving moderniseren en "bij de tijd brengen", schreef hij in mei in een brief aan de Tweede Kamer. Hij noemt bijvoorbeeld onvrijwillige webcamseks als een nieuw "digitaal strafwaardig" fenomeen.

Met de nieuwe wet lijkt Grapperhaus dus vooral in te spelen op digitale ontwikkelingen, zoals online "exposen". Daarbij worden namen, (naakt)foto's en telefoonnummers van jonge vrouwen of meisjes online gedeeld. Het gaat vaak om vrouwen met een Turkse of Marokkaanse achtergrond, bleek eind vorig jaar uit onderzoek van NOS op 3.

Minister Grapperhaus zei in een reactie op het nieuws over online exposen dat hij moderne en meer specifieke wetsartikelen in de zedenwet wil toevoegen om misbruik van seksueel beeldmateriaal te bestraffen. In mei maakte hij al bekend dat mensen die zich schuldig maken aan wraakporno tot twee jaar gevangenisstraf moeten kunnen krijgen.