Bittere verwijten richting Defensie: 'Kanker is toch kanker?'
"Nog lang niet alles is onderzocht. Hoelang moeten we nog wachten tot er een echt fatsoenlijke regeling is? Tot echt iedereen onder de grond ligt?"
Hoogoplopende emoties in Roermond, waar Defensie de eerste van twee bijeenkomsten houdt voor chroom-6-slachtoffers, hun familie en nabestaanden. Voor zover het ministerie nog hoopte dat met de excuses van staatssecretaris Visser en de bijbehorende schaderegeling de angel uit het gifschandaal is, wordt die hoop vandaag stevig de grond ingeslagen.
Boosheid is er vooral over het feit dat sommige oud-werknemers in de NAVO-depots van Defensie wel voor smartengeld in aanmerking komen, maar anderen buiten de boot vallen. Concreet: iemand met longkanker heeft recht op 40.000 euro; iemand met blaas- of slokdarmkanker op niets. Terwijl iedereen in dezelfde "zwijnerij" heeft moeten werken, zoals één man het uitdrukt, zonder dat Defensie hen voldoende beschermde.
Meerdere slachtoffers uiten hun onvrede tijdens de pauze van de bijeenkomst:
Defensie heeft zich bij het indelen van wie wel en wie geen smartengeld krijgt gebaseerd op het recente rapport van het RIVM, waarin de laatste stand van zaken op wetenschappelijk gebied in kaart is gebracht als het gaat om het verband tussen het kankerverwekkende chroom-6 en bepaalde aandoeningen.
Chroom-6-stem
Niet alle 130 aanwezigen tonen die emoties op dezelfde manier. De één zit stilletjes op de achterste rij te huilen. De ander gaat onder applaus hardop tekeer tegen commandeur Minderhoud, die namens Defensie het woord voert. "Wat zijn jullie voor organisatie ? Defensie zegt een familie te zijn. Maar wat is dat voor een familie die zijn eigen leden vermoordt? Kanker is kanker. Wees eens loyaal!"
De man met de betraande wangen achterin de zaal blijkt Peter Gommans te heten. "Waarom ik zo emotioneel ben? Onder andere omdat ik moet denken aan al die collega's die hier niet meer bij kunnen zijn. En omdat ik binnenkort weer grootvader word. Ik wil zo graag nog heel lang blijven leven. Maar weet niet zeker of me dat gaat lukken."
Indruk maakt ook het verhaal man wiens stem is aangetast door de keelkanker. "Mijn chroom-6-stem, zeg ik zelf altijd. Maar ook mijn vorm van kanker staat niet op de lijst. Dit is een flutregeling."
Verkeerde film
De opzet van de bijeenkomst was om eerst rustig het RIVM-onderzoek en de schaderegeling toe te lichten, en vervolgens na de pauze vragen uit de zaal te beantwoorden. Maar dat lukt niet of nauwelijks.
Een man staat al snel op om duidelijk te maken dat hij absoluut niet begrijpt waarom het onderzoek zich heeft beperkt tot de NAVO-depots. En waarom ook niet het werk met andere gevaarlijke stoffen zoals CARC is meegenomen. "Zit ik hier nu in een verkeerde film? Moet ik naar huis gaan of zo, hoor ik er niet bij?"
Het antwoord op die vraag is dat het CARC-onderzoek inderdaad al is begonnen, legt Ronald van der Graaf van het RIVM uit. Dat er ook wordt gekeken naar de andere Defensielocaties waar met Chroom-6 is gewerkt. En mogelijk nog naar andere stoffen. Maar eerst wilde men alles uitzoeken rond de vijf plekken waar het Amerikaanse NAVO-materiaal werd onderhouden. En dat onderzoek heeft al bijna vier jaar geduurd. Niemand wilde toch dat dit nog langer zou duren?
In de pauze doet Theo Hornstra de pijpen van zijn broek omhoog om de zweren op zijn benen te tonen. Hij heeft daarnaast ook de longziekte COPD. Hij valt eveneens buiten de regeling omdat hij die aandoeningen te laat heeft ontwikkeld. Volgens de laatste stand van de wetenschap is er dan waarschijnlijk geen verband met het werk met chroom-6.
Geld voor een advocaat om besluit aan te vechten heeft hij niet. "Maar al zou ik 15.000 euro krijgen, dan staat dat nog steeds niet in verhouding tot de medische kosten alleen al? Ik ben inmiddels al geruime tijd arbeidsongeschikt vanwege hartproblemen. Die wijt ik gedeeltelijk ook aan chroom-6, ja. Weet u: mijn vader was mijnwerker, die kreeg destijds stoflongen. Die hebben ze toen afgekocht met 1000 gulden. Bij ons proberen ze het met deze bedragen. Wij zijn toch maar stomme Limburgers, is kennelijk de gedachte."
Flutbedrag
Tijdens de vragenronde staat één vraag centraal: waarom hebben Defensie en de militaire vakbonden, die de schaderegeling met elkaar hebben uitonderhandeld, niet een bedrag aangeboden aan iedereen die ziek is geworden?
Annemarie Snels, voorzitter van militaire vakbond AFMP, licht een tipje van de sluier op: "Dit punt is wel besproken. Maar we wilden niet met een flutbedrag van 500 euro voor de hele groep komen, zoals in Tilburg is gebeurd. Ik zal eerlijk zijn: ik was liever op hogere bedragen uitgekomen, maar dit gebeurt soms in onderhandelingen."
Aangifte
John Peters is met zijn rolstoel dan al de zaal uit. Hij zegt vandaag nog aangifte te gaan doen tegen Defensie bij de politie en neemt collega's mee. "Ik heb in 1987 al de spierziekte dystrofie gekregen, als gevolg van zweren. Ik werd destijds door de bedrijfsarts in Brunssum niet serieus genomen en ik word dat nog steeds niet. Als je mensen willens en wetens vergiftigt, dan ben je voor mij gewoon een misdadiger."
