Oostvaardersplassen: begrip voor advies, maar kernvraag blijft onopgelost

Gematigd tevreden. Zo reageren zowel actievoerders als deskundigen op het advies van een onderzoekscommissie over de Oostvaardersplassen.

Een commissie onder leiding van oud-staatssecretaris Pieter van Geel (CDA) adviseert het aantal grote grazers voor het begin van de winter met ongeveer de helft terug te brengen tot 1100. Een groot deel van de edelherten moet volgens de commissie worden afgeschoten, omdat ze niet kunnen worden gevangen en elders ondergebracht.

Gemengde gevoelens

"Na de presentatie van het rapport liep ik met een tevreden gevoel de deur uit", zegt Terenja Bongers in Nieuws en Co op NPO Radio 1. Ze is een van de initiatiefnemers van de bijvoeracties. "Ons doel was het tegengaan van onnodig dierenleed. Daarom sta ik achter veel adviezen van de onderzoekscommissie. De dieren hebben geen natuurlijke vijanden, daarom hoort populatiebeheer erbij."

"Ik ben iets minder blij", zegt actievoerder Eline Schievink. "Ik vind het moeilijk dat er zo'n groot aantal edelherten moet worden afgeschoten als gevolg van jarenlang falend beleid." Ze heeft desondanks begrip voor het advies: "Ik zie ook geen andere manier om het aantal edelherten te verminderen."

"Ook ik heb gemengde gevoelens", zegt Han Olff, hoogleraar ecologie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij is een voorstander van het huidige beheer. "De essentie van de Oostvaarderplassen is dat de natuur centraal staat. Commissievoorzitter Van Geel houdt daaraan vast, dat vind ik positief."

"De dynamiek van vegetatieverandering, strenge en zachte winters, en natte en droge jaren zorgt ervoor dat er schommelingen zijn in het aantal grazers. Daardoor gedraagt het gebied zich anders dan veel andere gebieden. De essentie van het beheer blijft overeind. Daar ben ik heel blij mee."

Kaalgevreten en overbemest

Toch zet hij vraagtekens bij het aantal grazers dat volgens de commissie moet worden afgeschoten. "Van Geel zegt dat het noodzakelijk is, maar wat mij betreft hoef het niet. De 'reset' waar Van Geel het over heeft, heeft van nature al plaatsgevonden. Het gaat inmiddels om 1850 grote grazers, minder dan de 2260 in het rapport. We hadden meer geduld moeten hebben."

Bongers is het er sterk mee oneens. "Het gebied is kaalgevreten, overbemest en krijgt geen kans om te herstellen. Er ontstaat inderdaad een natuurlijk proces, maar niet het gewenste."

Waarom is de Oostvaardersplassen het meest besproken natuurgebied van Nederland? Je ziet het in deze video:

De vraag die zich opdringt is: kan het wel, wilde natuur in Nederland? "Nee", zegt Schievink stellig. "De Oostvaardersplassen is ook nooit natuur geweest: door dieren uit te zetten bemoei je je al met de natuur."

"De inzet van grote grazers bevordert over het algemeen juist de diversiteit", repliceert Olff. "Natuurlijk heeft elk natuurgebied zijn beperkingen en moet je ingrijpen als bijvoorbeeld de verkeersveiligheid in het geding komt. Maar de essentie is dat dit een gebied is waar de natuurlijke processen leidend zijn."

Toch heeft hij begrip voor het besluit om een groot deel van de dieren af te schieten. "In sommige jaren, zoals 2013 sterven er nauwelijks dieren. Soms zijn dat er meer. Van Geel zegt: we handhaven dat principe, maar we schuiven het moment van sterven wat naar voren, met het oog op de maatschappelijk onrust. Wilde natuur kan gewoon in Nederland, dat vindt Van Geel gelukkig ook."