Turks referendum: winst Erdogan officieel, herrieprotest Istanbul
Winst ja-kamp officieel
De Turkse kiesraad heeft het ja-kamp aangewezen als winnaar. Ruim 51 procent van de stemmers koos voor Erdogans gewenste grondwetswijziging, meldt Reuters. De definitieve uitslag wordt pas over 11 of 12 dagen bekendgemaakt.
Daarmee is het liveblog over het Turkse referendum beëindigd.
Toeterend door Rotterdam
Verslaggever Robert Bas meldt een komen en gaan van toeterende Turkse Nederlanders in het centrum van Rotterdam. Met Turkse vlaggen vieren aanhangers van Erdogan feest bij het consulaat in Rotterdam. De politie houdt de situatie nauw in de gaten.
Anti-Erdoganprotest
Met het slaan op potten en pannen protesteren nee-stemmers in Istanbul tegen de uitkomst van het referendum. Volgens persbureau Reuters gebeurt dat in meerdere wijken van de stad. Nieuwsuur-verslaggever Jan Eikelboom tweet dat tegenstanders van Erdogan de straat op gaan. Een krappe meerderheid in Istanbul stemde tegen de grondwetswijziging.
'Zware fraude'
De Nederlandse organisatie De Raad van Gemeenschappen uit Koerdistan (DemNed) vermoedt zware fraude bij de het Turkse referendum. "Blancostemmen zijn achteraf onterecht als ja-stemmen gestempeld, dat is fraude", zegt een woordvoerder tegen het ANP. Het gaat volgens de raad om zo'n 2,5 miljoen blancostemmen.
'Kan de oppositie een vuist maken?'
Dat is volgens correspondent Lucas Waagmeester de grote vraag vanavond. "We gaan de komende uren zien of de oppositie een vuist kan maken. Het kan nog een heel lange avond worden."
Erdogan spreekt
Videobeelden van Erdogan die zijn aanhang toespreekt in Istanbul.
'Doodstraf gelijk bespreken'
Erdogan zegt dat hij de "doodstraf-kwestie" gelijk wil bespreken met de premier en andere politieke leiders. Hij wil desnoods een referendum houden over de invoering ervan.
'Sterker, veiliger en democratischer'
President Erdogan spreekt zijn aanhangers toe in Istanbul. Volgens hem heeft 86 procent van de stemgerechtigden zijn stem laten horen. "De uitslag kleineren, heeft geen zin", zegt hij over de oppositie, die spreekt van manipulatie.
Turkije wordt volgens Erdogan sterker, democratischer en veiliger.
Erdogan: historisch besluit
"Het is de belangrijkste hervorming in onze geschiedenis", zegt Erdogan over het door hem gewonnen referendum. In Istanbul geeft hij een overwinningstoespraak. Volgens hem zijn er 25 miljoen ja-stemmers, 1,3 miljoen dan het aantal nee-stemmers.
Hij benadrukt, evenals premier Yldirim eerder op de avond, dat alle uitgebrachte stemmen belangrijk zijn. "Turkije zal profiteren van de uitslag."
'Nee-stemmers hebben zelfde waarde'
Premier Yildirim zegt dat de uitkomst van het referendum "het beste antwoord is tegen de daders van de couppoging in juli vorig jaar." Maar ook tegen Koerdische milities en alle "vijandige krachten uit het buitenland." Hij voegt daar aan toe dat alle stemmers gelijk zijn, of ze nu 'ja' of 'nee' hebben gestemd.
Oppositie: referendum oneerlijk
Bij zeker 2,5 miljoen uitgebrachte stemmen was sprake van manipulatie, beweert de grootste oppositiepartij van Turkije. Volgens CHP zijn er allerlei onderdrukkende maatregelen genomen.
Ook de Turks-Koerdische partij HDP legt zich niet bij de uitslag van het referendum neer. De oppositiepartijen zijn van plan een derde tot mogelijk twee derde van alle stemmen aan te vechten.
'We zijn één natie'
Premier Yildirim spreekt van een nieuwe pagina in de democratische geschiedenis van Turkije. "We zijn één natie", zegt hij tijdens zijn overwinningstoespraak in de Turkse hoofdstad Ankara.
Manifestatie Rotterdam
Volgens verslaggever Robert Bas is er vanavond een bijeenkomst van Turkse Nederlanders in Rotterdam.
'Oppositie ruikt bloed'
"De enige bron van verkiezingsdata is persbureau Anatolu. De oppositie vertrouwt dat staatspersbureau niet en zegt dat er manipulatie in het spel is", vertelt correspondent Lucas Waagmeester.
'Hoofd koel houden'
De Duitse minister van Buitenlandse Zaken zegt in een reactie dat het belangrijk is nu "het hoofd koel te houden." Minister Sigmar Gabriel geeft in een korte verklaring aan blij te zijn dat de zware campagne voorbij is. Zowel in Nederland als Duitsland waren er politieke spanningen in de aanloop naar het Turkse referendum.
Feest bij hoofdkantoor AK-partij
Felicitaties en vuurwerk
Erdogan claimt de overwinning. Met ruim 97 procent van de stemmen geteld staat het ja-kamp volgens persbureau Anadolu op ruim 51 procent van de stemmen, de tegenstanders op 48,6 procent. Erdogan heeft de bevriende oppositiepartij MHP telefonisch gefeliciteerd met de uitslag. Volgens de leider van de nationalistische partij moet de referendumuitslag gerespecteerd worden.
Op de straten van Istanbul vieren aanhangers van de president feest. Ze steken vuurwerk af en rijden toeterend door de straten.
Erdogan: uitslag is duidelijk
Persbureau Reuters meldt dat volgens president Erdogan "de uitslag helder is." Erdogan heeft met premier Yilderim gesproken en gezegd dat "hij de Turkse natie dankbaar is voor het tonen van haar wil bij de stembus."
Hertelling geëist
De grootste oppositiepartij van Turkije, de CHP, eist dat er een hertelling komt van een deel van de stemmen. De partij had eerder op de dag al felle kritiek op de Turkse kiesraad. De raad besloot een paar uur voordat de stembureaus sloten om stembiljetten zonder officiële stempel toch mee te tellen in de einduitslag.
Feest en verdriet
De eerste beelden van Erdogan-aanhangers die feestvieren in Istanbul nu ruim 95% van de stemmen is geteld. Ook een aantal tegenstanders denkt dat de strijd al is gestreden. Het ja-kamp leidt met ruim 51 procent.
- AFP
Aanhangers van Erdogan vieren feest in Istanbul - Reuters
Verdriet bij Turkse Duitsers in Berlijn
'Erdogans partij viert overwinning'
BBC-correspondent Mark Lowen meldt dat op het hoofdkantoor van de AK-partij van president Erdogan overwinningsmuziek wordt gedraaid. De stand is nu 51,4 procent 'ja' - 48,6 procent 'nee'.
Turkse premier gaat spreken
De Turkse minister-president Yildirim reageert om 20.00 uur onze tijd op de (voorlopige) uitslag van het referendum.
'Taksim-plein Istanbul afgesloten'
De politie heeft het Taksim-plein in Istanbul afgesloten voor het verkeer vanwege de veiligheidssituatie, meldt het Turkse persbureau Dogan. Uit de voorlopige uitslagen blijkt dat in de grootste Turkse stad iets meer dan de helft van de kiezers tegen het referendum heeft gestemd.
Het enorme Taksimplein en het naastgelegen Gezipark waren in 2013 het centrum van protesten tegen de regering-Erdogan.
Het blijft een nek-aan-nekrace
Turkse vice-premier: minder ja-stemmen dan gedacht
Vice-premier Kaynak heeft teleurgesteld gereageerd op de voorlopige uitslag van het referendum. "De uitslag is niet wat we hadden verwacht", zei hij. "Er zijn minder ja-stemmers dan gedacht, maar het ja-kamp staat nog steeds voor."
Nee-kamp staat 1,65 miljoen stemmen achter
Volgens persbureau Anadolu staat het nee-kamp op iets meer dan 48 procent van de stemmen. Er zijn ruim 22 miljoen nee-stemmen zijn uitgebracht. De voorstanders van de grondwetswijziging hebben er echter 1,65 miljoen meer. Het ja-kamp staat op bijna 52 procent.
Er moet nog een kleine 6 procent van de stemmen worden geteld.
Nog 10 procent van de stemmen te gaan
De laatste paar miljoen stemmen moeten nog worden geteld en het ja-kamp staat nog altijd op voorsprong. 52 procent is voor de grondwetswijziging die de president meer macht geeft, 48 procent is tegen.
Nee blijft inlopen
De tegenstanders van de grondwetswijziging lopen steeds verder in op de voorstanders. Met 85 procent van de stemmen geteld, is de stand nu 53 procent voor en 47 procent tegen.
Driekwart van stemmen geteld
Het ja-kamp houdt zijn voorsprong vast. De stand met ruim 75 procent van de stemmen geteld: 54 procent 'ja' tegen 46 procent 'nee'.
Nee loopt in op ja
Met ruim twee derde van de stemmen geteld is het nee-kamp duidelijk aan het inlopen op de voorstanders van een nieuwe grondwet. Ja staat nog steeds op voorsprong, maar die wordt kleiner: 55 tegen 45.
Waar ging het referendum ook alweer over?
Correspondent Lucas Waagmeester beantwoordt in onderstaand artikel vijf vragen over het grondwetsreferendum van vandaag:
Turkse media in het Engels
Zowel Hürrriyet, CNN Türk als Anadolu twittert ook in het Engels.
JA 57 PROCENT - NEE 43 PROCENT
Met de helft van de stemmen geteld, zijn de verschillen tussen het ja- en het nee-kamp iets kleiner geworden. 'Ja' staat met 57 procent nog steeds op een flinke voorsprong. 'Nee' heeft 43 procent.
Oppositiepartij: referendum niet eerlijk verlopen
De grootste oppositiepartij van Turkije, de CHP, heeft zware kritiek geuit op de Turkse kiesraad. De raad besloot een paar uur voordat de stembureaus sloten om stembiljetten zonder officiële stempel toch mee te tellen in de einduitslag. Leden van het stembureau moeten stembiljetten afstempelen om ze geldig te verklaren, maar dat was op veel plekken niet gebeurd, zei de raad.
Volgens de CHP leidt dit besluit tot oneerlijke verkiezingen. "De kiesraad heeft gefaald doordat ze fraude heeft toegestaan", zei de vice-voorzitter van de partij.
Meekijken met de uitslag
30 procent van de stemmen geteld
Met een derde van de stemmen geteld staat het ja-kamp op een enorme voorsprong. Turkse media melden dat 61 procent van de kiezers voor de verandering van de grondwet heeft gestemd en 39 procent tegen.
Tellen begonnen
In Turkije zijn de stemlokalen gesloten, waar vandaag 55 miljoen Turken konden laten weten of ze voor of tegen meer macht voor de president zijn. Eerder konden al 2,9 miljoen Turken in het buitenland hun stem uitbrengen.
Of de einduitslag vanavond al duidelijk wordt, hangt onder meer af van het verschil tussen het 'ja'- en het 'nee'-kamp.